Đằng sau những bức tường trại giam chằng chịt dây thép gai là thế giới của những con người có quá khứ lầm lạc. Đó là nơi những phạm nhân phải trả án cho những tội lỗi do mình gây ra. số đông đều tu tâm dưỡng tính, cố gắng nỗ lực cải tạo để mong sớm trở về với cộng đồng. Nhưng không phải tất cả...
 |
| Hai phạm nhân Đông và Triệu trốn trại tại trại giam Mỹ Phước bị bắt lại sau 20 năm bỏ trốn. |
20 năm truy bắt phạm nhân trốn trại
Phóng viên Câu chuyện Pháp luật đã từng đặt chân đến nhiều trại giam trên cả nước, có một thực tế mà chúng tôi ghi nhận là, trong “thế giới thu nhỏ” của những người phải khoác trên mình bộ áo sọc có muôn vàn lý do đưa họ đến đây.
Từ chịu án mức vài năm đến chung thân, từ những phút nhất thời không kiểm soát được hành vi dẫn đến phạm tội, rồi những kẻ vào tù ra trại như cơm bữa, đến những kẻ gây nên những tội ác không thể dung thứ, bị cả xã hội lên án.
Trong số những phạm nhân muốn đường đường chính chính trở lại cộng đồng xã hội, với gia đình bằng cách cải tạo tốt, rèn luyện để hoàn thiện bản thân thì vẫn còn không ít trường hợp luôn tìm mọi cách để trốn trại giam với muôn vàn cách thức và chiêu trò. Phần đông trong số đó bị bắt “nóng” lại ngay khi mới tẩu thoát khỏi trại giam được ít ngày, nhưng cũng có kẻ “ngụy trang” bằng cách thay tên đổi họ, di chuyển liên tục, thay đổi chỗ sinh sống thường xuyên, vào rừng ở bụi, dùng các biện pháp phẫu thuật để biến hình đổi dạng…
Điều này đã khiến các trinh sát trại giam gặp vô vàn khó khăn trong quá trình truy bắt, thậm chí có trường hợp mất cả vài chục năm mới lần ra được dấu vết. Tại trại giam Mỹ Phước (thuộc Tổng cục VIII – Bộ Công an, đóng tại huyện Tân Phước, tỉnh Tiền Giang), chúng tôi gặp trinh sát Nguyễn Văn Bé Năm (khi đó anh mang quân hàm Đại úy) mới thấy hết sự gian nan của nghề mà anh và nhiều đồng đội đang theo đuổi.
Trong vòng chưa đầy 10 ngày năm 2011, liên tiếp 2 phạm nhân trốn trại đã hơn 20 năm, ẩn dưới một vỏ bọc hoàn toàn khác đã bị anh và đồng đội đưa ra ánh sáng.
Vỏ bọc “không tỳ vết”
Phạm nhân Trần Văn Đông (SN 1963, ngụ ấp Quang Ninh, xã Quơn Long, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), bị bắt năm 1987 do phạm tội "Trộm cắp tài sản" và bị kết án 5 năm tù giam.
Tuy chỉ bị phạt cải tạo một mức án nhẹ nhưng trong quá trình cải tạo, Đông đã 1 lần tìm cách trốn trại nhưng không thành, bị bắt lại và bị khép thêm tội "Trốn khỏi nơi giam giữ".
Những tưởng bản án 2 năm tù cộng thêm sẽ khiến Đông thay đổi suy nghĩ và chấp hành cải tạo nhưng thanh niên này vẫn nuôi ý định trốn trại. Sau một thời gian giả vờ ngoan ngoãn, Đông được chuyển sang đội lao động ngoài trại giam.
Nhận thấy đây là cơ hội không thể tốt hơn, Đông lên kế hoạch bỏ trốn. Một ngày đầu tháng 5/1990, trong một lần đi lao động ngoài hiện trường, lợi dụng cán bộ quản giáo không để ý, Đông tách đội rồi lần ra mép bờ tường rào trại giam, cởi áo vượt tường dây thép gai trốn ra ngoài.
Sau khi trốn trại, Đông gần như cắt đứt mọi liên hệ với gia đình rồi chuyển lên sống lang thang ở gần khu vực Bến xe Miền Tây, TP Hồ Chí Minh. Sợ thân phận có thể bị lộ nếu vẫn lấy tên cũ, Đông tìm cách "thoát xác". Hắn lấy tên mới là Nguyễn Phú Đệ và tạo dựng cho mình một lý lịch hoàn toàn mới, từ tên cha mẹ đến cả nơi sinh, trú quán.
Sau vài năm đầu tiên, thấy mọi việc có vẻ yên ắng, vỏ bọc mới của “Đệ” lúc này được gia cố thêm bởi một cuộc hôn nhân. Trần Văn Đông lấy vợ tên là Mai Thị G. (SN 1965). Sau đó, vợ chồng Đông có một bé trai kháu khỉnh. Đông cẩn thận đến mức, để không lộ chân tướng thực của mình, y không đặt tên con theo họ của mình mà lấy họ của vợ.
Đang là kẻ trốn tù, Đông tạo cho mình vỏ bọc mới với gia đình và công việc làm ăn tuy không khá giả nhưng cũng tạm đủ qua ngày. Có thể nói, Đông đã gần như là 1 người có “lý lịch đẹp”. Tuy nhiên, "giang sơn dễ đổi, bản tính khó dời" có lẽ là câu nói hợp với Đông nhất khi hắn dính vòng lao lý vì tính "tắt mắt" của mình. Năm 1999, Đông bị TAND huyện Bến Lức (tỉnh Long An) kết án 3 tù vì tội "Trộm cắp tài sản".
Do mang cái tên mới Nguyễn Phú Đệ đã giúp y có tình tiết giảm nhẹ "phạm tội lần đầu", không ai mảy may nghi ngờ về thân phận và con người thực của Trần Văn Đông.
Sau khi trả án xong 3 năm tù, trở về với cuộc sống, Đông lại chung sống như vợ chồng với một người phụ nữ khác là Phạm Thị Thu Th. và sinh thêm 2 cô con gái.
Giống như lần trước, 2 cô con gái của Đông đều được đặt tên theo họ mẹ. Có 2 người vợ, 3 người con, Đông vẫn thường xuyên cùng người vợ đầu và đứa con trai lớn đi bán hàng rong quanh khu vực ở phường 12, quận 10, TP Hồ Chí Minh để sinh sống. Khi màn đêm buông xuống, Đông lại về sống trong một căn nhà tại phường An Lạc, quận Bình Tân.
Cứ thế, Đông nghĩ rằng chẳng bao giờ mình sẽ "mặt đối mặt" với các trinh sát trại giam Mỹ Phước, nơi y đã từng trốn trại năm nào.
Lần tìm từ những manh mối nhỏ nhất
Nhận nhiệm vụ tại Trại giam Mỹ Phước từ năm 1995, dù phạm nhân Trần Văn Đông trốn trại trước đó rất lâu, nhưng chàng trai trinh sát trẻ Nguyễn Văn Bé Năm vẫn nhiều lần về tận quê nhà của Đông để lân la dò hỏi thông tin từ hàng xóm, người thân của Đông.
Những manh mối dù nhỏ nhất cũng được anh ghi lại cẩn thận và xâu chuỗi để tìm ra tung tích gã phạm nhân ranh ma. Nhiều năm bám địa bàn, trinh sát Nguyễn Văn Bé Năm đã tưởng rằng vụ án đi vào ngõ cụt, không có manh mối thì bất ngờ một ngày anh nhận được thông tin từ một người họ hàng xa của Đông rằng tên tội phạm trốn tù đang sống đâu đó quanh khu vực Bến xe Miền Tây, TP Hồ Chí Minh.
Bám theo hướng này, anh Năm đã đổ công sức để đi điều tra, tìm kiếm. Trong quá trình truy tìm, anh Năm nắm được thông tin Đông đã từng bị bắt ở Long An và đưa ra xét xử về tội Trộm cắp tài sản, đã thụ án xong và ra tù. Rà soát toàn bộ hồ sơ các vụ án trộm cắp ở Long An vào thời gian đó nhưng vẫn không tìm thấy một chút dấu vết nào của Đông.
Trong số các hồ sơ liên quan, chỉ có duy nhất trường hợp của Nguyễn Phú Đệ là có trùng hợp về năm sinh, nhưng tên tuổi cha mẹ, vợ con của người này hoàn toàn không có chút gì liên quan đến phạm nhân Trần Văn Đông đã trốn trại cả. Người này sau khi ra tù về làm ăn sinh sống ở gần Bến xe Miền Tây cùng vợ con, từ đó đến nay cũng không có biểu hiện gì khác thường. Quyết không bỏ bất kỳ manh mối hay thông tin nào, anh Năm dành thời gian xác minh về nhân vật “Nguyễn Phú Đệ”.
Điều đáng nói, đã nhiều năm kể từ ngày Đông trốn trại, trong hồ sơ chỉ lưu vẻn vẹn vài đặc điểm và một tấm ảnh nhận dạng mờ nhòe nên dù bây giờ có đứng đối diện cũng khó có thể nhận ra được Đông.
Qua nhiều ngày hóa trang lân la dò hỏi những người lái xe ôm, bán hàng rong ở xung quanh khu vực Bến xe Miền Tây, cuối cùng công sức của anh Năm cũng được đền đáp khi dò hỏi được một thông tin hết sức đắt giá, đó là trong cuộc sống “Nguyễn Phú Đệ” còn có một biệt danh khác là Đông. Tiếp tục đeo bám và xác minh kỹ để tránh bắt nhầm người và không để lọt kẻ có tội, anh Năm đã nhiều lần “hóa trang”, tìm cách tiếp cận Đệ...
Chờ thời điểm thích hợp và được sự hỗ trợ của công an địa phương, tối ngày 1/8/2011, khi Đệ vừa đi làm về, anh Năm đã vào tận nhà để hỏi thăm. Thấy Đệ đang nằm nghỉ trong nhà, anh Năm bước vào hỏi xã giao: “Anh Đông khỏe không?”. Đệ vẫn nằm im không trả lời, anh Năm đánh liều hỏi thêm: “Anh Đông không nhớ tôi à? Tôi ở kế bên nhà anh ở dưới quê này”.
Lúc này, Đệ mới bật ngồi dậy, nhìn chằm chằm vào người khách tỏ vẻ bỡ ngỡ, chỉ nói được một tiếng: “Ủa”. Với biểu hiện đó của Đệ, anh Năm khẳng định đây chính là phạm nhân Trần Văn Đông đã trốn trại 22 năm về trước.
Ngay lập tức, cơ quan công an đã mời Nguyễn Phú Đệ về trụ sở công an để tiến hành xác minh. Cuối cùng, Nguyễn Phú Đệ đã trút bỏ lớp vỏ bọc hoàn hảo của mình để thừa nhận thân phận là Trần Văn Đông - tù nhân trốn trại năm nào.
Liên tiếp lập công
Ngay sau khi bắt được phạm nhân Trần Văn Đông khiến Ban giám thị trại giam Mỹ Phước rất vui mừng thì chàng trinh sát trẻ Nguyễn Văn Bé Năm tiếp tục lập công khi truy bắt thành công phạm nhân Trần Duy Triệu (SN 1947, ngụ ấp Mỹ Định, huyện Nhị Mỹ, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang), một phạm nhân trốn trại khác của trại giam Mỹ Phước.
Trong hồ sơ lưu trữ tại trại giam Mỹ Phước, Triệu bị bắt từ tháng 4/1990 về tội "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" và "Giả mạo chức vụ", bị tòa án tỉnh Tiền Giang tuyên phạt 9 năm tù giam. Thi hành án được 2 năm, đến tháng 7/1992, Triệu đã khoét tường, đào vách để trốn khỏi trại giam. Sau khi trốn trại, Triệu vẫn ngang nhiên tung hoành ở khắp các tỉnh thành như TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang… với tên gọi là Trần Ngọc Ẩn.
Vốn có tài ăn nói lại giỏi ngoại giao, Triệu đã tạo nhiều vỏ bọc khác nhau khi chung sống với 4 người phụ nữ ở các tỉnh thành và cũng có con riêng với họ. Chưa an tâm về độ an toàn, Triệu đã quyết định sang Campuchia để định cư. Dưới cái tên Trần Ngọc Ẩn, Triệu đã kết hôn mới một người phụ nữ Campuchia và sinh thêm 1 người con gái.
Sau đó Triệu đàng hoàng mở một cửa hàng sửa chữa đồ điện, điện tử và sống cùng vợ con tại Thủ đô PhnomPenh (Campuchia). Những tưởng cuộc đào tẩu của Triệu đã trót lọt sau bao nhiêu năm trốn tránh với một thân phận hoàn toàn khác cho đến một ngày đầu tháng 8/2011. ...Trường hợp trốn trại của Triệu cũng xảy ra trước khi anh Năm vào công tác tại Trại giam Mỹ Phước.
Sau khi trốn trại, Triệu mai danh ẩn tích, che dấu hành tung của mình rất kỹ nên mọi cố gắng điều tra của trinh sát Năm đều không đem lại kết quả gì. Tâm sự với phóng viên, Đại úy Bé Năm kể rằng, khoảng hơn 10 năm đằng đẵng không có một chút manh mối nào về Triệu, cuối cùng anh Năm cùng các đồng đội mới có được một đầu mối then chốt của Triệu, đó chính là cái sự hào hoa của hắn.
Sau khi đã lần ra được những mối quan hệ sau khi trốn trại, tìm được địa chỉ của những người vợ của Triệu, anh Năm đã phải tốn rất nhiều công sức mới xác định được Triệu đang trốn tại Campuchia dưới một cái tên Trần Ngọc Ẩn.
Việc tiếp cận Triệu càng trở nên khó khăn khi Triệu rất cảnh giác và gian xảo. Kể từ khi sang Campuchia, hắn không bao giờ bước chân qua cửa khẩu về Việt Nam. Muốn bắt Triệu ngay lúc này thì không có cách nào khác là phải điều được Triệu qua cửa khẩu về địa phận Việt Nam.
Bằng những biện pháp nghiệp vụ, đến ngày 9/8/2011, anh Năm đã dụ được Triệu bước qua cửa khẩu về ranh giới Việt Nam. Ngay khi vừa đặt chân lên đất Việt Nam tại Cửa khẩu Quốc tế Mộc Bài, Triệu đã bị bắt giữ.
Khi mới bị bắt, Triệu vẫn ỷ vào lý lịch và quốc tịch mới của mình nên hắn một mực chối cãi, không thừa nhận. Chỉ đến khi nhìn thấy lệnh truy nã với tấm ảnh nhận dạng, Triệu mới chịu thừa nhận là phạm nhân trốn trại.
Lời kết
Từ những câu chuyện phạm nhân trốn trại mà báo Câu chuyện Pháp luật đã giới thiệu qua loạt bài vừa qua tới bạn đọc, chúng ta mới thấy được, "phía sau song sắt", phía sau cánh cửa trại giam, không phải phạm nhân nào cũng hối cải, chấp nhận lao động cho tới ngày hết án, hay cố gắng cải tạo tốt để hưởng sự khoan hồng của pháp luật.
Nhưng với những phạm nhân liều lĩnh trốn trại, họ không hiểu rằng cho dù “kế hoạch” có chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng nhường nào, kể cả khi đã thoát ra được ngoài thì cũng phải sống kiếp chui lủi, thường trực nỗi lo bị bắt trong những ngày đằng đẵng sau đó, để rồi tội chồng lên tội và ngày về càng thêm xa.
