Thể loại điều tra luôn có sức nặng trong báo chí. “Báo chí điều tra được coi là “búa tạ” thúc đẩy tính chiến đấu của tờ báo.
Báo chí điều tra đáp ứng nhu cầu thông tin minh bạch, khách quan của công chúng, tiềm ẩn sức mạnh có thể tạo nên sự tác động mạnh mẽ nhiều mặt đến đời sống xã hội”.
Để có những tuyến bài điều tra chất lượng thì việc tổ chức thực hiện vô cùng quan trọng. Đòi hỏi người lãnh đạo không chỉ có tầm nhìn, kĩ năng quản lý về nội dung mà mỗi phóng viên còn cần kĩ năng tác nghiệp chuyên nghiệp, dày dặn.
Rõ ràng, làm nên được một tuyến bài điều tra thành công, việc quản lý quy trình tổ chức sản xuất đóng vai trò đặc biệt quan trọng, đòi hỏi nhiều yếu tố phải được kết hợp chặt chẽ, nhịp nhàng.
Nội dung bài viết sau đây sẽ phân tích thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cuòng quản lý quy trình tổ chức sản xuất các tuyến bài điều tra trên báo Đại Đoàn Kết.
Thực trạng quản lý quy trình tổ chức sản xuất các tuyến bài điều tra trên báo Đại Đoàn Kết hiện nay
Thứ nhất, chủ thể quản lý đã quản lý một cách khoa học và chặt chẽ
Có thể thấy, bằng sự kiên quyết trong thái độ chỉ đạo và sự bài bản, khoa học, chặt chẽ trong các quy trình quản lý, những tuyến bài điều tra của báo Đại Đoàn Kết trong năm 2021 về cơ bản đều hoàn thành và mang lại hiệu ứng xã hội cao. Tuyến bài “Vén bức màn bí ẩn – Câu lạc bộ Tình Người mang màu sắc ma mị giữa Thủ đô” để lại nhiều ấn tượng nhất trong quá trình làm báo của đội ngũ nhà báo điều tra báo Đại đoàn kết. Tuyến bài đã đạt giải B – Giải báo chí toàn quốc phòng, chống tham nhũng, tiêu cực lần thứ ba do Uỷ ban TƯ MTTQ Việt Nam và Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức.
Tuyến bài với sự điều tra, nhập vai của nhiều phóng viên toà soạn trong suốt nhiều tháng với rất nhiều khó khăn trong việc thu thập thông tin, tài liệu trong điều kiện nhất cử nhất động đều luôn bị để ý, theo dõi. Sau khi đăng ký đề tài, vụ việc luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt của Ban Biên tập báo Đại Đoàn Kết cùng đồng nghiệp trong toà soạn.
Do vậy, từng đường đi nước bước trong quá trình tác nghiệp đều được hướng dẫn rất chi tiết, tỉ mỉ. Hầu hết mọi nhân sự trong cơ quan đều được Ban Biên tập huy động cùng tham gia.
Cũng sau khi những bài viết đầu tiên được đăng tải các tác giả liên tiếp nhận được những cuộc gọi đe doạ, yêu cầu dừng lại tuyến bài bài, gặp gỡ người này người kia để thương lượng. Với sự kiên định của Ban Biên tập, cuối cùng tuyến bài cũng thành công và nhận được sự ủng hộ của đông đảo bạn đọc, nhất là những nạn nhân đã từng tham gia vào hoạt động của CLB Tình Người.
Thứ hai, quy trình tổ chức sản xuất về cơ bản tương đối hợp lý
Quy trình tổ chức đã được hoàn thiện và được thống nhất trong tòa soạn. Quy trình này đã được xây dựng dựa trên các căn cứ pháp luật và quy định hoạt động theo tôn chỉ mục đích của báo. Sự thống nhất về quy trình được xây dựng trên cơ sở đóng góp của các nhà báo có kinh nghiệm trong lĩnh vực. Trong quá trình tổ chức sản xuất, ekip cũng nhận được sự chỉ đạo sát sao của lãnh đạo báo cũng như sự đồng thuận, khích lệ và động viên của cơ quan chủ quản.
Đội ngũ phóng viên được đào tạo bài bản và luôn ý thức kiểm soát bản thân mình, không tự đẩy mình vào các tình huống nguy hiểm và tránh xa các nguy cơ sai phạm, luôn giữ phẩm chất của người làm báo chân chính.
Quy trình phân cấp, phân quyền trong tòa soạn hoàn thiện, chi tiết đối với từng phòng, ban và từng cá nhân khi thực hiện các tuyến bài điều tra. Kết quả phỏng vấn sâu cho thấy một phóng viên điều tra phải thực hiện qua nhiều khâu, nhiều bước mới có thể hoàn thiện đề tài của mình như:
Thứ ba, các tuyến bài điều tra đã mang lại hiệu ứng tích cực với công chúng
Thực tế cho thấy với 48 tuyến bài điều tra trong năm 2021, báo Đại đoàn kết đã ghi dấu ấn trong nền báo chí cách mạng Việt Nam khi đồng hành của nền báo chí nước nhà thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã hội. Những bài viết trên báo Đại đoàn kết về cơ bản được công chúng đón nhận tích cực và phản hồi một cách nhiệt tình. Ví dụ như CLB Tình Người là một tổ chức tinh vi với mục đích được ẩn sau cái gọi là hoạt động từ thiện.
Chia sẻ của một phóng viên theo đuổi tuyến bài này cho biết: “Thành công của loạt bài này theo tôi là giúp nhiều người đang bị “lóa mắt” bởi những mục đích tốt đẹp của CLB này nhìn nhận ra “bộ mặt thật” của tổ chức để thoát ra.
Bởi lẽ CLB đang ăn sâu bén rễ trong nhân dân, đây có thể là tổ chức có thể thực hiện các cuộc cách mạng màu. Nên việc giúp nhân dân hiểu được bản chất hoạt động của CLB này để rời bỏ, đứng lên tố cáo các hoạt động sai pháp luật của CLB này không chỉ làm suy yếu một tổ chức hoạt động phi pháp mà còn góp phần thu nhỏ một tổ chức, cộng đồng với những rao giảng sai trái có thể trở thành một tổ chức chống đối Nhà nước trong tương lai. Tôi nghĩ đây là một thành công “ngầm” của tuyến bài điều tra liên quan đến câu lạc bộ Tình Người được Báo Đại Đoàn Kết thực hiện năm 2021”
Cũng theo một lãnh đạo toà soạn chia sẻ: “Tuyến bài điều tra là những bài báo có tác động sâu rộng đến dư luận xã hội.
- Đầu tiên, tuyến bài điều tra phanh phui những sự thật mà dư luận cần được biết, từ đó, định hướng dư luận. Giúp người dân nhận rõ những vi phạm (nếu có) để nâng cao hiểu biết, kiến thức, không vi phạm những vấn đề mà báo đã nêu.
- Tuyến bài điều tra cũng góp phần giúp cơ quan liên quan có thêm thông tin về những hiện tượng, sự kiện xảy ra trong thực tiễn và những bước xử lý: Xử lý vụ việc đó cũng như xây dựng, sửa đổi khung pháp lý đối với vấn đề liên quan.
- Củng cố niềm tin của độc giả, nhân dân vào tờ báo, nền báo chí Cách mạng cũng như hoạt động của cơ quan chức năng.”
Một số giải pháp tăng cường
- Một là, đối với việc lựa chọn nhân sự quản lý phải công khai minh bạch, vì đội ngũ nhân sự là điều kiện để nâng cao chất lượng quản lý dịch vụ. Đội ngũ quản lý phải thực sự có tài, có năng lực, được đánh giá mức độ tiến bộ theo từng năm.
Điểm hạn chế chung của đội ngũ lãnh đạo tại báo Đại Đoàn Kết là kinh nghiệm quản lý các nghiệp vụ hiện đại cũng như kinh nghiệm sử dụng các công cụ hiện đại.
Vì vậy để khắc phục nhược điểm này báo Đại Đoàn Kết có thể tổ chức những khóa đào tạo riêng biệt cho các cán bộ quản lý và hợp tác với các đối tác nước ngoài để tập huấn cho đội ngũ cán bộ quản lý.
- Hai là, cần xây đựng đội ngũ phóng viên, biên tập có trình độ, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ báo chí và có kỹ năng nghề nghiệp. Bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ về chuyên môn nghiệp vụ và bản lĩnh chính trị để vững vàng trong quá trình giám sát, kịp thời xử lý những tình huống “nóng”, những nội dung báo chí điều tra không phù hợp.
Phối hợp với các trung tâm, các cơ sở đào tạo báo chí, tổ chức bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, phóng viên.
- Ba là, bên cạnh việc chú ý đến nâng cao chất lượng đội ngũ phóng viên, cần có sự thay đổi trong cơ chế lương đối với cán bộ nhân viên đặc biệt là phóng viên, biên tập viên và kỹ thuật viên. Theo đó mức lương phải cao hơn và hấp dẫn hơn mức hiện tại. Bên cạnh đó phải tạo được sự hiểu biết lẫn nhau, củng cố sự đoàn kết trong nội bộ cơ quan.
Lãnh đạo báo Đại Đoàn Kết cần tổ chức thêm nhiều hoạt động tập thể như: thể thao, tổ chức vui chơi, thư giãn cho cán bộ nhân viên, phóng viên, biên tập viên. Qua đó, nâng cao lòng tự hào và sự yêu quý, gắn bó của các nhân viên đối với cơ quan.
