“Kỳ án” một mảnh đất hai sổ đỏ ở Vĩnh Cửu - Đồng Nai: Bao giờ mới giải quyết?

Nguồn gốc và biến động đất

Thửa đất tranh chấp là thửa số 201 tờ bản đồ số 39 và thửa số 901 tờ bản đồ số 58, xã Tân An, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai, có diện tích 68.505 m2 do ông Huỳnh Văn Thắng hùn tiền chung với ông Trịnh Thành Lâm (trú tại huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai - em trai ông Trịnh Thành Sơn, nguyên Phó Chủ tịch UBND phường Tân Biên, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) vào năm 2003. Giấy chứng nhận Quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) số X 531271, số vào sổ02371/QSDĐ/2638 do ông Huỳnh Văn Thắng đứng tên.

Năm 2010, ông Thắng có viết giấy xác nhận mua chung đất làm bằng chứng với ông Lâm, nhằm hỗ trợ ông Lâm tiến hành canh tác nông nghiệp trên mảnh đất đó. Hai người có thỏa thuận vềviệc phân chia thu hoạch. Thỏa thuận này ổn định và không có mâu thuẫn, bất đồng gì.

Ngày 13/12/2011, ông Thắng chuyển nhượng cho ông Nguyễn Thang Nhung và bà Lý Kim Hồng một phần thửa đất số 901 tờ bản đồ số 58, diện tích 16.731 m2, diện tích còn lại là 51.744 m2, đã được Văn phòng Đăng ký QSD đất huyện Vĩnh Cửu cập nhật biến động đất đai trên GCNQSDĐ đã được cấp. Hiện tại, GCNQSDĐ (bản chính) này ông Thắng đang bảo quản và sửdụng.

Như vậy, mảnh đất trên có nguồn gốc hoàn toàn rõ ràng, không có tranh chấp, những biến động về đất đều được cập nhật và ghi nhận tại cơ sở quản lý đầy đủ.

Bỗng dưng mất trắng

Năm 2018, do gặp khó khăn về kinh tế, ông Thắng đã đem giấy chứng nhận QSD đất đi cầm cố bên ngoài thì phát hiện đã đứng tên người khác (ông Nguyễn Văn Nam, trú tại xã Vĩnh Tân, huyện Vĩnh Cửu). Ông Nam cho biết mảnh đất trên mua lại từ ông Trịnh Lâm, mọi hoạt động giao dịch đều chỉ thông qua ông Trịnh Lâm.

Qua tìm hiểu, ông Thắng được biết GCNQSDĐ của gia đình ông đã bị hủy theo Quyết định số 407/QĐ-UBND ngày 13/02/2015 của UBND huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai, do Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Cửu Võ Văn Phi ký. Ông Phi cũng đã ký cấp GCNQSDĐ đối với thửa đất trên cho ông Nguyễn Văn Nam (1967 - Số CMND 272175015) và bà Lê Thị Lan (1971 - Số CMND 271018185) cùng trú tại tổ 9, ấp 6, xã Vĩnh Tân huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai vào ngày 23/6/2014.

Theo đó, ngày 27/10/2013, ông Nguyễn Văn Nam đến Ủy ban nhân dân xã Tân An xin được cấp sổ đỏ. Phó chủ tịch xã Huỳnh Văn Thiệt đã xác nhận phần diện tích đất do ông Huỳnh Văn Thắng sử dụng đã được cấp sổ đỏ năm 2011 chuyển nhượng lại cho ông Nguyễn Văn Nam. Ngày 28/04/2014, Văn Phòng chi nhánh đất đai chi nhánh Vĩnh Cửu có ý kiến: “Thửa đất đủđiều kiện để cấp GCNQSDĐ và tài sản gắn liền trên đất cho ông Nguyễn Văn Nam và bà Lê ThịLan, đề nghị thực hiện”. Cán bộ thẩm tra là Nguyễn Cao Phương Đại.

Vô cùng bàng hoàng, ông Thắng khẳng định chưa hề làm thủ tục chuyển nhượng mảnh đất này cho ai. “Tui khẳng định là tui không có bán. Tui giao dịch phải đưa sổ đỏ của người ta ra thì bên tư pháp xã hay phòng công chứng giữ sổ, đóng mộc mới hợp lệ chứ. Sổ tui còn giữ mà sao nói tui kí bán mà không đưa sổ”, người cựu chiến binh bức xúc chia sẻ.

Phát biểu về vụ việc, lãnh đạo xã Tân An, huyện Vĩnh Cửu khẳng định: năm 2011 ông Thắng đã làm hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho ông Nam và bà Lan. Hợp đồng này đã được UBND xã xác nhận và chứng minh hiệu lực kểtừ ngày kí.

Sai phạm chồng chất sai phạm

Nhận thấy quyền và lợi ích hợp pháp của bản thân đã bị vi phạm nghiêm trọng, ông Huỳnh Văn Thắng đã làm đơn khiếu nại gửi tới nhiều phòng, ban các cấp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai. Vụ việc của ông đã gây sự chú ý rộng rãi và được nhiều cơ quan ngôn luận quan tâm, vào cuộc tiến hành xác minh. Xét thấy, quy trình hủy GCNQSDĐ của hộ gia đình ông Huỳnh Văn Thắng và cấp GCNQSDĐ cho hộ gia đình ông Nguyễn Văn Nam và bà Lê Thị Lan có nhiều điểm chưa phù hợp với pháp luật hiện hành. Thứ nhất, việc thu hồi GCN của gia đình ông Huỳnh Văn Thắng cần tuân thủ theo đúng quy trình của nhà nước, trong đó đầu tiên cần xác định hộ gia đình ông Thắng có nằm trong diện bị thu hồi hay không. Theo Khoản 2 Điều 106 Luật đất đai số 45/2013/QH13 quy định về các trường hợp bị thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất:

“2. Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp trong các trường hợp sau đây:

a) Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên Giấy chứng nhận đã cấp;

b) Cấp đổi Giấy chứng nhận đã cấp;

c) Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

d) Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai”.

Trong trường hợp này, dễ dàng nhận thấy hộ gia đình ông Thắng không hề thuộc các trường hợp thu hồi GCNQSDĐ. Tiếp đó, trong trường hợp có kế hoạch đề xuất thu hồi GCN của ông Thắng do tranh chấp, vậy cần đáp ứng Khoản 2, Khoản 3 Điều 106 Luật Đất đai 2013 về việc Thu hồi GCNQSDĐ đã cấp như sau:

Điều 106. Đính chính, thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp

2. Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp trong các trường hợp sau đây:

a) Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên Giấy chứng nhận đã cấp;

b) Cấp đổi Giấy chứng nhận đã cấp;

c) Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất;

d) Giấy chứng nhận đã cấp không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng sử dụng đất, không đúng diện tích đất, không đủ điều kiện được cấp, không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp Giấy chứng nhận đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của pháp luật đất đai.

3. Việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều này do cơ quan có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất quy định tại Điều 105 của Luật này quyết định sau khi đã có kết luận của cơ quan thanh tra cùng cấp, văn bản có hiệu lực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền vềgiải quyết tranh chấp đất đai.

Như vậy, trong trường hợp có tranh chấp đất đai, việc cấp GCNQSDĐ là hoàn toàn bất hợp pháp. Là cơ quan quản lý cũng như chấp pháp, tại sao phía UBND huyện Vĩnh Cửu vẫn thông qua quy trình này dù biết rõ luật? Đó là một câu hỏi rất cần được trả lời minh bạch.
Tiếp đó là khâu thực hiện thủ tục hủy GCNQSDĐ của hộ gia đình ông Huỳnh Văn Thắng. Theo đó, ngày 13/02/2015, ông Võ Văn Phi - Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Cửu ký Quyết định 407/QĐ-UBND hủy GCNQSDĐ của hộ gia đình ông Thắng. Ngay hôm sau ngày 14/02/2015, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vĩnh Cửu lập tức lập Biên bản công bốQuyết định này. Tuy nhiên, tại buổi gặp mặt công bố biên bản, ông Thắng không hề được mời, không có mặt và không biết gì về việc này. Thay vào đó, UBND huyện Vĩnh Cửu lại mời ông Nam (?) tham dự và nhận Quyết định hủy GCNQSDĐ của hộ gia đình ông Thắng. Một câu chuyện hết sức nực cười của các nhà quản lý hành chính! Người trong cuộc bị bưng bít, không biết gì về việc chính quyền thu hồi đất của mình, phải chăng đây là cung cách làm việc của UBND huyện Vĩnh Cửu.

Chưa dừng lại ở đó, trong quá trình xem xét các mốc thời gian, thời hiệu của các văn bản do UBND huyện Vĩnh Cửu ban hành, phóng viên đã phát hiện ra một lỗ hổng rất lớn. Theo đó, ngày UBND huyện Vĩnh Cửu cấp GCNQSDĐ cho vợ chồng ông Nguyễn Văn Nam là ngày 23/6/2014, trong khi đó, ngày ban hành Quyết định hủy GCNQSDĐ của ông Huỳnh Văn Thắng là ngày 13/02/2015, tức là sau khi ông Nam được cấp GCN gần 01 năm, GCN của ông Thắng mới bị hủy bỏ. Như vậy, trong khoảng thời gian gần một năm này, rõ ràng một mảnh đất tồn tại song song 02 sổ đỏ, 02 người chủ sở hữu? Không rõ UBND huyện Vĩnh Cửu trả lời ra sao về vấn đề này.

Truy ngược lại về cơ sở ban hành quyết định thu hồi GCNQSDĐ của ông Huỳnh Văn Thắng đồng thời cấp GCN cho ông Nguyễn Văn Nam, phóng viên nhận thấy trong Tờ trình ngày 23/6/2014 vềviệc cấp GCNQSDĐ cho hộ ông Nguyễn Văn Nam, Phòng Tài nguyên Môi trường huyện Vĩnh Cửu căn cứ vào hồ sơ trong đó có Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 60, quyển số 01 TP/CC-SCT/HĐGD được UBND xã Tân An xác nhận ngày 22/06/2011. Đây là văn bản quan trọng vì có vai trò khẳng định ông Thắng đã thực hiện chuyển nhượng mảnh đất trên với ông Nam, trong khi ông Thắng luôn phủ định không hề có bất kỳ giao dịch nào. Như vậy, có thể nói mấu chốt xác định vụ việc nằm ở Hợp đồng chuyển nhượng này. Tuy nhiên, khi được yêu cầu trả lời, UBND xã Tân An đã có Văn bản giải trình số 83/BC-UBND ngày 09/7/2019 (sau khi Đài Truyền hình Đồng Nai phản ánh về vụ việc): Không tìm thấy sổ theo dõi quản lý chứng thực hợp đồng! Văn bản giải trình trên hết sức lòng vòng, thiếu trọng tâm và hoàn toàn không đưa ra được thông tin cần thiết. Và mặt mũi bản hợp đồng vẫn là một bí ẩn.

Ngoài ra, có một điểm hết sức đáng lưu ý, đó là bản thân ông Nguyễn Văn Nam chưa từng thừa nhận thực hiện bất kỳ giao dịch hoặc chuyển nhượng nào với ông Huỳnh Văn Thắng. Theo ghi nhận, ông Nam chỉ thừa nhận đã mua mảnh đất trên từ ông Trịnh Thành Lâm, người hùn tiền với ông Thắng. Từ điểm này, rất rõ ràng ông Trịnh Thành Lâm mới là mắt xích quan trọng. Tuy nhiên ông này cũng chưa phải chịu bất cứ sự thanh tra xác minh nào từ phía chính quyền UBND huyện Vĩnh Cửu về vụ việc trên.
Năm 2018 sau khi phát hiện ra vụ việc, ông Huỳnh Văn Thắng đã có đơn khiếu nại gửi tới Phòng Công an Kinh tế tỉnh Đồng Nai. Ngoài ra, ông cũng có đơn thư kêu cứu chuyển lên nhiều phòng ban của huyện Vĩnh Cửu và tỉnh Đồng Nai. Tuy nhiên, dù những sai phạm tồn tại rất rõ ràng, ông Thắng chưa bao giờ nhận được một câu trả lời thỏa đáng. Trong vụ việc trên, trách nhiệm của ông Võ Văn Phi - Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Cửu - người đã trực tiếp ký Quyết định 407/QĐ-UBND hủy GCNQSDĐ của hộ gia đình ông Thắng là rất lớn. Ngoài ra, đối với những trường hợp bất ổn, yếu kém trong quản lý đất đai như thế này, Phòng Tài nguyên và Môi trường cũng là một cơ quan tham mưu không thể tránh được liên quan.

Được biết trả lời thông tin báo chí ông Nguyễn Cao Tài, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Vĩnh Cửu cũng như nhiều ban bệ khác, chỉ có thể đưa ra những câu trả lời thiếu thuyết phục.
Thiết nghĩ, chưa bàn tới sai phạm hay không, với cương vị là một lãnh đạo cấp phòng trong bộ máy của Huyện, thái độ cũng như trách nhiệm của ông Võ Văn Phi và ông Nguyễn Cao Tài là hết sức thiếu sót và thờ ơ. Huống hồ, rất nhiều điểm bất hợp lý trong vụ việc được thể hiện rất rõ, với thái độ“ngó lơ” của các ông này khiến người dân không khỏi đặt ra câu hỏi: Phải chăng tồn tại sự bao che, tiếp tay đằng sau vụ việc?
Những sai phạm liên tiếp trong công tác quản lý đất đai thời gian gần đây đang gióng lên một hồi chuông cảnh báo về khủng hoảng quản lý hành chính trên địa bàn tỉnh Đồng Nai.
Đặc biệt, vụ việc xảy ra đã hơn một năm, thế nhưng tới nay ông Thắng - dù đã gần 70 tuổi vẫn chưa thể yên tâm nghỉ ngơi dưỡng già, mà vẫn phải cặm cụi mang đơn từ tới cửa quan mong được giải quyết. Bản thân ông và gia đình chỉ mong sớm đòi lại mảnh đất mồ hôi xương máu mà họ đã dành cả nửa đời người để tích cóp mua được. Vụ việc của ông Huỳnh Văn Thắng có thể coi như một “án điểm” của tỉnh. Ông Thắng tham gia hoạt động cách mạng từ năm 16 tuổi, từng đảm nhiệm công tác an ninh mật thuộc Ban An ninh tỉnh Bến Tre, được nhận huy chương Kháng chiến hạng nhì của Nguyên Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết, là một cựu chiến binh có công lớn với Cách mạng.
Những bức xúc của ông là hoàn toàn hợp lý. Ngược lại, vô vàn điểm bất thường cũng như những lỗ hổng pháp lý khổng lồ trong vụ việc của ông khiến người dân không khỏi hoang mang và bức xúc, cũng như nảy ra suy nghĩ liệu có hay không những tiêu cực mang tính quy mô trong bộ máy nhà nước. Rất mong các cơ quan chức năng sớm vào cuộc, làm rõ vụ việc, trả lại công bằng và quyền lợi cho những người dân lương thiện.

Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục đưa tin.