Kỳ 3 – Sự nguy hiểm của BỈM khi thải ra môi trường: Luật đã có nhưng…!

Kỳ 2 - Sự nguy hiểm của BỈM khi thải ra môi trường: Vẫn là chôn lấp + đốt

Kỳ 1 - Sự nguy hiểm của BỈM khi thải ra môi trường

Tin nên đọc

Kỳ 1 - Sự nguy hiểm của BỈM khi thải ra môi trường

Kỳ 2 - Sự nguy hiểm của BỈM khi thải ra môi trường: Vẫn là chôn lấp + đốt

Nhà sản xuất, nhập khẩu thuốc lá, tã bỉm phải đóng quỹ bảo vệ môi trường trước ngày 20/4

Tràn ngập bỉm Trung Quốc chất lượng kém trên thị trường

Luật Bảo vệ môi trường 2020 đã có hiệu lực thi hành từ 1/1/2022, trong đó có điều về quản lý chất thải sinh hoạt là một trong những vấn đề làm thay đổi căn bản về tiếp cận chất thải rắn sinh hoạt. Tuy nhiên, để triển khai đưa vào cuộc sống thì phải có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự tự giác ý thức của từng người dân.

Việc thực hiện chính sách pháp luật về bảo vệ môi trường (BVMT) hay các văn bản, quy định về áp dụng Luật BVMT, phân công công việc nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị, các cấp, các ngành thực hiện còn nhiều vướng mắc.

Trong đó, tại Khoản 1, Điều 79 của Luật BVMT 2020 quy định giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt từ hộ gia đình, cá nhân được tính toán theo ba căn cứ: Thứ nhất, phù hợp với quy định của pháp luật về giá; Thứ hai, dựa trên khối lượng hoặc thể tích chất thải đã được phân loại;

Nhìn từ Luật BVMT 2020, điều chúng ta cần lưu ý đó là bỉm bẩn thải ra môi trường được đưa vào nhóm rác thải sinh hoạt là loại được xử lý bằng cách chôn lấp hoặc đốt, vì vậy, người dân phải phân loại rác thải ngay từ đâu nguồn và trả phí cho loại rác thải này.

Tuy nhiên, Luật BVMT 2020 dù đã chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2022, thế nhưng việc thực thi, áp dụng tại từng địa phương trên cả nước hiện nay lại chậm chạp, chưa đồng bộ, vẫn chờ chỉ đạo từ Trung ương.

Theo đó, liên quan đến việc thực thi Luật BVMT 2020, phía Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang cho biết địa phương này chưa sớm thực hiện các điều khoản trong Luật BVMT 2020 vì:

"Những gì thu phí phải thông qua Hội đồng nhân dân tỉnh, nếu được, Hội đồng sẽ ban hành văn bản cho phép được thu và khung thu bao nhiêu tiền thì do Bộ Tài chính quy định. Sau đó, Hội đồng nhân dân tỉnh sẽ ban hành mức thu hoặc giá thu rồi mới triển khai thực tế”, đại diện Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang lý giải.

Trong khi đó, tại tỉnh Lạng Sơn, Sở TN&MT của tỉnh này cho biết đang chuẩn bị giao cán bộ xây dựng quy định của tỉnh như Luật BVMT 2020 đã quy định. Trong đó, có quy định về mức thu phí rác thải.

Cũng liên quan đến việc tham mưu xây dựng và ban hành giá dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải sinh hoạt trên địa bàn tỉnh theo quy định tại Điều 79 Luật BVMT 2020, Sở TN&MT tỉnh Hà Tĩnh đã điều tra thu thập số liệu tại các địa phương nhưng quá trình triển khai gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Theo ông Phạm Hữu Tình - Trưởng Phòng Môi trường, Sở TN&MT Hà Tĩnh, thực tế triển khai tại địa phương có một số khó khăn trong việc triển khai phân loại rác (đang thí điểm) nên việc đổi phương thức tính toán giá và quy trình thực hiện (gắn với phân loại rác tại nguồn), gây xáo trộn cho các đơn vị thu gom; đồng thời, việc xác định mức giá dịch vụ theo quy định mới ban hành dự kiến mức giá sẽ tăng 30 - 40% so với mức giá hiện hành theo quy định tại Quyết định số 33/2017 và Quyết định số 14/2021 của UBND tỉnh Hà Tĩnh sẽ không phù hợp trong điều kiện ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Nội dung này Sở TN&MT đã có văn bản báo cáo UBND tỉnh và được UBND tỉnh chấp thuận. Hiện nay, thu phí thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh đang áp dụng theo Quyết định số 33/2017 và Quyết định số 14/2021 của UBND tỉnh Hà Tĩnh.

Sở TN&MT Hà Tĩnh đang phối hợp với các sở ban ngành liên quan, UBND các huyện, TP, thị xã thực hiện tham mưu UBND tỉnh ban hành giá dịch vụ thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn sinh hoạt (thay thế Quyết định số 33/2017 và Quyết định số 14/2021) theo quy định của Luật BVMT 2020. Thời gian qua, trên địa bàn tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo công tác bảo vệ môi trường nói chung và văn bản chỉ đạo công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt nói riêng.

Trong khi đó, theo tìm hiểu, nhằm triển khai Luật BVMT 2020 hiệu quả, kịp thời và đồng bộ, Sở TN&MT Bình Định mới đây đã tham mưu UBND tỉnh ban hành kế hoạch về việc triển khai thi hành Luật BVMT; Trong đó phân công trách nhiệm cụ thể việc triển khai thi hành Luật BVMT của các sở, ban, ngành, địa phương và các tổ chức chính trị - xã hội trên địa bàn tỉnh.

Tiếp tục triển khai đồng bộ Luật BVMT 2020, Sở TN&MT đã có văn bản phổ biến một số nội dung cơ bản của Luật; đồng thời rà soát, tổng hợp và phân tách trách nhiệm chính của UBND cấp huyện, UBND cấp xã và của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ trong Luật.

Có thể thấy, rác thải và xử lý rác thải đang là vấn đề nan giải tại nhiều quốc gia trên thế giới. Kinh nghiệm cho thấy, họ đã tận dụng hiệu quả rác thải, biến rác thải thành tài nguyên, mang lại giá trị kinh tế lớn.

Có thể kể đến, nhiều nước tại Châu Âu đang đi đầu trong các giải pháp xử lý rác thải và họ coi rác thải chính là nguồn tài nguyên quý giá, rác chính là cơ hội kinh doanh mang lại lợi nhuận kinh tế vừa bảo vệ môi trường.

Phần lớn bỉm bẩn được đưa tới các bãi chôn lấp, nhưng phải mất nhiều năm để phân hủy sinh học. Vì vậy, một số quốc gia trên thế giới đã có phương pháp tái chế bỉm bẩn riêng nhằm bảo vệ môi trường.

Bà Bùi Thị An – nguyên Đại biểu Quốc hội khoá XIII, nguyên Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ & Môi trường của Quốc hội cho biết: “Bỉm tã có 2 loại, loại nilon (lâu tan) và loại làm bằng bông thấm (khó phân huỷ). Trong thời kỳ dịch bệnh Covid-19 diễn biến “nóng”, rác thải của F0 điều trị tại nhà là một chuyện, bây giờ lại thêm rác thải (bỉm, tã) của trẻ con, người già. Thực tế, chính quyền muốn phân loại nhưng bỉm sau khi sử dụng rất khó để riêng. Và việc không đủ lực lượng để gom hết, đó cũng là điều đáng quan tâm.

Vấn đề lớn ở đây là, Nhà nước chỉ đạo phân loại từ đầu nguồn, cái nào tái chế được, cái nào không tái chế được thì khi đó rác mới ra tiền. Phân loại rác đầu nguồn là vô cùng quan trọng. Khi phân loại được bỉm trẻ con, người lớn thì sẽ tận dụng tái chế, nếu không chôn một chỗ, rác thải đó sẽ đốt, mà đốt sẽ thải ra khí C02. Vì vậy, phải có giải pháp tổng thế, từ quy hoạch, phân loại, tái chế… bất kể rác gì”.

Tiếp tục đề cập về nội dung này, bà Bùi Thị An cho biết, ở nhiều nước trên thế giới, không phải chỉ bỉm mà tất cả các loại rác đều có thể thành tài nguyên, giải pháp đầu tiên là phải giáo dục, tuyên truyền nhân dân có ý thức phân loại rác thải từ đầu nguồn; tạo điều kiện, nhân lực thu gom, chỗ tập kết cũng riêng, và tái chế nguồn nhân lực để thực thi, trong quá trình vận chuyển từ dân ra chỗ thu gom rác, tạo điều kiện về cơ chế chính sách, hỗ trợ những người tái chế về đất đai, thuế để cho họ tái chế được những cái này.

Rất khó khăn nhưng phải có cơ chế, những phải pháp phải là tổ hợp các giải pháp đồng bộ, từ tuyên truyền, vận động đến phân loại, có điều kiện để thực thi, rác thải đưa ra phân loại như thế nào, điều kiện phân loại, chỗ tập kết và cuối cùng là phải tái chế. Nếu giải quyết được những vấn đề trên thì sẽ đảm bảo yếu tố kinh tế, môi trường trong lành và khi đó nguồn rác thải sẽ là tài nguyên.

Nguyên Đại biểu Quốc hội Bùi Thị An cho rằng, Luật BVMT 2020 có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 phải thi hành, đi thực chất vào đời sống, cơ quan truyền thông cần mạnh mẽ tuyên truyền để người dân nắm bắt, xây dựng ý thức phân loại rác tại nguồn. Cùng với đó, Bộ TN&MT phải rà soát lại, địa phương nào chưa thưc hiện, địa phương nào đã thực hiện để báo cáo Chính phủ và có chế tài xử lý: Tại sao lại chưa triển khai hay chậm triển khai?.

Bà Bùi Thị An tiếp tục nhấn mạnh, bởi vì bỉm tã rất nguy hại, khi rác thải ra môi trường mà không phân huỷ ngay, thải ra biển, cá ăn phải, con người ăn vào lại độc hại, gây ô nhiễm nguồn nước nên phải cố gắng xử lý đến cùng. Cần khuyến khích sản xuất tã bỉm thân thiện với môi trường, tan, phân huỷ được; có chế tài có chính sách khuyến sản xuất tả bĩm sẽ phân huỷ được.

Liên quan đến Luật BVMT 2020, Green Life - tổ chức bảo vệ môi trường được thành lập bởi các thành viên yêu môi trường cũng đánh giá cao những điểm mới trong bộ Luật BVMT có hiệu lực từ ngày 1/1/2022. Tuy nhiên, tổ chức này cho rằng cần có cơ chế tính phí cụ thể và cơ chế giám sát hoạt động hiệu quả để các đơn vị sản xuất, nhập khẩu và phân phối có trách nhiệm và sẵn sàng trong việc thu hồi và xử lý các nhóm rác thải khó phân hủy.

Thực tế, rác thải tã bỉm khó phân hủy đang được thải chung với các nhóm rác sinh hoạt hàng ngày, và tùy nơi sẽ xử lý bằng cách đốt (rất ít) hoặc chôn lấp (chiếm chủ yếu). Cách xử lý rác bằng chôn lấp chưa hiệu quả, trong khi tích đất để chôn lấp cũng không còn nhiều, nên việc hướng đến xử lý rác thải là điều cấp thiết cần thực hiện.

Vì vậy, Green Life đã đưa ra giải pháp: "Các đơn vị sản xuất bỉm cần có phương án thu gom và xử lý hoặc đóng góp chi phí để Nhà nước thực hiện công việc này an toàn, hiệu quả hơn. Về lâu dài, nên khuyến khích người dân chuyển sang dùng các sản phẩm tã vải dùng lại nhiều lần vừa giúp giảm rác thải tã bỉm, vừa tiết kiệm chi phí".

Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin.