Văn bản phát hành sau nhưng lại được dùng làm căn cứ cho văn bản ra đời trước. Chuyện không thể xảy ra theo trình tự hành chính thế nhưng lại được UBND phường Tứ Liên (quận Tây Hồ) thể hiện bằng “giấy trắng mực đen”. Có hay không việc làm giả để “khớp” hồ sơ cưỡng chế?
Đây chỉ là 1 ví dụ điển hình cho thực trạng lộn xộn trong quản lý loại đất được gọi là “đất công do UBND phường, xã quản lý” trên địa bàn Hà Nội. Chính việc buông lỏng quản lý, không công khai đầy đủ hồ sơ quản lý đất đai, không cân nhắc đến lợi ích của người dân đã sử dụng đất ổn định, lâu dài… là nguyên nhân của những vụ “va chạm” trong quá trình cưỡng chế, là khởi nguồn của những vụ việc khiếu nại phức tạp, kéo dài.
 |
| Trụ sở UBND phường Tứ Liên. |
Cuộc cưỡng chế bất ngờ
Trong đơn cầu cứu, chị Nguyễn Thị Thập (SN 1976, trú tại tổ 4, cụm 1, phường Tứ liên, quận Tây Hồ) trình bày, năm 2009, chị mua lại thửa đất có từ những năm 1990 của bà Nguyễn Thị Giá (trú tại phường Tứ Liên, nay đã mất). Thời điểm này, trên đất đã tồn tại 1 căn nhà cấp 4.
Điều đáng nói, cả 1 thời gian dài sau đó, gia đình chị Thập sinh sống và canh tác ổn định, đã cải tạo một số công trình trên đất nhưng chưa từng bị chính quyền nhắc nhở hay xử phạt hành chính liên quan đến trật tự xây dựng và đất đai.
Vậy nhưng, ngày 8/9/2017, UBND phường Tứ Liên lại bất ngờ tổ chức cưỡng chế, phá hủy nhiều tài sản và nhà ở của gia đình chị Thập. Hiện tại, cả gia đình chị Thập phải sống qua ngày trong ngôi nhà dựng tạm từ những gì còn sót lại sau cuộc cưỡng chế.
 |
| Nơi bị cưỡng chế. |
Kể lại cuộc cưỡng chế, chị Thập cho biết, hôm đó, chị bị ốm bệnh nên đang nằm ở nhà một mình, thì bất ngờ cả đoàn tới gần trăm người với máy móc gầm rú, phá cửa xông vào, phá tan hoang 2 căn nhà cấp 4, một lều tạm cùng nhiều vật dụng, tài sản khác mặc cho chị kêu gào van xin.
Trước lực lượng hùng hậu như vậy, chị Thập bất lực nhìn toàn bộ cơ ngơi của mình bị san bằng trong phút chốc. Hơn nửa năm sau cuộc cưỡng chế, gia đình chị Thập vẫn điêu đứng vì những thiệt hại cả vật chất và tinh thần.
Không dừng lại ở đó, hiện nay, một nhóm người tự xưng là thương binh bất ngờ tới “ăn vạ”, tự cắt điện, nước, không cho ai trong gia đình chị Thập được vào căn nhà dựng tạm trên thửa đất.
Sự xuất hiện của nhóm “người lạ” này khiến cho dư luận đặt dấu hỏi về động cơ thực sự của cuộc cưỡng chế là gì? Có đúng là “để lập lại trật tự” như người ta vẫn nói hay còn có lý do sâu xa nào khác.
Điệp khúc “đúng quy trình”
Trao đổi với PV, ông Nguyễn Văn Thủy, Phó Chủ tịch Phường Tứ Liên cho rằng, chị Thập sử dụng trái phép đất công do phường quản lý, giấy tờ chứng minh nguồn gốc và mua bán có dấu hiệu giả mạo và không được cơ quan chức năng xác nhận. UBND phường Tứ Liên thực hiện cưỡng chế giải tỏa công trình của chị Thập trên đất công đúng theo quy định của pháp luật.
Theo đó, ngày 21/8/2017, Tổ thanh tra xây dựng phường Tứ Liên đã lập biên bản số 02132/BB - KTXD kiểm tra hoạt động xây dựng đối với hộ chị Nguyễn Thị Thập, ghi nhận xây dựng trái phép nhà cấp 4, diện tích 80m vuông trên đất lấn chiếm bờ lòng sông Hồng.
 |
| Cháu Nguyễn Quang Minh con trai chị Thập đang phải sống trong sự thiếu thốn về cơ sở vật chất cũng như tinh thần. |
Từ căn cứ trên, ngay ngày hôm đó, UBND phường Tứ Liên ra thông báo số 209/TB-UBND yêu cầu chị Thập, tháo dỡ công trình trước ngày 27/8/2017. Điều đáng nói trong thông báo này lại đề tên ông Hoàng Phú Nghĩa - một cá nhân khác ở thửa đất khác, không liên quan đến trường hợp chị Thập?
Ngày 28/8/2017, Thanh tra xây dựng phường tiếp tục lập biên bản số 0235/BB-VPHC yêu cầu tự phá dỡ công trình nhà cấp 4, diện tích 80m vuông. Biên bản ghi rõ, chị Thập được quyền gửi văn bản yêu cầu giải trình trực tiếp với UBND phường trong thời hạn 2 ngày làm việc kể từ ngày lập biên bản, hoặc gửi văn bản giải trình cho chủ tịch UBND phường trong thời hạn không quá 5 ngày từ ngày lập biên bản.
Thế nhưng, điều đáng nói, trong khi quyền và nghĩa vụ của công dân chưa hết thì ngay trong ngày hôm đó, thanh tra xây dựng đã có báo cáo đề xuất: “Đề nghị lãnh đạo UBND phường ban hành quyết định cưỡng chế…”.
Chính vì thế, ngày 1/9/2017 (chưa hết thời hạn 5 ngày), UBND phường Tứ Liên đã ra quyết định số 99/QĐ-CTUBND: Về việc cưỡng chế phá dỡ công trình vi phạm trật tự xây dựng đô thị, tống đạt tới chị Nguyễn Thị Thập.
Tống đạt sai đối tượng?
Tuy nhiên, trong hàng loạt thông báo, quyết định, các biên bản được UBND phường Tứ Liên sử dụng làm căn cứ, thực hiện cưỡng chế hộ chị Thập lộ ra nhiều điểm bất thường, sai quy trình.
Thứ nhất, tại biên bản tổ chức cưỡng chế của UBND phường Tứ Liên lập ngày 8/9/2017 có dấu hiệu “râu ông nọ cắm cằm bà kia”.
Biên bản này căn cứ vào thông báo số 207/TB - UBND do ông Nguyễn Văn Thủy - PCT phường Tứ Liên ký ngày 14/8/2017 “Về việc yêu cầu tháo dỡ các trường hợp vi phạm luật đê điều và trật xây dựng đô thị tại khu vực bờ, lòng sông Hồng (cuối ngõ 76 An Dương)”.
Thông báo 207 nêu: “Hiện nay, trên khuôn viên khu đất do UBND phường Tứ Liên quản lý tại cuối ngõ 76 An Dương (khu đất UBND quận đã tổ chức thu hồi của ông Nguyễn Huy Vân theo Quyết định số 2230/QĐ-UBND), một số cá nhân đã tự ý xây tường gạch, bên trong dựng mố số lều lán vi phạm trật tự đô thị…”.
Như vậy, đối tượng của thông báo số 207 phải là: Các trường hợp xây dựng công trình vi phạm tại cuối ngõ 76 An Dương trên khu đất của ông Nguyễn Huy Vân đã được thu hồi theo Quyết định 2230/QĐ - UBND ngày 18/7/2011, của UBND quận Tây Hồ.
Thực tế, thửa đất của chị Thập chỉ nằm liền kề, không trong khuôn viên khu đất của ông Vân. Do đó, chị Thập không thể là đối tượng của thông báo số 207, càng không thể dùng thông báo này để căn cứ lập biên bản cưỡng chế.
Hồ sơ có dấu hiệu lập khống
Thứ 2, kế hoạch 74/KH-UBND, “Về việc tổ chức xử lý, giải tỏa các trường hợp vi phạm Luật đất đai, Luật Đê điều và Trật tự xây dựng” được UBND quận Tây Hồ phê duyệt ngày 10/8/2017.
Điều “kỳ quặc” là tuy căn cứ vào Thông báo 207 nói trên nhưng kế hoạch 74 lại được “đẻ” trước tới 4 ngày.
Dấu hiệu ngụy tạo rõ nhất thể hiện ở chỗ cùng là thông báo 207 của UBND phường Tứ Liên nhưng lại có 2 ngày phát hành khác nhau.
Cụ thể, tại thông báo số 207 ghi thời gian là ngày 14/8, nhưng tại phần căn cứ của kế hoạch 74 đã được “ai đó” tẩy xóa viết tay thành ngày 14/7?
Mặt khác, về thực địa, trong kế hoạch 74 nêu rõ, khu vực cưỡng chế hộ chị Thập, qua kiểm tra thấy có 2 nhà cấp 4, diện tích 80m vuông, 1 nhà khung sắt mái tôn 30m vuông. Nhưng tất cả các thông báo và biên bản trước đó lại chỉ ghi nhận có 1 nhà cấp 4, diện tích 80m vuông?
Thực tế hộ chị Thập bị cưỡng chế phá dỡ 3 công trình, không phải chỉ có 1 nhà cấp 4 như trong quyết định cưỡng chế. Việc phá dỡ ngoài công trình bị xác định là vi phạm có dấu hiệu của việc vi phạm pháp luật?
Sai quy trình nghiêm trọng?
UBND phường Tứ Liên được giao nhiệm vụ quản lý trật tự đô thị trên địa bàn, nhưng việc quản lý phải đúng pháp luật, phải làm đúng trình tự, quy định, chứ không thể hành động và ban hành tùy tiện.
Cụ thể, nếu phát hiện hành vi xây dựng trái phép phải lập biên bản vi phạm, đình chỉ thi công, ra quyết định xử phạt, sau đó nếu chủ hộ vi phạm không tự nguyện tháo dỡ thì mới ra quyết định cưỡng chế. Có quyết định cưỡng chế mới lập kế hoạch cưỡng chế. Trước khi thực hiện cưỡng chế phải gửi thông báo cưỡng chế cho chủ hộ vi phạm. Khi thực hiện cưỡng chế phải lập biên bản cưỡng chế và giao cho đối tượng cưỡng chế 1 bản.
Trình tự là vậy, thế nhưng, căn cứ vào hồ sơ cưỡng chế hộ chị Thập thì thấy, UBND phường Tứ Liên lại làm ngược lại, thậm chí, tạo thành cả chuỗi văn bản ban hành ngược, cái phát hành sau lại được dùng làm căn cứ cho cái trước.
Những sai phạm nêu trên sẽ được tiếp tục phân tích ở những bài viết sau.
26 °C
33 °C
28 °C
