Một quan hệ dân sự bị hình sự hóa?

Nhà sư bỏ tiền tỷ đầu tư khai thác mỏ

Ngày 30/06/2011, Công ty TNHH Ánh Mai (Cty Ánh Mai) được UBND tỉnh Bắc Kạn cấp Giấy phép khai thác chì, kẽm và khoáng sản tại mỏ Cốc Chặng, thị trấn Nà Phặc, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn, thời gian khai thác là năm năm, từ tháng 7/2011 đến hết tháng 6/2016.

Người nhà ông Kiên gửi đơn kêu cứu đến các cơ quan chức năng.

Ngày 17/1/2013 Cty Ánh Mai ký hợp đồng kinh tế số 01/2013 với bên B là: Cty TNHH Xuân Lộc (phường Sông Bằng, thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng) và Hợp tác xã dịch vụ Xây dựng Thành Công (ở Nguyên Bình, Cao Bằng). Các bên thống nhất để Cty Xuân Lộc và Hợp tác xã Dịch vụ và Xây dựng Thành Công đưa máy móc thiết bị vào khai thác quặng chì kẽm và khoáng sản đi kèm tại mỏ Cốc Chặng đến hết thời hạn là ngày 30/6/2016 theo giấy cấp phép của UBND tỉnh Bắc Kạn.

Ngày 20/01/2013 Công ty TNHH Xuân Lộc đại diện là ông Hoàng Văn Lượng, chức vụ giám đốc và Hợp tác xã Dịch vụ và Xây dựng Thành Công (bên A) đã ký hợp đồng hợp tác kinh tế số 02/2013 với bên B là: Hợp tác xã Xây dựng (HTX) Minh Lập (ở Đồng Hỷ, Thái Nguyên) do ông Trần Văn Kiên làm Chủ nhiệm, để cùng góp vốn đầu tư khai thác mỏ quặng Cốc Chặng.

Hợp đồng này quy định: Bên A đồng ý cho bên B góp vốn để liên doanh khai thác quặng chì kẽm và khoáng sản đi kèm tại mỏ Cốc Chặng từ ngày 20/01/2013 đến hết thời hạn theo giấy cấp phép của UBND tỉnh Bắc Kạn là ngày 30/06/2011. Bên A tỷ lệ vốn góp 50%; Bên B tỷ lệ vốn góp 50%. Theo thỏa thuận và phân công của các bên thì ông Trần Văn Kiên chủ nhiệm HTX Minh Lập làm chỉ huy trưởng dự án.

Ngày 01/4/2013 Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ Xây dựng Thành Công bổ nhiệm ông Kiên làm Phó Chủ nhiệm Hợp tác xã Dịch vụ Xây dựng Thành Công, toàn quyền giải quyết hợp đồng kinh tế số 01/2013 ngày 17/01/2013, để khai thác dự án mỏ Cốc Chặng. Đồng thời, Ban quản trị HTX Minh Lập cũng thống nhất giao toàn quyền quyết định cho ông Kiên tham gia hợp tác khai thác mỏ Cốc Chặng. Ông Kiên tự lo vốn, huy động vốn hoặc nhượng một phần vốn góp của HTX Xây dựng Minh Lập đầu tư vào dự án này cho một hoặc nhiều cá nhân khác khi có nhu cầu huy động vốn.

Ông Trần Văn Kiên hay đi lễ chùa và có quen biết ông Bùi Văn Minh (tức sư thầy là Đại Đức Thích Thanh Nguyên, trụ trì Chùa Đồng Mỗ tỉnh Thái Nguyên), ông Minh muốn đầu tư vào việc khai thác mỏ Cốc Chặng. Ngày 9/2/2014, HTX Minh Lập do ông Trần Văn Kiên làm đại diện ký hợp đồng hợp tác đầu tư với ông Minh. Hợp đồng nêu rõ HTX Minh Lập đang thực hiện dự án khai thác mỏ khoáng sản đa kim Cốc Chặng nên có mong muốn hợp tác với ông Minh để đầu tư, khai thác, kinh doanh sản phẩm. Còn phía ông Minh là cá nhân có khả năng về tài chính, có mong muốn tìm kiếm đối tác để hợp tác đầu tư, nên đồng ý góp vốn để hợp tác đầu tư với HTX Minh Lập.

Ông Bùi Văn Minh cam kết góp 3.800.000.000 đồng (ba tỷ tám trăm triệu đồng) tương đương 20% cổ phần của mỏ khoáng sản đa kim thị trấn Nà Phặc, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn, diện tích 28.5 ha, thời gian khai thác 5 năm chưa kể thời gian gia hạn. HTX Minh Lập sẽ chuyển nhượng cho ông Minh 20% phần vốn của HTX Minh Lập, bằng việc ông Kiên sẽ chuyển nhượng 20% phần vốn góp của mình trong HTX Minh Lập cho ông Minh hoặc đại diện do nhà sư này cử.

Thời gian hợp tác đầu tư dự án giữa hai bên theo hợp đồng thực hiện trong toàn bộ thời gian mà bên A được phép khai thác, kinh doanh dự án cũng như thời gian gia hạn mà bên HTX Minh Lập đã thỏa thuận với Cty Ánh Mai. Trình tự và phuơng thức góp vốn truớc khi ký hợp đồng này, HTX Minh Lập đã nhận đặt cọc của ông Minh số tiền 200.000.000 đồng. Ngay sau khi ký hợp đồng hợp tác đầu tư này, ông Minh sẽ chuyển cho HTX Minh Lập số tiền 650.000.000 đồng.

Sau khi bên HTX Minh Lập, thực hiện xong thủ tục kết nạp xã viên mới đối với ông Minh và được Sở KHĐT tỉnh Thái Nguyên cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Ông Bùi Văn Minh sau đó đã cử ông Bùi Văn Năng, (thường trú tại thôn Đoan Nữ, xã An Mỹ, huyện Mỹ Đức, TP. Hà Nội) là người đại diện tham gia quản lý phần vốn góp của mình tại HTX Minh Lập. Ngày 17/02/2014, HTX Minh Lập tiến hành thay đổi đăng ký kinh doanh lần thứ 3 bổ sung ông Bùi Văn Năng là xã viên, thành viên Ban quản trị HTX. Tuy nhiên đến nay, ông Minh vẫn chưa góp đủ số tiền trên.

Cũng trong thời gian đang hợp tác đầu tư khai thác mỏ Cốc Chặng, ngày 14/3/2014 đại diện HTX Minh Lập là ông Trần Văn Kiên đã ký tiếp với nhà sư Bùi Văn Minh hợp đồng hợp tác đầu tư số 02/2014/HĐ-HTĐT, về việc hợp tác đầu tư khu chế biến khoáng sản đa kim tại thị trấn Nà Phặc, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn. Theo hợp đồng bên này ông Minh chuyển cho HTX Minh Lập số tiền 968.000.000 đồng tương đương với 30% giá trị đầu tư khu chế biến khoáng sản đa kim tại thị trấn Nà Phặc, huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Kạn. Tuy nhiên việc làm ăn của các bên không thu được lợi nhuận như mong muốn, các bên phát sinh mâu thuẫn. Nhà đầu tư là ông Minh đã tố cáo ông Kiên lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Còn ông Kiên hiện có 55% cổ phần của Cty Ánh Mai, tố cáo nhà sư Minh đã làm giả con dấu, giả mạo chữ ký của Cty Ánh Mai và lừa đảo chiếm đoạt tài sản…

Luật sư nêu quan điểm

Trước sự việc như trên, ngày 17/5/2016, cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Bắc Kạn có lệnh bắt tạm giam 4 tháng với ông Trần Văn Kiên vì có hành vi đưa ra thông tin sai sự thật về việc HTX Minh Lập do ông Kiên làm chủ nhiệm có cổ phần khai thác tại mỏ quặng Cốc Chặng, thị trấn Nà Phặc, Ngân Sơn và khu chế biến quặng Nà Diếu, xã Thượng Quan, Ngân Sơn – Bắc Kạn, sau đó đã lừa bán cho ông Bùi Văn Minh để chiếm đoạt 3.960.000.000 (ba tỷ chín trăm sáu mươi triệu đồng). Cơ quan điều tra công an tỉnh Bắc Kạn cho rằng ông Kiên không có tư cách pháp nhân gì trong mỏ Cốc Chặng và khu chế biến Nà Diếu.

Nghiên cứu hồ sơ vụ án này, luật sư Hoàng Văn Hướng (phó trưởng Văn phòng luật sư Hoàng Hưng – Đoàn luật sư TP. Hà Nội) và nhiều chuyên gia pháp lý khác có cùng quan điểm: Cơ quan bảo vệ pháp luật tỉnh Bắc Kạn đang giải quyết vụ việc theo hướng hình sự hóa quan hệ dân sự.

Bởi các lẽ sau: Thứ nhất hợp đồng giữa nhà sư Bùi Văn Minh và HTX Minh Lập là hợp tác đầu tư, không phải hợp đồng mua bán, nên không có chuyện ông Kiên lừa bán cổ phần cho nhà sư Minh để chiếm đoạt tiền.

Thứ hai: Trong tất cả các điều của hai hợp đồng hợp tác đầu tư mà ông Minh ký với HTX Minh Lập cũng như các biên bản giao nhận tiền giữa hai bên đều xác nhận việc chuyển tiền để thực hiện hợp đồng hợp tác đầu tư, không hề có câu từ nào thể hiện việc ông Minh góp tiền để mua bán cổ phần tại mỏ khoáng sản Cốc Chặng và khu chế biến khoáng sản ở đây.

Thậm chí, khi ông Minh chưa chuyển hết tiền cho HTX Minh Lập thì đại diện của ông Minh là ông Bùi Văn Năng đã làm thành viên ban quản trị HTX này. Sự thật thì HTX Minh Lập là đơn vị ký các hợp đồng hợp tác đầu tư với các doanh nghiệp khác để khai thác khoáng sản tại mỏ Cốc Chặng. Ông Kiên đại diện HTX Minh Lập là nhà đầu tư chính thức ở đây, và cũng là người đại diện HTX Minh Lập trực tiếp đầu tư khu chế biến khoáng sản đa kim tại thị trấn Nà Phặc.

Pháp luật cho phép các đơn vị sản xuất kinh doanh và nhà đầu tư được hợp tác, liên kết với nhau. Giữa ông Kiên đại diện HTX Minh Lập và ông Minh đã thực hiện giao dịch hợp đồng dân sự thuận tình, không bên nào lừa dối, ép buộc bên nào. Ông Kiên cũng không có đưa ra thông tin sai sự thật về HTX Minh Lập như cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bắc Kạn dùng làm căn cứ khởi tố.

Được biết, trước khi bị bắt ông Kiên đã có đơn tố cáo gửi các cơ quan chức năng tố cáo ông Minh và em trai là Bùi Văn Năng tổ chức làm giả chữ ký trong biên bản họp hội đồng thành viên ngày 10/10/2015, làm giả con dấu cũ của Cty Ánh Mai để làm hồ sơ xin thay đổi giấy phép kinh doanh của Cty Ánh Mai lần thứ 9. Đồng thời, ông Kiên cũng tố cáo ông Minh lừa đảo chiếm đoạt tài sản của Cty Ánh Mai khoảng 300 triệu đồng, để giữ lại mỏ Cốc Chặng không bị nhà nước thu hồi. Sự việc này đến nay vẫn chưa được các cơ quan chức năng làm sáng tỏ.

Theo thỏa thuận về việc nhận chuyển nhượng lại Cty Ánh Mai, thì ông Minh sẽ mua 30% cổ phần, ông Kiên mua 35% cổ phần; ông Mai Triệu Túc mua 17,5% cổ phần và ông Nguyễn Văn Phong sẽ mua 17,5% cổ phần. Thực tế, hiện nay ông Minh và các cộng sự của ông Minh cũng trực tiếp tham gia, thực hiện góp vốn, và cùng quản lý, khai thác dự án mỏ quặng và góp vốn vào Cty Ánh Mai như đã cam kết.

Trước sự việc như trên đề nghị các cơ quan bảo vệ pháp luật tỉnh Bắc Kạn và các cơ quan chức năng khác vào cuộc điều tra khách quan toàn diện vụ án, xử lý đúng quy định pháp luật.