 |
| Hội nghị tuyên truyền phát triển người tham gia BHXH tự nguyện, BHYT hộ gia đình tại BHXH huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam. |
Từng làm công nhân xây dựng 15 năm trong cơ quan nhà nước, trước khi về nghỉ hưởng chế độ một “một cục” (chế độ về 176) năm 1991, ông không được nhận thêm bất kỳ khoản tiền hay chính sách trợ cấp nào từ BHXH nên khi về già cuộc sống của ông rất khó khăn. Đây là trường hợp đơn cử của một người đàn ông năm nay đã 65 tuổi ở tỉnh Nghệ An khi “quyết định” rút BHXH một lần.
Theo ông, thời điểm đó với số tiền được gần 1 triệu đồng là rất lớn, đã giúp ông giải quyết khó khăn trước mắt của gia đình nhưng cũng chỉ được một thời gian ngắn rồi... cũng hết. Đến nay không có lương hưu, không có BHYT và các chính sách BHXH nên rất khó khăn.
Hiện nay không ít người lao động cũng vì giải quyết khó khăn trước mắt nên đã rút BHXH một lần mà không nghĩ đến lợi ích lâu dài. Thậm chí có người đã rút BHXH đến 3-4 lần.
Theo phân tích của nhiều chuyên gia, thực tế khi rút BHXH một lần, người lao động "mất nhiều hơn được", bởi khi rút một cục họ sẽ có một khoản tiền để chi tiêu giải quyết khó khăn trước mắt, những khoản tiền này sẽ nhanh chóng cạn kiệt. Do đó, về lâu dài người rút BHXH một lần sẽ bị hạn chế rất nhiều quyền lợi.
Do đó, khi rút BHXH một lần họ không còn trong hệ thống BHXH được Nhà nước bảo hộ, người rút BHXH một lần mất cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng, không được cấp thẻ BHYT miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu mỗi kho ốm đau…
Khi nhận BHXH một lần thì số tiền người lao động (NLĐ) nhận được thiệt hơn so với số tiền họ đã đóng vào quỹ BHXH. Theo quy định hiện hành, tổng mức đóng BHXH vào quỹ hưu trí, tử tuất là 22% mức tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH. Trong đó, NLĐ đóng 8% và người sử dụng lao động đóng 14%.
Tổng mức đóng vào quỹ BHXH hàng năm bằng 2,64 tháng lương. Nếu NLĐ hưởng BHXH một lần thì mức hưởng mỗi năm đóng BHXH chỉ bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng trước năm 2014 và bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng từ năm 2014 trở đi.
 |
| Khi NLĐ rút BHXH một lần, số tiền họ nhận được thấp hơn số tiền đã đóng, và khi về già sẽ khó khắn, thiệt đủ đường. (Ảnh: Doãn Tuấn) |
Như vậy, nếu lĩnh BHXH một lần, NLĐ sẽ mất đi khoảng 1,14 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH trước năm 2014 và khoảng 0,64 tháng lương đối với mỗi năm đóng BHXH sau năm 2014.
Nhằm hạn chế tình trạng NLĐ rút BHXH một lần, trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi, Bộ LĐTB&XH đã đưa ra đề xuất giảm thời gian đóng BHXH xuống 15 năm được hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động.
So với việc rút một lần, hưởng lương hưu có ý nghĩa hơn nhiều đối với NLĐ. Do vậy, việc rút ngắn thời gian đóng BHXH để NLĐ tham gia BHXH muộn có thể tiếp cận lương hưu khi về già là cần thiết.
Bên cạnh đó, việc giảm thời gian đóng BHXH, thì cần có các giải pháp hỗ trợ NLĐ duy trì tạo việc làm có thu nhập ổn định tham gia BHXH cho đến khi về hưu.
Hiện nay những người ở độ tuổi 40-45, dù có đủ thời gian đóng BHXH 15 năm, nhưng để được hưởng lương hưu thì phải chờ thêm 15-20 năm nữa mới đến tuổi hưởng. Trong khoảng thời gian chờ đến tuổi nghỉ hưu, nếu NLĐ không có việc làm ổn định, khi gặp khó khăn thì nhiều người sẽ vẫn lựa chọn rút BHXH một lần.
Người hưởng BHXH một lần chủ yếu dưới 40 tuổi. Ở lứa tuổi này hầu hết NLĐ quan tâm nhiều đến nhu cầu trước mắt hơn nhu cầu hưởng lương hưu khi về già. Vì vậy tạo công ăn việc làm ổn định để NLĐ đảm bảo cuộc sống khi còn trẻ, đảm bảo khả năng tham gia BHXH lâu dài là giải pháp căn cơ.
Ngoài ra, hiện nay mức lương hưu cao hay thấp phụ thuộc vào mức đóng và thời gian tham gia BHXH, vì vậy khi giảm thời gian đóng BHXH xuống 15 năm thì mức đóng phải sát với thu nhập thực tế. Có như vậy, khi về già mức lương hưu mới đủ sống.
Theo báo cáo của Bộ LĐTB&XH, chỉ tính riêng trong 10 tháng năm 2023, cả nước đã giải quyết cho hơn 947.000 người hưởng BHXH một lần. Con số này tăng 31,38% so với cùng kỳ năm 2022, chiếm khoảng 5% tổng số người tham gia.
Tags:
