Không để việc tử tế, bình dị bị coi là bất thường

Điểm lại những thành tựu nổi bật của ngành VHTTDL trong năm 2018, Phó Thủ tướng đánh giá đây là kết quả của sự kế thừa, nỗ lực từ những năm trước, xác định đúng hướng, kiên trì thực hiện.

Đơn cử, lĩnh vực du lịch phát triển mạnh mẽ không chỉ qua số lượng du khách mà cải thiện cả về giao thông, thị thực (visa), xây dựng văn hoá, môi trường du lịch an toàn, loại hình, chất lượng dịch vụ, huy động sự tham gia của người dân, doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng ngành văn hoá phải ý thức trách nhiệm hơn nữa trong khắc phục tình trạng đạo đức xã hội xuống cấp. Ảnh: VGP/Đình Nam

“Một trong những điểm nghẽn của du lịch là câu chuyện hàng không thì năm qua chúng ta đã có thêm các hãng hàng không, sân bay để mở ra một thời kỳ phát triển mới”, Phó Thủ tướng dẫn chứng và ghi nhận đóng góp của các bộ, ban, ngành trung ương, người dân, cộng đồng doanh nghiệp để ngành VHTTDL có những bước tiến rõ rệt và vững chắc.

Trong nhiều mặt công tác được ngành VHTTDL đề ra cho năm 2019, Phó Thủ tướng Vũ đức Đam cho rằng cần tập trung, thống nhất một số mặt cụ thể để tạo bức tranh chung tốt hơn.

“Làm văn hoá cần tầm nhìn dài hạn nhưng phải chịu khó, tỉ mỉ, cụ thể. Có những việc tưởng chừng bé nhưng lại là gốc, nhiều việc to, hào nhoáng nhưng lại là ngọn”, Phó Thủ tướng chia sẻ.

Phát huy di sản của Bác Hồ trong xây dựng đạo đức xã hội

Nói về trách nhiệm của ngành văn hoá trong khắc phục tình trạng đạo đức xã hội xuống cấp, bên cạnh những việc đã và đang thực hiện từ các năm trước, Phó Thủ tướng đề nghị trong năm 2019 Bộ VHTTDL tập trung chỉ đạo 3 vấn đề.

Trước hết Bộ VHTTDL phối hợp với Bộ GD&ĐT chặt chẽ, chi tiết, thiết thực để đẩy mạnh giáo dục văn hoá trong nhà trường. “Trong trường học có Năm điều Bác Hồ dạy nhưng chưa được quan tâm đúng mức. Những năm trước ngành Thể dục-Thể thao đã rất nỗ lực đưa nhiều môn thể thao vào học đường. Đây là kinh nghiệm khi giáo dục nếp sống, văn hoá, thái độ ứng xử cho học sinh”, Phó Thủ tướng nói.

Nhấn mạnh vai trò nêu gương những điều tốt đẹp, lên án cái xấu, Phó Thủ tướng đề nghị ngành văn hoá chủ động lên tiếng chính thức trước các hiện tượng diễn ra trong đời sống xã hội, nói rõ thế nào là tốt, thế nào là xấu. Không để những hành động, những việc tử tế, rất bình dị bị đánh giá là không bình thường.

“Có nhiều vụ việc xe chở bia bị lật, khi người dân lấy bia mang về hay giúp thu gom bia lại cho lái xe thì đều không thấy ngành văn hoá lên tiếng. Bộ VHTTDL có Viện Văn hoá nghệ thuật quốc gia là nơi danh chính ngôn thuận, rất chuẩn mực để phát ngôn chính thức về những hiện tượng trong xã hội, định hướng dư luận.

Một trong những di sản quý giá nhất và có liên quan đến khắc phục tình trạng xuống cấp đạo đức xã hội hiện nay là di sản của Bác Hồ. Đảng đã phát động các phong trào học tập, làm theo tấm gương đạo đức, phong cách của Bác. Các đồng chí phải tập trung phân tích. Những câu chuyện về Bác Hồ bao hàm trong đó nhiều giá trị văn hoá, đạo đức cốt lõi qua những việc, biểu hiện hết sức cụ thể, gần gũi”, Phó Thủ tướng gợi mở.

Điểm tiếp theo Phó Thủ tướng “đặt hàng” Bộ VHTTDL là phải xây dựng cho được các quy tắc mang tính nghi lễ, thái độ ứng xử sao cho đúng văn hoá, truyền thống, kết hợp với hiện đại.

Huy động DN đặt hàng đào tạo, sáng tác, biểu diễn

Đối với lĩnh vực văn hoá nghệ thuật, Phó Thủ tướng đề nghị Bộ VHTTDL chủ động tháo gỡ khó khăn trong công tác đào tạo, đặt hàng sáng tác. Một hướng đi mới được Phó Thủ tướng nêu lên là huy động các DN, trước hết là DN du lịch lớn, cùng tham gia đặt hàng đào tạo, sáng tác, biểu diễn đối với các đơn vị nghệ thuật, gắn du lịch với văn hoá.

Trong việc sắp xếp lại các đoàn nghệ thuật, thư viện… ở địa phương để tinh gọn bộ máy, tiết kiệm ngân sách, Phó Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần không bao giờ được quên các thiết chế văn hoá và nhân lực về văn hoá, đặc biệt đội ngũ văn nghệ sĩ, nghệ nhân là tài sản vô giá không được để mất.

Ghi nhận nỗ lực của ngành VHTTDL đã sửa đổi được tiêu chí công nhận gia đình văn hoá, làng xã, khu phố văn hoá, Phó Thủ tướng yêu cầu đẩy mạnh chấn chỉnh các tập tục, thói quen không còn phù hợp với các tiêu chí xây dựng đời sống văn hoá, nếp sống văn minh. “Nhiều nơi thành phong trào, tập tục là việc gì cũng liên hoan. Con thi đỗ, sửa lại nhà cũng liên hoan hàng chục, hàng trăm mâm, rồi vay nợ… Bộ VHTTDL phải phân tích, đưa ra những khuyến nghị chính thức về việc này”, Phó Thủ tướng nêu ví dụ.

Trong bảo tồn các di sản văn hoá, Phó Thủ tướng đặc biệt quan tâm đến bảo tồn di sản văn hoá các dân tộc thiểu số từ tiếng nói, chữ viết đến phong tục, tập quán, không gian sống.

Phó Thủ tướng biểu dương Viện Văn hoá nghệ thuật quốc gia, một số bảo tàng, thư viện đã thực hiện số hoá các di sản, tư liệu văn hoá, bảo vật quốc gia. Từ đó giúp người dân có thể tiếp cận, nghiên cứu, tìm hiểu trước và có thêm động lực để đến xem hiện vật, tư liệu đang được trưng bày.

Sân vận động phải đẹp, tiện nghi

Đánh giá kết quả của ngành thể dục-thể thao năm vừa qua, Phó Thủ tướng đề nghị đẩy mạnh hơn nữa phong trào thể dục-thể thao cộng đồng, nhà trường.

Về thể thao thành tích cao, Phó Thủ tướng điểm một số vấn đề cần chú ý như: Đào tạo các môn Olympic, công tác chuẩn bị tổ chức SEA Games 31 vào năm 2021, thay đổi cơ chế đầu tư các trung tâm huấn luyện, phát triển võ dân tộc… “Đặc biệt đối với bóng đá chúng ta phải kiên quyết làm bóng đá sạch, cùng với đó phải có những sân vận động đẹp, tiện nghi để người dân, sau một tuần làm việc vất vả, đến sân bóng như trong ngày hội. Bộ cần bàn với các địa phương về cơ chế hợp tác trong xây dựng sân vận động”, Phó Thủ tướng lưu ý.

Bên cạnh đó, Bộ VHTTDL phải chủ động phát huy hơn nữa vai trò chủ trì, điều phối cùng các bộ ngành khác khi triển khai Đề án Nâng cao tầm vóc Việt.

Làm du lịch phải quy hoạch dài hạn

Khẳng định những kết quả của ngành du lịch có được là do lộ trình kế thừa, trong đó các DN lớn đầu tư, hình thành các sản phẩm du lịch mới ở tầm quốc tế, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng đây là kinh nghiệm rất đáng quý. Các địa phương làm du lịch phải có quy hoạch, định hướng dài hạn, đầu tư quy mô theo chuẩn mực quốc tế, đặc biệt phải bảo vệ được môi trường.

Theo Phó Thủ tướng, xây dựng đời sống văn hoá đầu tiên là ở các điểm du lịch từ đi lại, ứng xử đến nhà vệ sinh, vứt rác… Những thứ tưởng là nhỏ nhặt nhưng làm tốt thì môi trường du lịch sẽ an toàn, văn hoá.

Yêu cầu Bộ VHTTDL dành nhiều tâm sức, chỉ đạo thống nhất về phát triển du lịch cộng đồng, Phó Thủ tướng nêu rõ: Du khách đi du lịch cộng đồng là muốn trải nghiệm về sinh thái, không gian sống, các nét văn hoá truyền thống chứ không phải là ở khách sạn 5 sao. Nếu không có chỉ đạo để làm tự phát thì những nét đẹp nguyên sơ ở những điểm du lịch cộng đồng sẽ bị biến dạng. Đường đất, hàng rào, bờ dậu, nhà cửa bị bê tông hoá, hiện đại hoá…

Từ thực trạng ngành du lịch thiếu nhân lực trầm trọng, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ VHTTDL phải “xông vào, làm sát sàn sạt”, bằng nhiều hình thức đào tạo qua trực tuyến, vừa học vừa làm… Đồng thời phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào du lịch thông minh như hướng dẫn thuyết minh tự động tại các điểm du lịch, đặt và thanh toán các dịch vụ du lịch qua mạng…

Phó Thủ tướng cho biết Bộ KH&CN đang xây dựng bản đồ số Việt Nam đến từng số nhà, chỉ dẫn giao thông, hướng dẫn thương mại điện tử gắn với các dịch vụ liên quan đến văn hoá, du lịch như lưu trú, ăn uống, vui chơi giải trí… “Đây là mũi nhọn của ngành du lịch phải thực hiện bằng được”.