Theo Tổng cục Dân số, tính đến hết năm 2022, cả nước có 21 tỉnh, thành phố có tỷ số giới tính khi sinh cao hơn mức trung bình cả nước, cho thấy tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở Việt Nam đang trở nên nghiêm trọng. Trong tương lai, tác động chính của hiện tượng mất cân bằng sẽ liên quan tới quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân.
Tiềm ẩn nhiều hệ lụy xã hội
Cảnh báo này được đưa ra tại Tọa đàm “Mất cân bằng giới tính khi sinh và khuyến nghị quản lý nhà nước” do Tổng cục Dân số - Bộ Y tế phối hợp với Ngân hàng Thế giới tổ chức mới đây.
Theo Tổng cục Dân số, tính đến hết năm 2022, tỷ số này ở nước ta là 112,1 bé trai/100 bé gái. Cả nước có 21 tỉnh, thành phố có tỷ số giới tính khi sinh cao hơn mức trung bình cả nước (112 bé trai/100 bé gái). Một số địa phương có tỷ số này cao như Sơn La (117 bé trai/100 bé gái), Nghệ An (116,6 bé trai/100 bé gái), Hà Nội (112,7 bé trai/100 bé gái)… Hiện 6 trên 6 vùng kinh tế - xã hội trong cả nước đều có tình trạng này, đặc biệt tại Đồng bằng sông Hồng và vùng miền núi trung du phía Bắc.
Phát biểu tại Tọa đàm, TS Phạm Vũ Hoàng, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dân số - Bộ Y tế đánh giá, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh (MCBGTKS) ở nước ta đang trở nên nghiêm trọng. Tình trạng này tăng cao ngay từ lần sinh đầu tiên ở các gia đình, cao hơn hẳn ở những lần sinh sau, đối với những gia đình chưa có con trai, đặc biệt với những gia đình có hai con gái và chưa có bé trai nào. Đáng lưu ý, mức độ mất cân bằng cao hơn nhiều ở những cặp vợ chồng có trình độ học vấn cao hơn và điều kiện kinh tế khá giả.
Hậu quả của tình trạng MCBGTKS là việc mất cân bằng giới tính nghiêm trọng gây ra nhiều hệ lụy xã hội. Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, Việt Nam sẽ dư thừa 1,5 triệu đàn ông vào năm 2034 và sẽ tăng lên 2,5 triệu vào 25 năm sau đó. Dư thừa nam giới, thiếu hụt nữ giới, khiến nhiều đàn ông phải sống độc thân.
Không chỉ thế, theo các nhà khoa học xã hội, tác động chính của hiện tượng MCBGTKS sẽ liên quan tới quá trình hình thành và cấu trúc gia đình, đặc biệt là hệ thống hôn nhân. Việc trì hoãn hôn nhân trong nam giới hoặc gia tăng tỷ lệ sống độc thân là những khả năng có thể xảy ra trong tương lai với nam giới do tình trạng thiếu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn. Điều này sẽ tác động ngược lại hệ thống gia đình trong tương lai, nhất là trên thực tế, các xã hội này đều có hệ thống gia đình phụ hệ (theo họ cha) và trước kia hầu hết nam giới đều lập gia đình…
Lồng ghép cách giải quyết vào nhiều lĩnh vực
Thực trạng đáng quan ngại trên đòi hỏi cần các biện pháp quyết liệt hơn nữa nhằm giảm thiểu tình trạng MCBGTKS. Nhưng trước hết, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này cần phải được hiểu thấu đáo. Theo Tổng cục Dân số, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, nhưng gốc rễ và cốt lõi là do định kiến giới, tư tưởng trọng nam, khinh nữ ăn sâu vào từng người dân Việt; xuất hiện từ khi chuẩn bị kết hôn, trước khi có con và có con, đến lúc qua đời. Bên cạnh đó, lạm dụng khoa học kỹ thuật để lựa chọn giới tính thai nhi cũng là nguyên nhân chính được chỉ ra.
Để giải quyết vấn đề này, hệ thống chính sách và pháp luật Việt Nam đã và đang nỗ lực xây dựng, điều chỉnh để đạt mục tiêu đề ra Việt Nam đến năm 2030 sẽ đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, dưới 109 bé trai/100 bé gái. Đây cũng là mục tiêu mà Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới và Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 đã đề ra. Bên cạnh đó, Chiến lược dân số Việt Nam đến năm 2030 cũng yêu cầu phải nâng cao trách nhiệm đạo đức nghề nghiệp của cán bộ y tế; có chế tài đủ mạnh để xử lý hành vi lạm dụng khoa học - công nghệ trong chẩn đoán giới tính thai nhi, can thiệp lựa chọn giới tính trước khi sinh…
Tuy nhiên để làm được điều đó, Nghị quyết cũng chỉ rõ phải tạo chuyển biến rõ nét ở những vùng có tỷ số giới tính khi sinh cao, nâng cao nhận thức, thực hành về bình đẳng giới. Tổng cục Dân số cũng nhận định mục tiêu này rất khó khăn, khi từ nay đến đó, mỗi năm phải giảm 0,4 điểm phần trăm, trong khi 8 năm trước, với nhiều nguồn lực và tác động, nhưng mỗi năm chỉ giảm 0,1 điểm phần trăm.
Ở góc độ pháp luật, để giải quyết tình trạng MCBGTKS nói chung và nguyên nhân gây ra do hành vi lựa chọn giới tính thai nhi nói riêng, thời gian qua, Việt Nam đã sớm có chính sách cảnh báo, can thiệp, đơn cử như Pháp lệnh Dân số ban hành năm 2003 đã nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức và đã cụ thể hóa trong các văn bản dưới luật. Bên cạnh đó, lồng ghép giải quyết vấn đề MCBGTKS vào các lĩnh vực khác như bình đẳng giới, pháp luật dân sự (các quy định về thừa kế, con gái cũng có quyền thừa kế cùng hàng con trai), pháp luật đất đai (vợ chồng cùng đứng tên nhà, đất), quy định cấm thông báo giới tính thai nhi khi khám thai…
Năm 2022, Ngân hàng Thế giới đã tiến hành nghiên cứu “Lựa chọn giới trên cơ sở định kiến giới tại Việt Nam: Dự báo cơ cấu dân số và khuyến nghị chính sách”, có nhiều khuyến nghị liên quan đến công tác xây dựng chính sách pháp luật để giải quyết MCBGTKS. Đó là khuyến nghị xử lý các mâu thuẫn chính sách trong dự thảo Luật Dân số thông qua nới lỏng các chính sách điều chỉnh mức sinh; tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế; ưu tiên các chính sách chống chuộng con trai; xử lý hậu quả lâu dài của lựa chọn giới tính. Bên cạnh đó, tăng cường bảo hiểm xã hội để chống chuộng con trai thông qua tăng tỷ lệ bao phủ bảo hiểm xã hội cho nhóm người cao tuổi; tăng chi cho an sinh xã hội; mở rộng bảo hiểm xã hội sang khu vực phi chính thức; thu hẹp khoảng cách giới về tuổi nghỉ hưu…
Cù lao Phố từng là nông nại đại phố sầm uất bậc nhất phía Nam nhưng thời gian qua lại chưa phát huy hết giá trị tiềm năng. Do đó dự án khu đô thị Hiệp Hòa 72.000 tỷ được xem là biến đổi lớn, đánh thức vùng đất này.
Ngày 12/12, ông Trần Thế Phiệt, Chủ tịch UBND xã Tân Hà (huyện Đức Linh, tỉnh Bình Thuận) cho biết, UBND xã Tân Hà vừa cung cấp hồ sơ, tài liệu liên quan và hiện đang phối hợp với Công an huyện Đức Linh thu thập chứng cứ để tiếp tục điều tra, làm rõ hành
Bác sĩ (BS) Đỗ Doãn Bách - Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội luôn tâm niệm, phải học cách yêu thương con người trước khi trở thành một BS, khi đó sẽ có vô vàn cách thức để cứu chữa người bệnh.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, ngôi nhà chung ngành Y chứa biết bao trái tim, khối óc nhân ái, tài năng, luôn tràn đầy nhiệt huyết, tận tâm vì nghề, cùng nhau hướng tới mục tiêu nâng cao sức khỏe người dân cả về thể chất và tinh thần; Viết tiếp những kỳ tích của nền y học nước nhà.
Hơn 1.000 bạn trẻ TP Hồ Chí Minh tham gia các hoạt động ra quân Tháng Thanh niên 2024 chủ đề "Thanh niên xung kích tình nguyện vì cuộc sống cộng đồng".
Tối nay (26/2), tại Nhà hát Hồ Gươm (Hà Nội) sẽ diễn ra chương trình tôn vinh Thầy thuốc Việt Nam và trao giải cuộc thi viết "Sự hy sinh thầm lặng" lần VI.
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
(PLM) - Sáng ngày 18/7/2024, Tại Hội trường Đa năng - Bộ Tư Pháp đã diễn ra Tọa đàm đánh giá, rút kinh nghiệm về Chỉ số cải cách hành chính năm 2023 và đánh giá việc thực hiện Đề án 06 trong 06 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp từ nay đến cuối năm 2024 của Bộ tư Pháp.