Thuốc kháng sinh ngày nay đã trở thành thứ thuốc được sử dụng rộng rãi, tuy nhiên việc lạm dụng thuốc kháng sinh sẽ gây ra nhiều hậu quả khôn lường.
Tin nên đọc
Cảnh báo: Trẻ dùng nhiều kháng sinh tăng nguy cơ mắc tiểu đường
Được nuôi bằng kháng sinh và chất độc, loại cá này rất nguy hiểm nhưng được chuộng vì rẻ
Hải sản đứng đầu bảng về chứa chất cấm, kháng sinh
Bộ Y tế đình chỉ lưu hành hàng loạt thuốc kháng sinh kém chất lượng
Kháng sinh là một nhóm thuốc được sử dụng trước hết để chữa những bệnh do vi khuẩn gây ra.
Thuốc có tác dụng diệt trực tiếp vi khuẩn hoặc làm chậm lại sự phát triển của vi khuẩn để tạo điều kiện cho hệ miễn dịch của cơ thể người giải quyết tình trạng nhiễm khuẩn.
Tuy nhiên, việc lạm dụng kháng sinh đang đẩy nhiều bệnh nhân nhiễm khuẩn đến tình trạng vô phương cứu chữa vì không đáp ứng kháng sinh đặc hiệu.
Kháng sinh được phân làm nhiều nhóm như nhóm penicillin, cephalosporin, tetracyclin, quinolon. Mỗi nhóm có một số kháng sinh khác nhau.
Những kháng sinh thường được sử dụng hiện nay: penicillin, amoxycillin, ampicillin, cephalosporin, erythromicin, tetracylin, doxycyclin, ciprofloxacin, chloramphenicol.
Phần lớn các nhiễm khuẩn thông thường trong sinh hoạt được chữa bằng uống thuốc kháng sinh. Một số thuốc kháng sinh dùng cho mắt, tai được sử dụng bằng dung dịch, nhỏ giọt.
Đối với những nhiễm khuẩn nặng phải sử dụng kháng sinh qua đường tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch hoặc có khi qua đường truyền dịch nếu cần.
 |
| Lạm dụng thuốc kháng sinh sẽ gây ra những hậu quả khôn lường. |
Tuy nhiên, nếu lạm dụng thuốc kháng sinh quá nhiều có thể gây ra những tác dụng phụ không ngờ:
Gây tổn thương gan
Nhóm người được kê kháng sinh mạnh thường phải qua khâu xét nghiệm chức năng gan để có cơ sở kê đơn. Điều này cho thấy, thuốc kháng sinh là “khắc tinh” đối với gan.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, thuốc kháng sinh rất hại cho mô gan, làm cho các chỉ số xét nghiệm chức năng gan như AST và ALT tăng vọt.
Azithromycin, loại thuốc kháng sinh được dùng phổ biến, nhưng cũng rất dễ gây tổn thương gan. Hai tuần sau khi điều trị kháng sinh nên làm các xét nghiệm chức năng gan, sẽ thấy được những bất thường liên quan đến sức khỏe gan.
Tiêu diệt vi khuẩn có lợi
Kháng sinh có phổ rộng tiêu diệt cả vi khuẩn xấu và tốt. Vì vậy nếu dùng không đúng hướng dẫn, lạm dụng sẽ tiêu diệt cả khuẩn có lợi có trong đường ruột, làm mất cân bằng mang tính tự nhiên của cơ thể.
Một khi bị mất cân bằng, khuẩn xấu hoành hành, dễ phát sinh nhiều bệnh nan y, như rối loạn dạ dày, làm cho các chứng bệnh nghiêm trọng hơn và làm giảm hiệu quả của thuốc kháng sinh.
Tạo ra “siêu” vi khuẩn
Sử dụng thuốc kháng sinh tùy tiện, nhất là dùng tự ý, không theo đơn của bác sĩ có thể chuyển “phúc” thành “họa”, tạo ra hiện tượng siêu khuẩn kháng thuốc.
Khi vi khuẩn liên tục tiếp xúc với một loại thuốc nào đó, nó trở nên nhờn thuốc, như hiện tượng gia tăng khuẩn MRSA (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus, tụ cầu vàng kháng Methicillin), vi khuẩn gây nhiễm trùng “staph” không đáp ứng điều trị khi dùng kháng sinh thông thường.
Hay MDR TB (bệnh lao kháng đa thuốc) và gần đây người ta còn phát hiện thấy xuất hiện chủng ký sinh trùng sốt rét ở vùng Đông Nam Á kháng thuốc.
Tăng nguy cơ mắc bệnh tự miễn đường ruột
Bệnh tự miễn xảy ra một khi hệ miễn dịch cơ thể không làm đúng chức năng. Lạm dụng kháng sinh dài kỳ có thể phá vỡ sự cân bằng này, gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và một khi bị tổn thương, có thể dẫn đến rối loạn tự miễn hoặc phát sinh bệnh mạn tính hoặc nhiễm trùng.
Bệnh tự miễn dịch là nhóm bệnh trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể nhắm nhầm mục tiêu, nói cách khác là tấn công lại chính cơ thể.
Đến nay, khoa học vẫn chưa hiểu ngọn ngành về hiện tượng nói trên, nhưng việc làm thay đổi trạng thái cân bằng của cơ thể là nguyên nhân phát sinh bệnh.
Theo một nghiên cứu năm 2006, những thay đổi trong mô ruột (đặc biệt là tăng tính thấm do sự mất cân bằng vi khuẩn đường ruột) chính là nguyên nhân làm tăng nhiều bệnh tự miễn, như bệnh Crohn (bệnh viêm đường ruột) và bệnh Celiac (bệnh tiêu chảy phân mỡ)...
Gây khó khăn cho bác sĩ khám chữa bệnh
Dùng kháng sinh không đúng bệnh, không đúng liều, không đủ thời gian, tùy tiện..., hệ lụy của nó là có nguy cơ bị hạn chế sử dụng kháng sinh chữa bệnh, đó là một khía cạnh gây khó khăn cho bác sĩ điều trị.
Bởi vì, trên người bệnh đã dùng nhiều loại thuốc kháng sinh, loại nào cũng dùng không đúng chỉ định gây nên tình trạng vi khuẩn quen thuốc (nhờn thuốc, kháng thuốc).
Vì vậy, khi những người này mắc phải bệnh nhiễm khuẩn, bác sĩ không biết lựa chọn loại kháng sinh nào cho phù hợp, do đó bệnh khỏi chậm và bác sĩ phải thay đổi nhiều loại kháng sinh gây tốn kém tiền bạc và thời gian cho người bệnh.
 |
| Không những khiến gan bị tổn thương mà lạm dụng kháng sinh còn làm tăng nguy cơ bị ung thư và nhiều loại bệnh khác |
Tăng nguy cơ bệnh tật
Lạm dụng thuốc kháng sinh có thể gây bệnh tiểu đường loại 1. Vì thuốc kháng sinh tiêu diệt các vi khuẩn có lợi trong ruột nên chúng tàn phá hệ miễn dịch của bạn.
Nếu bạn dùng liều lượng lớn thuốc kháng sinh ngay từ nhỏ thì thuốc có thể thúc đẩy hệ miễn dịch tấn công các tuyến tụy, do đó ảnh hưởng đến quá trình tạo insulin, gây ra bệnh tiểu đường.
Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt vi khuẩn H. pylori, vốn bảo vệ mọi người khỏi bệnh hen suyễn. Tiêu diệt khuẩn H. pylori có thể dẫn đến bệnh suyễn.
Kháng bệnh truyền nhiễm. Nhược điểm lớn nhất của việc dùng kháng sinh thường xuyên là làm tăng nguy cơ các bệnh truyền nhiễm “lờn” thuốc kháng sinh.
Bệnh tự miễn xảy ra một khi hệ miễn dịch cơ thể không làm đúng chức năng. Lạm dụng kháng sinh dài kỳ có thể phá vỡ sự cân bằng này, gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và một khi bị tổn thương, có thể dẫn đến rối loạn tự miễn hoặc phát sinh bệnh mạn tính hoặc nhiễm trùng.
Bệnh tự miễn dịch là nhóm bệnh trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể nhắm nhầm mục tiêu, nói cách khác là tấn công lại chính cơ thể.
Đến nay, khoa học vẫn chưa hiểu ngọn ngành về hiện tượng nói trên, nhưng việc làm thay đổi trạng thái cân bằng của cơ thể là nguyên nhân phát sinh bệnh.
Ngoài ra một số nghiên cứu y học cho rằng lạm dụng kháng sinh còn có thế gia tăng bệnh hen suyễn, dị ứng, tăng nguy cơ ung thư…
Hiện nay các bác sĩ khuyến cáo nên dùng thuốc hoặc thảo dược thay thế thuốc kháng sinh trong điều trị bệnh.
Nếu bắt buộc phải dùng kháng sinh thì nên dùng theo chỉ định của bác sĩ, dùng đúng liều, đủ liều, không nên ngừng thuốc khi bệnh đã khỏi nhưng liều điều trị vẫn còn
Tăng nguy cơ ung thư
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Phần Lan, sau khi so sánh dữ liệu của người sử dụng kháng sinh dài kỳ với bệnh nhân ung thư đã phát hiện thấy nhiều điều bất ổn.
Chẳng hạn, sử dụng kháng sinh trong thời gian dài làm tăng nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt, ung thư vú, phổi, ruột kết, buồng trứng, nội tiết, da, tuyến giáp và ung thư thận cao gấp 1,5 lần so với nhóm không dùng kháng sinh, cả nam giới lẫn phụ nữ.
Tăng cân
Theo các nghiên cứu được thực hiện và công bố năm 2014 và 2015, khoa học phát hiện thấy sử dụng thuốc kháng sinh liên quan đến tăng cân ở nhóm trẻ sơ sinh và lẫm chẫm biết đi.
Trước các nghiên cứu này, nhiều người cho rằng sử dụng kháng sinh không liên quan đến tăng cân hoặc dư thừa trọng lượng mà nguyên nhân chính là ăn uống thiếu cân bằng và lười vận động.
Với phát hiện trên, khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào cho trẻ nhỏ, các bậc cha mẹ cần lưu tâm, tư vấn bác sĩ cẩn thận, tránh lạm dụng, nhất là thuốc kháng sinh.
