Qua những lời ru tha thiết, tình yêu đối với cha, mẹ, ông bà, anh em, tình vợ chồng thủy chung son sắt đến lòng yêu quê hương, đất nước được nuôi dưỡng, hun đúc. Với nhiều người, yêu quê hương đất nước là yêu nơi có mẹ và lời ru của mẹ.
Và chính yếu tố ấy đã tạo nên nét độc đáo riêng có của mỗi con người Việt. Nhiều nhà văn hóa ước nguyện làm sao để câu hát ru không mai một, để lời ru ngày càng ăn sâu, bám rễ vào cuộc sống. Bởi đấy chính là bản sắc, là hồn cốt dân tộc Việt.
Ấu thơ, một trong những niềm hạnh phúc giản dị và thanh khiết mà con người có được là ngủ yên trong vòng tay người mẹ. Trong hơi ấm yêu thương của vòng tay, của lòng mẹ, lời ru của mẹ cất lên thật ngọt ngào, tha thiết: “Ví dầu cầu ván đóng đinh/Cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi/ Khó đi mẹ dắt con đi/Con đi trường học, mẹ đi trường đời…”.
Những lúc nằm trong ánh mắt dịu hiền, được đôi bàn tay mềm mại của mẹ âu yếm vừa xoa lưng vừa đưa nôi và nghe lời ru của mẹ chính là khoảng thời gian con người hưởng sự bình an trọn vẹn nhất. Thế nên, sau này lớn lên, vào những giờ phút bất ổn trong cuộc sống, nhiều người thường hay cồn cào nhớ và mong được nghe lời ru từ mẹ, như một chỗ dựa tinh thần, như một lối đi về cho những tâm hồn tổn thương.
Loại hình dân ca ra đời sớm nhất
Hát ru là một loại hình dân ca mang bản sắc văn hóa đặc trưng có từ lâu đời của dân tộc Việt Nam. Từ bao đời nay, các bà mẹ Việt Nam thường ru con ngủ trên những chiếc nôi, chiếc võng với những ca từ mộc mạc, đời thường được lưu truyền qua bao thế hệ bằng hình thức truyền miệng.
Theo các nhà nghiên cứu âm nhạc dân gian, trong các loại hình dân ca, hát ru ra đời sớm nhất. Đó là những bài hát nhẹ nhàng được lấy từ ca dao, đồng dao, trích từ các loại thơ... để giúp trẻ nhỏ dễ dàng đi vào giấc ngủ. Do vậy, những bài hát ru thường rất đa dạng và mang đậm bản sắc của từng địa phương.
Với những người dân đồng bằng Bắc bộ, thì cánh cò trong những lời ru đã thực sự đưa ấu thơ trở lại. Không biết tự lúc nào trong ca dao, tục ngữ và cả trong câu hát ru của bà, của mẹ, hình ảnh cánh cò luôn hiện hữu, chấp chới bay. Mong manh nhưng cứng cỏi vượt qua những gian khổ đời thường….
Hình ảnh con cò vất vả, làm lũ đơn độc một mình kiếm cái ăn là hình ảnh ẩn dụ cho cuộc đời vất vả, chịu nhiều hi sinh của người mẹ: “Con cò mà đi ăn đêm/Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao/Ông ơi, ông vớt tôi nao/Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng/Có xáo thì xáo nước trong/Đừng xáo nước đục đau lòng cò con…”.
“Con dù lớn vẫn là con của mẹ/Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con”. Cũng như vậy, con cò trong lời ru của mẹ đã theo con suốt hành trình từ ngày thơ bé đến khi còn khôn lớn. Cũng như hình ảnh của mẹ luôn theo mãi trong tâm trí của những đứa con. Cò biểu trưng cho lòng mẹ bao la luôn dõi theo, nâng đỡ con dù xa gần, khó khăn hay cách trở: “Con cò bay lả, bay la/Bay từ cửa phủ, bay ra cánh đồng…”.
Cánh cò qua những lời hát ru gợi lên trong lòng mỗi người những gian lao, những mệt nhọc, tần tảo của bao số phận cuộc đời người lao động. Gợi lên những hi sinh, những giọt mồ hôi lam lũ và những nét đẹp trong phẩm chất của người mẹ.
Đó là tình cảm lớn lao của mẹ dành cho con, mỗi lời hát ru chứa đựng những tâm tình lớn lao đó. Cánh cò còn gợi lên vẻ đẹp yên bình, thanh thản, khung cảnh những cánh đồng quê cò bay thẳng cánh cùng cuộc sống trù phú, ấm no của người nông dân chân lấm tay bùn.
Và cũng không phải ngẫu nhiên mà những lời hát ru của cả ba miền Trung – Nam – Bắc đều nói về tình cảm gia đình, tình nghĩa giữa con người với con người: “Cái cò đi đón cơn mưa/Tối tăm mù mịt ai đưa cò về/Cò về thăm quán cùng quê/Thăm cha, thăm mẹ, cò về thăm anh (hát ru Bắc bộ)”; “Cây khô chưa dễ mọc chồi/Bác mẹ chưa dễ ở đời với ta/Non sông bao tuổi mà già/Bởi vì sương tuyết hóa ra bạc đầu (hát ru Trung bộ)”; “Gió mùa thu mẹ ru con ngủ/Năm canh chày thức đủ năm canh/Hỡi chàng chàng ơi, hỡi người người ơi/Em nhớ tới chàng, em nhớ tới chàng (hát ru Nam bộ)”…
Bởi chính nhờ qua những lời ru tha thiết ấy, tình yêu đối với cha, mẹ, ông bà, anh em, tình vợ chồng thủy chung son sắt đến lòng yêu quê hương, đất nước được nuôi dưỡng, hun đúc. Với nhiều người, yêu quê hương đất nước là yêu nơi có mẹ và lời ru của mẹ. Và chính yếu tố ấy đã tạo nên nét độc đáo riêng có của mỗi con người Việt.
Trong kho tàng của âm nhạc hiện đại, có nhiều bài hát được nhạc sĩ viết trên nền của làn điệu ru con và rất thành công, đi vào lòng người nghe. Quên sao được nhịp điệu tha thiết “Mẹ yêu con” của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý, “Lời ru trên nương” của Trần Hoàn, thơ Nguyễn Khoa Điểm; “Ru con mùa đông” của Đặng Hữu Phúc….
Người Hà Nội luôn thích mùa thu đông - thời điểm thể hiện tất cả những gì vẻ đẹp lãng mạn nhất của đất Hà thành. “Ru con mùa đông” là lời của một người mẹ ru con bên nôi giữa một chiều mùa đông tinh khôi, trong veo: “Nào ngủ đi con mùa đông đang tới ngoài hiên/Nào ngủ đi con mùa đông trên cánh bầy chim/Bình yên bình yên giấc nồng/Dịu êm dịu êm đóa hồng đòng đưa đòng đưa lá vườn”…Đánh thức lời ru
Đáng tiếc rằng, cùng với sự mai một của một số loại hình văn hóa dân gian như ca dao, đồng dao; một số nhạc cụ truyền thống như đàn bầu, sáo, nhị.. thì lời ru vắng dần trong cuộc sống thường ngày. Tại nhiều gia đình, nhiều khu dân cư đã mất hẳn tiếng ru êm đềm, thư thái mà thấm đẫm hồn dân tộc.
Lý do thì có rất nhiều như: lối sống hiện đại làm con người ít có điều kiện thời gian chăm sóc gia đình, con cái; người phụ nữ bây giờ không còn bị giới hạn trong công việc nội trợ hay ở nhà nuôi dạy con cái nữa, khi họ bước ra bên ngoài xã hội, cùng chồng gánh vác bao bộn bề của cuộc sống, thì cũng là lúc họ trút bớt bổn phận làm mẹ cho xã hội, trẻ được gửi đến nhà giữ trẻ, ít được gần gũi với hơi ấm của mẹ, và dĩ nhiên là cũng xa rời với những lời mẹ ru ngọt bùi; nhiều bà mẹ, ông bố trẻ quan niệm phải hát hay mới ru được con…
Trẻ lớn lên từ những lời ru của bà, của mẹ
Nhưng theo nhiều nhà nghiên cứu âm nhạc và xã hội học thì chính sự mai một của những làn điệu hát ru dân ca đã gây ảnh hưởng đối với quá trình phát triển tiềm thức của thế hệ sau về nền âm nhạc dân tộc. Hay như lời cố Giáo sư Trần Văn Khê từng chia sẻ: “Đối với trẻ con, cái gì êm ái là chúng ngủ được. Nhưng trẻ con từ nhỏ đến lớn chỉ có lời ru là đi vào tâm thức của chúng.
Có nơi người mẹ ru con bằng ca dao, mà ca dao là lời ca trong dân gian và được truyền cho tới ngày nay, là điệu nhạc dân tộc của Việt Nam có thể thấm vào tâm trí của trẻ em”. Bên cạnh đó, bằng những lời ru, trẻ được dưỡng tâm hồn, hướng tới nhân văn, vị tha. Thiếu vắng những lời ru tuổi ấu thơ, thì tâm tính nóng nảy sẽ thường thấy ở mỗi con người. Điều đó làm sâu sắc thêm hệ lụy tất yếu cho xã hội là nạn bạo hành gia tăng, tình trạng ly hôn, bất hiếu, cha mẹ chối bỏ con cái, trẻ em phạm tội…
Vậy làm cách nào để có thể vực dậy những tiếng hát ru đang bị chìm vào quên lãng? Trả lời câu hỏi này, Giáo sư - Tiến sĩ Trần Văn Khê đã từng có lời khuyên rằng, các bà mẹ trẻ ngày nay cho dù có bận bịu đến mức phải đem gửi con vào nhà trẻ, thì ít nhất mỗi buổi tối, đến giờ trẻ đi ngủ, nên dành thời 10- 15 phút hát ru cho con.
Từ góc độ xã hội cũng cần đánh thức lời ru bằng những biện pháp cụ thể như liên hoan hát ru đã và đang diễn ra ở khá nhiều địa phương, tổ chức, ban ngành. Và cao hơn nữa là đưa phong trào quần chúng hát ru đi từ sân khấu vào trong cuộc sống.
Bên cạnh đó, cần có nhiều “cú hích” khác, chẳng hạn hỗ trợ duy trì, tổ chức các câu lạc bộ hát ru, dân ca ở từng làng bản, khu phố dạy trẻ nhỏ các đối tượng hát ru; vận động, khuyến khích sáng tác hát ru lời mới, mở diễn đàn khôi phục phong trào hát ru… Có như thế thì mới hy vọng góp phần hạn chế sự mai một của lời ru trong cuộc sống hiện nay.
Một người phụ nữ có ý định chuyển số tiền 200 triệu đồng cho đối tượng giả danh công an lừa đảo đã được lực lượng chức năng công an địa phương ngăn chặn kịp thời.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Hà Nội vừa phục hồi giải quyết nguồn tin tội phạm, về việc bà Nguyễn Thị Ngọc tố cáo một số cá nhân lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua việc nhận tiền để đầu tư dự án “Xây dựng hạ tầng KCN Yên Sơn - Bắc Lũng” giai đoạn 1 và 2.
Sáng 20/10, tại Hội nghị toàn quốc quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 10, khóa XIII, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Ban Cán sự Đảng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã truyền đạt chuyên đề "Những nội dung cốt lõi,
Còn hơn 30 ngày nữa sẽ diễn ra Lễ kỷ niệm 70 năm sự kiện Tập kết ra Bắc (1954 - 2024) tại thị trấn Sông Ðốc (huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau). Đây là 1 trong 3 điểm tập kết lớn của các tỉnh Nam Bộ, ghi dấu sự kiện trọng đại mang tầm vóc, ý nghĩa lớn lao trong lịch sử dân tộc.
UBND tỉnh Bắc Giang vừa có văn bản chấn chỉnh, yêu cầu sau ngày 30/03/2025, nhà ở nhiều tầng, kết hợp cho thuê trọ, cơ sở kinh doanh không đảm bảo về PCCC sẽ phải tạm đình chỉ và dừng hoạt động.
Ông Lý Vỹ Triều Dương - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Bạc Liêu thông tin, 9 tháng đầu năm 2024, ngành du lịch tỉnh tiếp tục phát triển với tổng thu ước đạt khoảng 3.420 tỷ đồng, đạt 82,9% kế hoạch, tăng 9,1% so cùng kỳ.
Liên quan đến nữ giáo viên tại Tuyên Quang bị một nhóm học sinh có hành vi thiếu chuẩn mực, Bộ GD&ĐT yêu cầu xử lý nghiêm khắc theo đúng mức độ vi phạm đối với các cá nhân và tập thể có liên quan.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang vừa ký Công điện số 1300/CĐ-TTg ngày 5/12/2023 của Thủ tướng Chính phủ về bảo đảm trật tự, an toàn giao thông dịp Tết Dương lịch, Tết Nguyên đán Giáp Thìn và Lễ hội xuân 2024.
Bảo đảm an sinh xã hội (ASXH), chuyển từ hỗ trợ nhân đạo sang bảo đảm quyền an sinh của công dân là một trong những điểm nhấn được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu ra tại Hội nghị quán triệt Nghị quyết 42-NQ/TW của TW8, khóa XIII. Đó là một trong những thành tựu sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 15-NQ/TW của TW15, khóa XI.
Bộ Giao thông vận tải, vừa ban hành Thông tư số 34/2023/TT-BGTVT điều chỉnh khung giá dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa. Thông tư này có hiệu lực kể từ ngày 01 tháng 03 năm 2024.
Sáng nay, ngày 5/12, Kỳ họp thường lệ cuối năm (Kỳ họp thứ 14) HĐND TP Hà Nội khoá XVI, nhiệm kỳ 2021-2026 chính thức khai mạc. Theo dự kiến, kỳ họp diễn ra từ ngày 5 đến 8/12 để xem xét, thông qua 67 nội dung gồm 25 báo cáo và 42 nội dung ban hành nghị quyết.
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.
26 °C
33 °C
28 °C
