Trong dòng chảy tân nhạc Việt từ thuở được hình thành cho đến nay, những ca khúc viết về mùa xuân, đón Tết có rất nhiều, đa dạng về thể loại, có tâm trạng vui lẫn buồn.
Trong hàng trăm ca khúc nổi tiếng về mùa xuân, có một bài được xưng tụng là bài nhạc xuân hay nhất, là “đệ nhất xuân ca” của mọi người đại. Đó là “Ly rượu mừng” của nhạc sĩ Phạm Đình Chương (1929 - 1991).
Bìa tờ nhạc “Ly rượu mừng” thời điểm phát hành trước 1975.
Nét đẹp ngày Tết
Với người Việt từ xưa tới nay, mùa xuân là thời điểm khởi đầu của một năm mới, một vòng tuần hoàn mới sẽ lặp lại. Trong những ngày cuối năm, cuối tháng, khắp nơi nơi trên dải đất hình chữ S, không khí “tống cựu nghinh tân” náo động khắp chốn, nhà cửa được dọn rửa gọn gàng, sạch sẽ để tống tiễn hết những “vía” xấu, những gian nan, khó khăn của năm cũ, đón những điềm may mắn trong năm mới. Đó cũng là lý do vì sao người Việt thường dọn rửa trang hoàng nhà cửa vào những ngày giáp Tết, đốt rác vào lúc sắp giao thừa và mở rộng cửa chuẩn bị đón khách vào sáng mùng một.
Mỗi người khách đến nhà sẽ đem đến một lời chúc tụng may mắn cho gia chủ. Nhận được càng nhiều lời chúc tụng may mắn trong những ngày đầu năm thì gia chủ càng được củng cố niềm tin vào một năm mới an bình, may mắn và thành công hơn.
Việc gặp gỡ, chúc tụng nhau mỗi dịp đầu năm mới còn thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn của người Việt trong câu tục ngữ “Mùng một Tết Cha, mùng hai Tết Mẹ, mùng ba Tết Thầy”. Đây là dịp để bà con, họ hàng, lối xóm, bè bạn thăm hỏi, trò chuyện, sum vầy, gắn kết gần gũi với nhau hơn; người trẻ tỏ lòng thành kính, biết ơn với tổ tiên, ông bà, người lớn tuổi trong gia đình, dòng tộc; người lớn bày tỏ sự quan tâm, yêu thương, nâng đỡ đối với con cháu.
Cố nhạc sĩ Phạm Đình Chương.
Suốt 3 ngày Tết chính, trong khắp các gia đình Việt sẽ vang lên những lời chúc tụng, ngợi ca, khen tặng với mong muốn trao tặng cho nhau những điềm may mắn trong năm mới. Thấm nhuần truyền thống văn hóa tốt đẹp đó của dân tộc, nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã đem lời chúc tụng của mình trao tặng cho hết thảy mọi người trong nhạc phẩm “Ly rượu mừng”.
Và, cứ mỗi mùa xuân về, như được mặc định, ta có thể nghe “Ly rượu mừng” ở bất cứ nơi đâu, từ một quán cà phê nhỏ bên đường, trong căn nhà ấm áp, từ chiếc máy nghe nhạc cũ kỹ của người nông dân, trong một quán cà phê sang trọng hay được phát ra từ chiếc loa nhỏ trên những chuyến xe về quê ăn Tết của những người có cuộc sống tha hương.
Người ta yêu thích “Ly rượu mừng” của Phạm Đình Chương bởi những giai điệu rộn ràng, tươi vui mang nhiều thông điệp ý nghĩa và tính nhân văn trong đó. Rõ nhất là trong phần ca từ với nội dung là những lời chúc Tết tốt đẹp nhất theo truyền thống dân tộc Việt tới mọi thành phần, lứa tuổi trong xã hội nhân ngày năm mới.
“Đệ nhất xuân ca”
“Ly rượu mừng” được nhạc sĩ Phạm Đình Chương sáng tác và ban hợp ca Thăng Long (gồm 4 anh chị em Hoài Trung (Phạm Đình Viêm), Hoài Bắc (Phạm Đình Chương), Thái Hằng (Phạm Thị Quang Thái) và Thái Thanh (Phạm Thị Băng Thanh) trình diễn vào năm 1952.
Lời ca hay của một bài hát chúc xuân thể hiện qua những giọng ca của một ban hợp ca gia đình thuộc loại siêu đẳng đã được một ký giả thời đó nhận xét: “Hai giọng nữ Thái Thanh, Thái Hằng quyện nhau như một. Giọng cao nam của Hoài Trung vững vàng dũng mãnh hòa với giọng Hoài Bắc giữ bè ba rất điêu luyện”.
Còn nhạc sĩ Phạm Đình Chương trả lời báo giới thời đó khi nhắc đến bài hát “Ly rượu mừng” rằng: “So với các ca sĩ hay các ban nhạc khác, lối hát nhiều bè của chúng tôi có vẻ hấp dẫn hơn. Chúng tôi còn có một nhạc mục phong phú hơn những người cùng nghề. Dân chúng vẫn có cảm tình với kháng chiến nên chúng tôi càng được hoan nghênh khi hát bài đó”.
Lời bài hát “Ly rượu mừng”.
Ly rượu mừng là một nhạc phẩm có lời ca giản dị, dễ hát, dễ nhớ đã đi vào lòng bao thế hệ người Việt bởi chất nhạc sống động, rộn ràng, tươi mới, đầy những yêu thương, tràn ngập không khí Tết dù trong lời ca chỉ có một chữ “xuân” duy nhất ngay đầu bài hát. “Xuân” là lý do, là chiếc phông nền êm dịu cho những lời chúc tụng vang ca khắp nơi nơi: “Ngày xuân nâng chén ta chúc nơi nơi/ Mừng anh nông phu vui lúa thơm hơi/ Người thương gia lợi tức/ Người công nhân ấm no”.
Nghe từ đầu bài hát, ta đã nghe và cảm nhận như mùa xuân đã vào gõ cửa từng nhà mang theo câu chúc phúc trên nền điệu nhạc valse theo nhịp ¾ rộn ràng, lúc trầm lúc bổng vui tươi rạo rực. Nhạc điệu và tiết tấu hơi nhanh của bài hát như một sự thúc giục nhưng ân cần đến với mọi đối tượng người nghe đã tạo nên một không khí tràn đầy nét xuân trong ca khúc.
Có thể nói, “Ly rượu mừng” là sự chắt lọc độc đáo của nhạc sĩ Phạm Đình Chương trong việc sử dụng ngôn ngữ. Trong bài hát, ông không đi theo lối mòn sử dụng ca từ thường thấy nhạc xuân của Việt Nam với những hình ảnh quen thuộc như: hoa cúc, hoa mai, hoa đào, chim én, bánh chưng, áo mới… nhưng bài hát của ông làm cho người nghe cảm nhận đầy đủ tất cả những cung bậc đẹp nhất của mùa xuân.
Không có tiếng pháo đì đùng, không có em thơ khoe áo mới, không có chim én lượn đầy trời, ca từ của Phạm Đình Chương là những lời chúc gửi đến nơi nơi với một tình cảm chân thành và rộng khắp.
Theo truyền thống của người Việt, trong ngày 7 ngày xuân, 3 ngày Tết, lời chúc luôn được sử dụng để trao gửi cho nhau. Lời chúc thường mang theo những ước mơ, những khát vọng cho một năm mới. Bài hát “Ly rượu mừng” đã thể hiện đầy đủ nhất tinh thần đó.
Trong “Ly rượu mừng”, lời chúc không chỉ bó hẹp cho một thành phần nhất định nào, không dành riêng cho một ai, một lứa tuổi, mà lời chúc của nhạc sĩ Phạm Đình Chương rất bao la dành cho cả dân tộc Việt Nam. Chúc cho người nông phu cày cấy để “lúa thơm hơi” , chúc “người thương gia lợi tức”, “người công nhân ấm no”…
Đặc biệt, nhạc sĩ Phạm Đình Chương cũng không quên gửi tình cảm của mình cho tình yêu đôi lứa, cho những đôi uyên ương, cho người nghệ sĩ: “Rượu hân hoan mừng đôi uyên ương/ Xây tổ ấm trên cành yêu đương
Nào cạn ly, mừng người nghệ sĩ/ Tiếng thi ca nét chấm phá tô thêm đời mới”.
Hãy thử tưởng tượng, trong những ngày xuân, với nắng ấm, với hoa mai, hoa đào, với tiếng chim hót vang trời, với bánh chưng xanh, câu đối đỏ, phong bao lì xì nhưng thiếu đi lời chúc thì mùa xuân có còn trọn vẹn hay không? Có lẽ chính vì điều đó, nhạc sĩ Phạm Đình Chương đã sáng tác nên một khúc ca xuân bất hủ, một giai điệu hay nhất với lời chúc Tết đậm đà, giàu truyền thống văn hóa Việt Nam.
Thi sĩ Du Tử Lê từng gọi “Ly rượu mừng là xuân khúc kinh điển nhất của nền tân nhạc Việt Nam”. Điều này quả thực vô cùng xác đáng bởi giá trị bao hàm rộng lớn của lời hát đã nâng tầm vị thế cho ca khúc, không chỉ là một khúc xuân ca giản dị, thuần chất hoan ca mà còn là khúc xuân ca đại diện cho tâm tư, tấm lòng và văn hóa truyền thống tốt đẹp dân tộc.
Bởi vậy cho nên dù gần 70 năm đã trôi qua kể từ ngày được ra mắt, nhưng sức sống bền bỉ trường tồn của nhạc phẩm “Ly rượu mừng” vẫn còn mãi ghi dấu trong lòng bao thế hệ yêu nhạc và vẫn được cất lên đầy hào sảng mỗi dịp xuân về.
Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ ngành, địa phương bãi bỏ ngay các rào cản, hoàn thành mục tiêu cắt giảm ít nhất 30% điều kiện kinh doanh và chi phí tuân thủ trước khi bước sang năm 2026.
Tối ngày 20/12/2025, tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục (khu vực Bờ Hồ Hoàn Kiếm), Công an thành phố Hà Nội phối hợp với các đơn vị chức năng long trọng tổ chức chương trình giao lưu nghệ thuật đặc biệt.
Từ ngày 19 đến ngày 21/12, tại Khu Chứng tích chiến tranh Rừng Tràm Bang Biện Phú, xã Vĩnh Phong (tỉnh An Giang) đã rộn ràng diễn ra Ngày hội Văn hóa – Thể thao – Ẩm thực lần thứ I.
Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy Công an tỉnh Quảng Trị chủ trì, phối hợp với Công an xã Lệ Thủy phát hiện, bắt giữ nhóm đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy, thu giữ hơn 400 viên hồng phiến.
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
20 °C
27 °C
22 °C
18 °C
