Tình trạng doanh nghiệp (DN) lập 2 hệ thống sổ kế toán hiện nay khá phổ biến. Đây là một trong những hành vi vị cấm tại Luật Kế toán (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua. Luật Kế toán 2015 gồm 6 chương, 72 điều có hiệu lực từ ngày 1/1/2017.
Nếu nói một cách sòng phẳng thì việc DN lập 2 hệ thống sổ sách kế toán chính là để gian lận. Mà hình thức gian lận này dù với mục đích trốn thuế, vay vốn ngân hàng hay để đấu thầu đều là hành vi bị cấm tại các luật chuyên ngành như Luật Quản lý thuế, Luật Đấu thầu hay Luật Các tổ chức tín dụng.
Câu hỏi đặt ra, hành vi gian lận này một lần nữa được khẳng định trong Luật Kế toán (sửa đổi) thì liệu nó có thể được ngăn chặn, hay phải bổ sung thêm các điều kiện thi hành?
Đây cũng là một trong các vấn đề được đặt ra ở buổi họp báo công bố luật mới, trong đó có Luật Kế toán, tại Văn phòng Chủ tịch nước ngày 18/12 vừa qua.
Trong buổi họp báo, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, một nguyên tắc kế toán quan trọng được Luật Kế toán năm 2015 bổ sung là nguyên tắc giá trị hợp lý.
Trước đó, Luật Kế toán năm 2005 chỉ quy định hạch toán theo giá gốc, do đó không phản ánh đúng thực trạng tài sản và nợ tại thời điểm lập báo cáo tài chính, chưa phù hợp thông lệ quốc tế.
 |
| Theo Luật Kế toán (sửa đổi), việc DN lập 2 sổ kế toán sẽ bị coi là phạm pháp (Ảnh minh họa) |
Tại Luật mới, giá trị tài sản và nợ được ghi nhận ban đầu theo giá gốc. Sau ghi nhận ban đầu, với một số loại tài sản hoặc nợ phải trả mà giá trị biến động thường xuyên theo giá thị trường và giá trị của chúng có thể xác định lại một cách tin cậy thì được ghi nhận theo giá trị hợp lý tại thời điểm cuối kỳ lập báo cáo tài chính.
Việc xác định và hạch toán theo giá trị hợp lý có tính kỹ thuật vì vậy Luật giao Bộ Tài chính quy định cụ thể các tài sản và nợ phải trả được ghi nhận và đánh giá lại theo giá trị hợp lý, phương pháp kế toán ghi nhận và đánh giá lại theo giá trị hợp lý.
Liên quan đến các hành vi bị cấm, luật còn cấm cung cấp số liệu báo cáo tài chính không đồng nhất trong cùng kỳ kế toán; thuê, mượn, cho thuê, cho mượn chứng chỉ kế toán viên, giấy chứng nhận hành nghề kế toán; thuê cá nhân, tổ chức không đủ điều kiện hành nghề, điều kiện kinh dianh dịch vụ kế toán cung cấp dịch vụ kế toán cho đơn vị mình.
Kế toán viên hành nghề và doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán thông đồng, móc nối với khách hàng để cung cấp, xác nhận thông tin cũng nằm trong danh sách các hành vi bị cấm.
Việc xác định và hạch toán theo giá trị hợp lý có tính kỹ thuật vì vậy Quốc hội đã nhất trí giao Bộ Tài chính quy định cụ thể các tài sản và nợ phải trả được ghi nhận và đánh giá lại theo giá trị hợp lý, phương pháp kế toán ghi nhận và đánh giá lại theo giá trị hợp lý.
Luật bổ sung nhiều quy định mới về báo cáo tài chính nhà nước, trách nhiệm lập báo cáo tài chính nhà nước của Bộ Tài chính và các đơn vị liên quan; chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, tài khoản kế toán, kiểm tra kế toán, kiểm soát nội bộ, kinh doanh dịch vụ kế toán...
Luật Kế toán năm 2015 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2017, riêng với báo cáo tài chính nhà nước Luật quy định Chính phủ chuẩn bị các điều kiện cần thiết để bắt đầu việc lập báo cáo tài chính nhà nước, chậm nhất là 24 tháng kể từ ngày Luật có hiệu lực.
