Vừa qua thông tin cựu giám đốc GP Bank bị bắt để điều tra theo cáo trạng của VKSND TP HCM về tội danh “Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản”. Tuy nhiên, theo hồ sơ vụ việc thì hành vi cựu giám đốc này có đủ cấu thành tội danh trên? Pháp luật Plus trao đổi với các chuyên gia luật xoay quanh vụ việc trên.
Cựu giám đốc GPBank TP HCM bị bắt
Ngày 2/5, ông Lê Tấn Thành (SN 1949) và vợ là bà Tô Minh Hằng (SN 1953, cùng ngụ tại 482/6 Phan Xích Long, phường 3, quận Phú Nhuận, TP HCM) gửi đơn thư kêu cứu đến Pháp Luật Plus cho rằng con gái ông bà bị oan trong vụ án có kết luận “lừa đảo, chiếm đoạt tài sản”. Con gái của ông bà là Lê Thị Minh Hiền (SN 1977, ngụ phường 15, quận 10, TP HCM).
Theo thông tin từ vợ chồng ông Thành thì Hiền hiện đang bị tạm giam để điều tra theo cáo trạng của VKSND TP HCM về tội danh “Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản”. Việc truy tố này được thực hiện lồng ghép trong vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ của Lê Quốc Cường - Nguyên Trưởng ban Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng (BTGPMB) quận 1, TP HCM theo cáo trạng số 421/CT-VKS-P3 ngày 01/11/2016 của VKSND TP HCM.
Nội dung vụ việc theo cáo trạng của VKSND TP HCM như sau: Khoảng 18h ngày 15/7/2010, sau khi kết thúc giao dịch với khách hàng, GPBank tiến hành kiểm kê quỹ tiền mặt để bàn giao chức giám đốc chi nhánh từ bà Hiền cho một người khác. Lúc này có sự chứng kiến của nhiều người trong ban lãnh đạo GPBank, chi nhánh TP HCM.
Việc kiểm kê quỹ có lập sổ kiểm quỹ tiền mặt hằng ngày với nội dung: Tổng cộng 14.098.967.600 đồng, sổ sách: 24.595.964,021 đồng, chênh lệch 10.496.996.421 đồng, kết quả kiểm quỹ xác định lượng tiền mặt thực tế thiếu hụt so với sổ sách là 10.496.996.421 đồng.
Theo lời khai của Nguyễn Quốc Huy (thủ quỹ cũ) số tiền chênh lệch này do bà Lê Thị Minh Hiền đã tạm ứng quỹ sử dụng trước đó.Lúc này, Hiền bàn bạc với giám đốc mới, thống nhất chỉ đạo Huy ghi vào phần ghi chú là chứng từ chưa hoạch toán 10.500.000.000 đồng. Sau đó Hiền cùng giám đốc mới và một số người khác cùng ký xác nhận vào sổ kiểm quỹ tiền mặt hàng ngày, đồng thời Lê Thị Minh Hiền đã đứng ra nhận trách nhiệm sử dụng tiền quỹ và hứa khắc phục.
 |
| Phần lời khai của nguyên thủ quỹ NH GPBank trong cáo trạng số 421/CT-VKS-P3 của Viện kiểm sát nhân dân TP HCM. |
Thời điểm trên, ban BTGPMT quận 1 có 4 tài khoản tại GPBank, chi nhánh TP HCM với số tiền gửi 10.779.798.456 đồng. Để hợp thức hóa số tiền thiếu hụt (theo cáo trạng), Hiền đã nhờ vả những mối quan hệ quen biết làm chứng từ chuyển tiền khống.
Cụ thể, ngày 20/7/2010, Hiền đã đến ngân hàng Agribank Chợ Lớn đặt vấn đề nhờ giải quyết cho công ty TNHH Cường Nguyễn vay 10,5 tỷ đồng trong thời hạn 7 ngày, mục đích bổ sung vốn lưu động, tài sản đảm bảo là 10,5 tỷ đồng tại tài khoản tiền gửi của ban BTGPMB quận 1 mở tại ngân hàng Agribank Chợ Lớn, số tiền đảm bảo này sẽ được chuyển từ 4 tài khoản của Ban BTGPMB quận 1 tại GPBank HCM.
Sau khi ông Lê Quốc Cường gửi giấy đề nghị chuyển tiền, Ban giám đốc GPBank cho rút từ 4 tài khoản của ban BTGPMB quận 1 là 10.779.798.456 đồng, để chuyển qua Agribank Chợ lớn, nhưng thực chất chỉ thao tác trên chứng từ và chỉ có 279.798.456 đồng tiền mặt được chuyển đến Agribank Chợ Lớn.
Về phía Agribank Chợ Lớn có làm thủ tục nhận trên giấy tờ số tiền 10,5 tỷ này và có giải ngân cho Công ty Cường Nguyễn số tiền 10,5 tỷ đồng, tuy nhiên đây cũng chỉ là thao tác trên giấy tờ chứ thật sự không có đồng tiền mặt nào được giao dịch.
"Con tôi không hề tham gia rút, nhận bất cứ khoản tiền nào"
Theo trình bày của vợ chồng ông Thành, có nhiều lý do để ông bà tin rằng con gái của mình vô tội. “Theo như kết luận điều tra số 85-29/KLĐT-PC46 của cơ quan CSĐT Công an TP HCM, cơ quan điều tra không hề chứng minh được số tiền 10.797.773.801 theo trình tự nào để chuyển cho con gái tôi. Nói con gái tôi chiếm đoạt tài sản, mà thực tế con tôi không hề tham gia rút, nhận bất cứ khoản tiền nào thì thật vô lý quá”, ông Thành bức xúc cho hay.
Bên cạnh đó, theo ông Thành, cơ quan điều tra cũng không đưa ra được bất cứ bằng chứng, chứng minh Hiền dùng thủ đoạn để tạo lòng tin nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Vợ chồng ông Thành không khỏi đặt câu hỏi liệu kết luận đây là hành vi lừa đảo có phù hợp, khi mà lãnh đạo, nhân viên ngân hàng GPBank đều biết và đồng ý việc mượn tiền của Hiền và tin tưởng Hiền sẽ trả lại tiền?
 |
| Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu GP Bank (ảnh: minh họa) |
Ông Thành nói: “Khi phát hiện quỹ thiếu hụt tiền, chính tập thể GPBank đã thấu hiểu và chung tay, góp sức cùng con tôi để khắc phục vấn đề. Ông Nguyễn Quốc Huy (thủ quỹ ngân hàng GPBank HCM- PV) cũng đã khai nhận rằng con tôi nhiều lần mượn tiền của ngân hàng GPBank, nhưng mỗi lần như vậy Huy có ghi lại vào sổ đàng hoàng. Hiền cũng đã đứng ra nhận trách nhiệm trả tiền trước nhiều nhân chứng GPBank. Như vậy nói nó lừa đảo là lừa đảo như thế nào? Lừa ai?”.
Ngoài ra, ở phần cuối kết luận điều tra nêu rõ, việc Hiền tìm gặp Lê Quốc Cường để nhờ Cường cho Hiền sử dụng số tiền 10.797.773.801 VNĐ gửi tại GPBank HCM theo hình thức thực hiện trên giấy tờ. Cường khai nhận hoàn toàn nhận thức được việc làm này của mình là sai quy định.
“Từ điểm này có thể thấy được con tôi không hề sử dụng thủ đoạn nào để lừa gạt ông Cường, vì ông Cường tự nguyện. Do đó, không thể kết luận con tôi sử dụng hành vi lừa đảo, thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tiền của ngân hàng GPBank cũng như tiền của ban BTGPMB quận 1. Mà trên thực tế thì ban BTGPMB quận 1 không hề bị mất một đồng tiền nào cả” – ông Thành bức xúc.
| Luật sư: Chưa đủ cơ sở cấu thành tội "Lừa đảo chiểm đoạt tài sản" Từ diễn biến hồ sơ vụ việc trên, PV đã trao đổi với Thạc sĩ, luật sư Nguyễn Năng Quang, trưởng văn phòng luật sư Tâm Nguyên Luật và luật sư Quang bày tỏ quan điểm như sau: Việc bị cáo Lê Thị Minh Hiền bị truy tố tội "Lừa đảo chiểm đoạt tài sản" theo điều 139 bộ luật Hình sự là chưa đủ cơ sở vì: Để cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hành vi vi phạm phải đáp ứng các yếu tố: “dùng thủ đoạn gian dối” và “chiếm đoạt tài sản của người khác”. Cụ thể hơn, 4 yếu tố cấu thành tội phạm (Khách thể của tội phạm; Chủ thể của tội pham; Mặt khách quan của tội phạm; Mặt chủ quan của tội phạm) được thể hiện như sau : Về mặt khách thể : Khách thể của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của người khác, ở đây bị cáo Hiền chỉ mới dừng lại ở hành vi làm thủ tục chuyển tiền trên giấy tờ chưa chiếm đoạt tiền của Ngân hàng Agribank Chợ Lớn cũng như của ban BTGPMB quận 1, việc lấy trên 10 tỷ đồng trong tài khoản của GPBank chỉ là việc vay mượn (có sổ sách cùng mọi người đều biết). Mặt chủ thể : đều là người phạm tội đủ 16 tuổi Mặt khách quan của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản là hành vi chiếm hữu trái phép tài sản của người khác để tạo cho mình khả năng định đoạt tài sản đó một cách gian dối. Ở đây bị cáo Hiền không sử dụng bất kỳ hành vi gian dối nào để lừa gạt người khác , vì tất cả mọi người khi tham gia giúp Hiền đều biết Hiền thực hiện hành vi làm các chứng từ trên để cân đối tài khoản tiền trên sổ sách, bản thân Hiền không hề chiếm đoạt đồng nào. Tiền của Agribank Chợ Lớn và của ban BTGPMB quận 1 vẫn ở trong tài khoản của họ, bản thân các chủ thể này cũng nhận thức được việc này cũng như biết hành vi làm sổ sách của bị cáo Hiền chỉ là chuyển tiền trên giấy để cân đối tài khoản trong ngân hàng GPBank (vì thế không thể coi Agribank Chợ Lớn và của ban BTGPMB quận 1 là bị hại vì họ không mất tiền, nên chưa xác định được ai bị hại ). Như vậy không đủ 2 yếu tố gian dối và chiếm đoạt kết tội bị cáo Hiền. Mặt chủ quan của tội phạm: Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được thực hiện với lỗi cố ý trực tiếp. Người phạm tội nhận thức rõ hành vi chiếm đoạt tài sản của người khác do mình thực hiện hành vi là gian dối, trái pháp luật. Đồng thời thấy trước hậu quả của hành vi đó là tài sản của người khác bị chiếm đoạt trái pháp luật và mong muốn hậu quả đó xảy ra. Bị cáo Hiền hoàn toàn không có ý định chiếm đoạt tiền của Agribank Chợ Lớn và của ban BTGPMB quận 1, các hành vi của Hiền mọi người đều biết, chỉ là chuyển tiền trên giấy để cân đối tài khoản trong ngân hàng GPBank. Như vậy ý thức chiếm đoạt tài sản của bị cáo Hiền là không có trong bất kỳ giai đoạn nào trước thực hiện hành vi, trong khi thực hiện hành vi cũng như sau khi thực hiện hành vi. Đặc trưng của tôi lừa đảo chiếm đoạt tài sản là “Ý thức chiếm đoạt phải có trước thủ đoạn gian dối và hành vi chiếm đoạt tài sản”. Thủ đoạn gian dối bao giờ cũng phải có trước khi tiến hành giao tài sản giữa người bị hại với người phạm tội. Nếu sau khi có được tài sản hợp pháp mới phát sinh thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt tài sản thì không coi là phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản mà tuỳ từng trường hợp cụ thể người phạm tội bị truy cứu trách nhiệm hình sự về những tội danh tương ứng (như tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản). |
Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin vụ việc tới bạn đọc
