Nhiều năm tôi quen biết Mạc Can, từ thủơ ông hay ngồi quán cà phê đối diện với Hội quán nghệ sĩ ở 81 Trần Quốc Thảo, quận 3, TPHCM tới khi già yếu ốm đau thường nằm ở nhà trọ dưới Thanh Đa. Cách đây vài hôm, nghe tin ông lại ốm nặng, tôi gọi điện thì ông nói: “Tôi đã về nhà!”. Tôi hỏi ông: “Nhà của ai?”. Ông bảo: “Nhà của em tôi!”.
Mạc Can hiện ở trong ngôi nhà của người em gái tên Yến tại Ấp Đình, xã Tân Xuân, huyện Hóc Môn, TPHCM. Ông nói: “Anh cứ tới ấp, hỏi thăm cái Miếu, nhà tôi gần cái Miếu”.
Lần đầu tiên tôi nhìn thấy Mạc Can đi phải chống gậy. Ông vốn rất hoạt bát, nhất là khi diễn kịch hài. Những lúc làm ảo thuật, ông biến hóa cực kỳ nhanh. Giờ đây, hơn 70 tuổi, những cơn đau ốm triền miên muốn đánh gục Mạc Can.
Câu đầu tiên Mạc Can nói với tôi: “Từ hôm ốm đến giờ không còn hút thuốc tẩu nữa, buồn!”. Số là gặp tôi thì ông thường lôi cái tẩu ra đốt khói mù mịt. Nhân thể tôi cũng có một cái tẩu, vừa hầu chuyện ông vừa nói về những cái tẩu xưa. Tán về ảo thuật, văn chương, cả ngày không chán. Ông là pho từ điển sống về tất cả các nghệ sĩ, chuyện gì, nhân vật nào, ông cũng nói vanh vách, với một cái nhìn dí dỏm về họ. Nghề nào ông cũng biết, cũng nói hay, từ âm nhạc, điện ảnh, sân khấu, cải lương, võ thuật, văn học, hài, báo chí, truyền hình…
Mạc Can hẹn ngày tái ngộ. Ảnh: Trần Nguyễn Anh
Mạc Can chỉ lên bàn thờ, nơi thờ bố mẹ ông và người anh trai - vốn là nhân vật phi dao biểu diễn xiếc trong tiểu thuyết: “Tấm ván phóng dao”, nói: “Anh tôi mất cách đây không lâu. Mọi người dần rời xa tôi”.
Lần gặp trước, ông vui mừng nói với tôi chuyện một nhà làm phim muốn dựng phim “Tấm ván phóng dao”, lần này gặp lại, ông nói: “Phim đang quay. Tôi cũng đóng được mấy cảnh rồi”. Ngồi trên chiếc ghế, gần như bất động, Mạc Can than thở: “Bộ dạng thế này, không biết đóng tiếp thế nào đây!”.
Chị Mai, một người họ hàng lên chăm nhà văn Mạc Can, động viên: “Về nhà rồi, yên tâm tĩnh dưỡng, có sức khỏe lại đóng phim tiếp!”. Ông gật đầu: “Về nhà vui! Chỗ này khí hậu trong lành, không như chỗ ở thuê”.
Căn phòng Mạc Can thuê tại Bình Thạnh nằm ngay sau phòng khách chủ nhà, trước gian bếp nên nó hoàn toàn không có cửa sổ, chẳng có tí không gian nào. Rít một hơi thuốc tẩu thì khói vấn vít mãi trong phòng. Ngôi nhà hiện tại, có sân, có cửa sổ, nắng gió ngoại ô khiến ông vui vẻ hẳn lên: “Sáng nào tôi cũng được sưởi nắng! Nhưng mà, vẫn chưa đủ sức cầm bút!”.
Niềm tự hào của cả gia đình
Chúng tôi đang trò chuyện thì chị Yến, em ruột của nhà văn đi làm về, trên giỏ xe có rau, thức ăn. Hàng ngày, chị tranh thủ trưa về nấu ăn cho anh trai. Chị Yến sống độc thân. Dường như công việc chăm anh trai làm cho chị bận rộn hơn bao giờ hết.
Chị Yến nói: “Ba tôi là ảo thuật gia, mẹ nội trợ. Nhà có mấy anh em đa phần theo nghiệp ba làm nghệ thuật, chỉ tôi và người anh kế do nhỏ quá không theo được nghiệp của ba. Tôi có người anh chơi đàn ghi ta tại nhiều tụ điểm âm nhạc, dịch COVID-19 này thất nghiệp chứ thường ngày anh đắt sô lắm”.
Chị Yến lại kể: “Nghe tin anh Mạc Can ốm nặng, tôi tìm lên chỗ phòng trọ lôi anh tôi về đây, chứ anh chẳng chịu về đâu. Giờ tuổi cao, đi lại không được, sống một mình nguy hiểm lắm. Anh tôi quen sống với bạn bè, ở một mình. Tôi mà không làm mạnh, anh tôi không chịu về đâu”.
Màn ảo thuật phóng dao do 3 anh em thực hiện, Mạc Can đứng bên phải. Ảnh: Tư liệu
Mạc Can phân bua: “Việc tôi thường đi lại với các đoàn làm phim, nhà xuất bản, các báo, giờ giấc thất thường. Tôi phải thuê nhà sống riêng, gần chỗ làm phim, cho tiện. Lâu ngày, thành ra quen sống một mình!”.
Có những năm, Mạc Can “biến mất”, anh em bạn bè đồng nghiệp ở TPHCM kiếm tìm không ra, người bảo ông theo người yêu sang Nhật Bản, có người bảo ông mất tích. Sau gặp lại, Mạc Can bảo: “Tôi đi nước ngoài đóng phim hài, không muốn nói cho ai biết”.
Chị Yến bùi ngùi: “Cả nhà tôi tự hào về anh Mạc Can. Anh là người có tài, thành danh nhiều lĩnh vực, đặc biệt là anh tôi giờ lớn tuổi rồi mà vẫn nhận được sự quan tâm của người hâm mộ. Ngày nào cũng có khán giả, bạn bè gọi điện hỏi thăm anh”.
Mạc Can trở về nhà, như một sự kiện rất lớn của gia đình. Chị Yến kể: “Gia đình chúng tôi vốn quê ở Bạc Liêu, xa lắm. Hồi trước nhà có ghe, đi diễn khắp nơi, lênh đênh, nay đây mai đó. Rồi chúng tôi sống ở Sài Gòn, rồi chuyển về Hóc Môn cũng gần hai chục năm rồi đó. Anh tôi tách ra ở trọ từ thủa còn thanh niên. Cũng dễ gần 40 năm anh tôi mới trở về nhà. Bây giờ sớm tối anh em ở bên nhau, cùng ăn cơm, cùng nói chuyện đời, chuyện đạo”.
Xuân không tha hương
Chị Yến đón Mạc Can về nhà cách đây hai tháng. Cả nhà đang chuẩn bị đón Tết.
Hơn nửa cuộc đời tác giả “Tấm ván phóng dao” mới lại sống trong khung cảnh của một gia đình, lại là gia đình của chính mình, xung quanh là các em, họ hàng từ xa kéo đến chăm sóc. Đi lại phải có người dìu, không tự mình đứng lên được nữa, ông vẫn lạc quan đưa bắp tay lên, bảo: “Mạc Can vẫn còn cơ bắp này, vẫn còn con chuột này! Sợ gì bệnh tật!”.
Ngày xuân, Tết sắp tới rồi, chị Mai, chị Yến lau dọn nhà cửa, bàn thờ. Gia đình theo đạo Công Giáo, thờ Đức Chúa nhưng cũng có bàn thờ gia tiên lớn đặt ngay phòng khách.
Chị Yến kể về người cha: “Ba tôi vô cùng yêu ảo thuật. Nghệ thuật là lẽ sống của ba tôi. Đang đêm, nghĩ ra tiết mục mới, lúc 2 giờ sáng, ba dựng cả nhà dậy, bắt ngồi sắp hàng để ba diễn cho xem. Chúng tôi là những khán giả đầu tiên của ba”. Mạc Can nghe chuyện cũ, tủm tỉm cười: “Ảo thuật thì ai mà không thích!”.
Kể chuyện những màn xiếc mấy anh em phóng dao, chị Yến nói: “Anh hai tôi, anh Mạc Can và chị tôi cùng thực hiện tiết mục. Trăm lần phóng dao thì cũng phải có lần sai, dao đi không như ý muốn, đúng như truyện anh tôi đã viết. Chị tôi bị ám ảnh cả đời vì những con dao, bà ấy bị ốm đau suốt”.
Đang nói chuyện thì chị Yến có điện thoại, hình như bên tổ dân phố mời đi họp. Chị nói với anh trai: “Anh có đi họp không? Họ mời cả Mạc Can kìa”. Mạc Can cười: “Thế à!”.
Vừa lúc, một chiếc ô tô to đùng lù lù đậu cửa. Đoàn đại diện cho báo Tuổi Trẻ Cười tới thăm, tặng báo, tặng quà. Mọi người hỏi: “Chân anh thế nào rồi?”. Mạc Can bình thản: “Vẫn đá bóng được!”. Nói vậy, chứ chân ông không nhúc nhích nổi.
Chị Thanh Triều, báo Tuổi Trẻ Cười, nói: “Nhà văn Mạc Can là cộng tác viên lâu năm của chúng tôi, anh cũng thường diễn ảo thuật cho toà soạn xem nữa. Bút danh của anh là Ba Khía. Mà này anh Ba Khía, sao dạo này không thấy viết truyện cười nữa?”. Mạc Can đáp: “Máy tính hư rồi”.
Chị Thanh Triều tiếc rẻ: “Số thường có bài của Mạc Can mà số Tết không có bài Mạc Can. Nguyên do bác bị đau nặng, nhiều tâm tư, gửi tới tòa soạn một bài Tết mà cả tòa soạn đọc đều thấy buồn não ruột, ai cũng thương, truyện buồn quá nên đăng số Tết không hợp”.
Mạc Can nghe xong, cười hiền hậu: “Để Mạc Can khỏe lại, muốn cười bao nhiêu cũng có”.
Chị Yến bùi ngùi: “Cả nhà tôi tự hào về anh Mạc Can. Anh là người có tài, thành danh nhiều lĩnh vực, đặc biệt là anh tôi giờ lớn tuổi rồi mà vẫn nhận được sự quan tâm của người hâm mộ. Ngày nào cũng có khán giả, bạn bè gọi điện hỏi thăm anh”.
Chiều ngày 21/11, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Thái Bình Nguyễn Quang Hưng chủ trì buổi làm việc với Tổng Công ty Điện lực miền Bắc nhằm triển khai các Dự án đầu tư xây dựng lưới điện 110kV trên địa bàn tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển KT – XH trên địa bàn tỉnh.
Ngày 21/11, thông tin từ UBND TP Hải Phòng, TP Hải Phòng đã giao Sở Giao thông vận tải (GTVT) hướng dẫn doanh nghiệp (DN) các trình tự, thủ tục để sớm mở tuyến vận tải hành khách giữa đảo Bạch Long Vĩ với đất liền nhằm mục tiêu phát triển kinh tế, du lịch cho huyện đảo tiền tiêu của Tổ quốc.
Chiều ngày 21/11, tỉnh Thái Bình đã tổ chức Hội nghị triển khai Kế hoạch các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024) và 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22/12/1989 - 22/12/2024).
Chiều 21/11, UBND TP Hải Phòng tổ chức khai trương Dự án chính quyền số TP. Đây là một trong những sự kiện chào mừng Ngày chuyển đổi số Quốc gia năm 2024.
Theo các chuyên gia, việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) với thuốc lá là cần thiết. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu chính sách đề ra, cần có lộ trình tăng thuế hợp lý, đảm bảo cân bằng giữa mục tiêu hạn chế tiêu dùng và ngăn chặn tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.
Ngày 20/11 là ngày tôn vinh truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc Việt Nam. Từ nhiều thập kỷ qua, ngày 20/11 ở nước ta không chỉ là ngày lễ, hội của riêng nghề dạy học, ngày riêng của các thầy, cô giáo mà là ngày vui chung cả xã hội tôn vinh sự học, tôn vinh những người thầy dạy chữ, dạy nghề, dạy người.
Trong khuôn khổ chương trình "Con nuôi Công đoàn", Phòng Cảnh sát Giao thông Công an tỉnh Nghệ An đã nhận đỡ đầu 18 học sinh thuộc diện hộ nghèo, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn tại xã Mường Nọc (huyện Quế Phong), hỗ trợ gia đình nuôi dưỡng, chăm sóc, tạo điều kiện cho các em được phát triển, học hành.
Bộ GD&ĐT đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư mới thay thế Thông tư 23 ngày 29/9/2017 ban hành Quy chế thi đánh giá năng lực ngoại ngữ theo Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.
Hội đồng xét xã đạt Tiêu chí quốc gia y tế xã cấp thành phố đã thống nhất với kết quả 85/85 xã, phường, thị trấn đủ điều kiện công nhận đạt Tiêu chí quốc gia về y tế xã.
Với tinh thần tấn công quyết liệt với tội phạm, chỉ sau 24 giờ điều tra, Công an huyện Như Xuân (Thanh Hoá) đã phát hiện, bắt giữ đối tượng Nguyễn Đức Phúc để điều tra về hành vi "Trộm cắp tài sản".
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.
