Lớp học đặc biệt trong đêm nơi miền biên viễn Bình Liêu

Từ đầu tháng 8/2022 đến nay, khi màn đêm buông xuống, cả núi rừng chìm trong bóng tối, thì từ khắp các nẻo đường của các thôn, bản vùng cao trên địa bàn huyện Bình Liêu, lại râm ran tiếng gọi nhau đi học của các bác, các anh, các chị.

Những lớp học đặc biệt này chỉ diễn ra trong đêm - lớp học mà người cầm phấn trắng đứng trước bảng đen tóc còn xanh, còn học trò có nhiều người mái đầu đã pha sương bởi hơn nửa cuộc đời đầy mưa nắng. Năm 2022, huyện Bình Liêu mở được 7 lớp xóa mù chữ với 126 học viên, có tuổi đời từ 15 tuổi trở lên.

Như đã thành thông lệ, đúng 19 giờ 30 phút, không ai bảo ai, tất cả các học viên lớp học sau xóa mù chữ tại thôn Ngàn Vàng Trên, xã Đồng Tâm đã đến lớp đảm bảo đầy đủ sĩ số. Lớp được mở từ cuối tháng 7 năm 2022, với 22 học viên, 100% các học viên là người dân tộc Dao Thanh Phán, có tuổi đời từ 36 tuổi trở lên.

Ở lớp học này, có một điều đặc biệt hơn ở các lớp khác đó là có 4 cặp vợ chồng cùng nhau đi học. Sau 1 ngày lên rừng làm lụng vất vả về, họ lại động viên nhau nấu nướng, ăn uống sớm để kịp giờ đến lớp. Dù mưa hay nắng, dù một ngày bận rộn đến mấy, họ cũng thu xếp thời gian để đi học.

Anh Chíu Chăn Lằm – Thôn Ngàn Vàng Trên, xã Đồng Tâm chia sẻ: “Ngày xưa gia đình không có điều kiện để đi học nên tôi không biết chữ, do đó, trong phát triển kinh tế, làm cái gì cũng khó, cũng vấp, nhờ có lớp xóa mù chữ này, giờ tôi đã biết đọc, biết viết, biết nhân chia, đi buôn bán không còn ngại nữa”.

Cũng giống như anh Lằm, chị Dếnh rất chăm chỉ đi học, khi chúng tôi đến, chị đang chăm chú tập đọc, tập viết. Với vốn tiếng kinh không nhiều, Chị Phùn Dảu Dếnh – Thôn Ngàn Vàng Trên, xã Đồng Tâm chia sẻ “Phụ nữ ở thôn này không biết chữ nhiều lắm, nên rất ngại giao tiếp. Đợt vừa rồi, khi họp thôn, được cán bộ, lãnh đạo xã phân tích, chia sẻ những cái lợi khi biết đọc, biết viết, biết tính toán, tôi đã mạnh dạn đăng kí đi học lớp xóa mù chữ này. Sau một thời gian đi học, giờ ra xã làm các thủ tục giấy tờ cho con, cho bản thân tôi đã có thể tự ký tên thay vì điểm chỉ như những lần trước kia”.

Qua tìm hiểu tôi được biết, sau khi khảo sát thực tế tại các thôn bản vùng sâu, vùng xa trên địa bàn huyện, thấy phần lớn chị em tái mù chữ, một số người chưa nói thạo tiếng kinh, do đó, các xã đã cử cán bộ đến từng thôn, bản, từng gia đình để tuyên truyền, vận động bà con đi học. Những ngày đầu vận động bà con đi học cũng gặp không ít khó khăn bởi ban ngày bà con lên rừng làm nhựa thông, đi làm thuê, làm mướn, nhiều người ngủ lại trên rừng để tiện cho việc làm của mình.

Nhiều gia đình phải đi nhiều ngày liên tiếp mới có thể gặp. Nhiều chị em có nhu cầu đi học, lại có tâm lý e ngại công việc gia đình, chồng con, do đó, ngoài tác động tâm lý để các chị đi học, cán bộ các xã còn phải làm cả công tác tư tưởng để động viên chồng các bà, các chị giúp vợ làm một số công việc gia đình để vợ đi học.

Tại Thôn Ngàn Pạt, xã Lục Hồn, tỷ lệ học viên đi học cũng khá đông. Lớp có 16 học viên, tuổi đời từ 18 tuổi trở lên, 100% học viên là dân tộc Sán Chỉ. Những ngày đầu đến lớp, nhiều chị ngại học, ngại giao tiếp vì các chị vốn đã quen với công việc đồng áng, núi rừng, đã quen sử dụng ngôn ngữ của dân tộc mình.

Nắm được nhược điểm đó, các cô giáo dậy lớp xóa mù chữ đã tìm mọi cách để chia sẻ, động viên các chị, các anh. Cô Phan Thị Hiền – giáo viên xóa mù chữ thôn Ngà Pạt, xã Lục Hồn chia sẻ “Khi cả xã hội đang phát triển theo xu hướng 4.0, chúng tôi vẫn cố gắng, kiên trì để cùng bà con lao động, học tập, để bà con đến được gần hơn với con chữ".

"Để duy trì sĩ số lớp học, tôi cũng thường xuyên trao đổi với cán bộ thôn, cán bộ xã thực hiện tốt công tác dân vận để người dân tin tưởng, gần gũi, hiểu được việc học chữ rất có ích, từ đó họ sẽ xóa bỏ tâm lý e ngại, chịu khó đến lớp. Sau 3 tháng mở lớp, số học viên vẫn duy trì được nền nếp, không có học viên bỏ học giữa chừng”.

Chị cũng chia sẻ thêm “Trong quá trình giảng dạy, chúng tôi cũng luôn trăn trở, suy nghĩ tìm mọi phương pháp giảng dạy gần gũi nhất với đời sống và khả năng, nhận thức của bà con để bà con dễ hiểu, dễ nhớ. Đồng thời, kết hợp vừa dạy chữ, vừa dạy cho bà con biết cách vệ sinh phòng bệnh, thực hiện kế hoạch hóa gia đình, kỹ thuật chăn nuôi, trồng trọt, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh cho cây trồng; cách phòng, chống dịch bệnh cho gia súc, gia cầm...”.

Ngoài ra, để chuẩn bị tốt nhất cho bà con đến lớp, ngoài giáo án đặc biệt chuyên dụng cho chương trình xóa mù chữ, Trung tâm học tập cộng đồng các xã còn chuẩn bị bộ phấn trắng, bảng, vở, bút cho bà con. Đồng chí Nông Thanh Sơn – Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm chia sẻ “Để động viên, khuyến khích bà con đi học, ngoài hỗ trợ sách vở xã cũng trích kinh phí để mua đèn pin cho bà con đi lại trong đêm cho thuận tiện".

"Với mục tiêu không để bà con các thôn, bản vùng cao không biết chữ, hàng năm xã cũng phối hợp với Phòng GD&ĐT, Trung tâm giáo dục nghề nghiệp và giáo dục thường xuyên huyện mở các lớp xóa mù chữ, sau xóa mù chữ cho bà con. Chương trình xóa mù chữ trên địa bàn xã chúng tôi không kể độ tuổi, đối tượng, miễn là người dân có nhu cầu học. Thời gian dạy trung bình mỗi lớp là 4-5 tháng, tuy nhiên có một số lớp kéo dài thời gian do bà con tập trung mùa vụ, do ảnh hưởng thời tiết”, Phó chủ tịch xã Đồng Tâm cho biết thêm.

Chia tay các lớp xóa mù chữ ở thôn Ngàn Vàng Trên, xã Đồng Tâm, thôn Ngàn Pạt xã Lục Hồn, bên tai chúng tôi vẫn vang lên tiếng tập đọc của các học viên như muốn nói lên khát vọng vươn lên trong cuộc sống, không chịu đói nghèo của nhân dân các dân tộc nơi đây. Tin rằng, sau hoàn thành chương trình xóa mù chữ, đời sống, kinh tế của các dân tộc Dao, Sán chỉ nơi đây sẽ ngày một khởi sắc, góp phần cùng các xã biên giới nói riêng, huyện Bình Liêu nói chung thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo bền vững trên địa bàn.