Hôn nhân thực tế là một sự thật tồn tại, luôn được pháp luật hôn nhân và gia đình (HNGĐ) chú trọng giải quyết.
Tuy nhiên, bên cạnh những mặt thuận lợi, phù hợp, việc xác định quan hệ hôn nhân, tình trạng hôn nhân của hôn nhân thực tế vẫn còn gặp vướng mắc do pháp luật chưa dự liệu, điều chỉnh được hết những tình huống phát sinh trong thực tiễn.
Hình minh hoạ.
Phải đáp ứng một số điều kiện
Sở dĩ phải điều chỉnh vấn đề hôn nhân thực tế là bởi có nhiều trường hợp nam nữ ở với nhau như vợ chồng, cùng nhau tạo lập tài sản, có con chung nhưng không đăng ký kết hôn hoặc không đủ điều kiện đăng ký kết hôn. Có điều, việc xác định quan hệ hôn nhân, tình trạng hôn nhân của hôn nhân thực tế hiện chỉ còn được áp dụng đối với các trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước 03/01/1987 (thời điểm có hiệu lực của Luật HNGĐ năm 1986).
Theo Luật HNGĐ 2014 - là văn bản luật mới nhất và đang được áp dụng tại thời điểm hiện hành, Điều 131 đã quy định về điều khoản chuyển tiếp. Theo đó, đối với những trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 thì tùy theo thời điểm chung sống sẽ áp dụng quy định của Luật HNGĐ năm 1959 và Luật HNGĐ năm 1986 để giải quyết. Hiện nay, việc xác định các trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 vẫn áp dụng quy định tại Nghị quyết số 35/2000/NQ-QH10 và Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP.
Điểm a khoản 3 Nghị quyết số 35/2000/QH10 quy định: “Trong trường hợp quan hệ vợ chồng được xác lập trước ngày 03 tháng 1 năm 1987, ngày Luật hôn nhân và gia đình năm 1986 có hiệu lực mà chưa đăng ký kết hôn thì được khuyến khích đăng ký kết hôn; trong trường hợp có yêu cầu ly hôn thì được Tòa án thụ lý giải quyết theo quy định về ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000”. Như vậy, đối với những trường hợp nam nữ chung sống với nhau trước ngày 03/01/1987, hiện họ chưa đăng ký kết hôn, vẫn đang chung sống với nhau thì vẫn được pháp luật công nhận là vợ chồng (hôn nhân thực tế).
Trường hợp nam, nữ chung sống như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, hiện tại hai người không còn tiếp tục chung sống với nhau nữa, nếu người dân có yêu cầu xác nhận tình trạng hôn nhân thì cơ quan đăng ký hộ tịch căn cứ vào hướng dẫn tại điểm c mục 2 Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP để xem xét quan hệ hôn nhân đó có phải là hôn nhân thực tế hay không, trên cơ sở đó xác nhận tình trạng hôn nhân cho các bên.
Theo đó, “được coi là nam và nữ chung sống với nhau như vợ chồng, nếu họ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật HNGĐ năm 2000 và thuộc một trong các trường hợp sau: Có tổ chức lễ cưới khi về chung sống với nhau; Việc họ về chung sống với nhau được gia đình (một bên hoặc cả hai bên) chấp nhận; Việc họ về chung sống với nhau được người khác hay tổ chức chứng kiến; Họ thực sự chung sống với nhau, chăm sóc, giúp đỡ nhau, cùng nhau xây dựng gia đình.
Vì thế, đối với trường hợp này, để có cơ sở xác nhận tình trạng hôn nhân cho các bên, cần xác định thời điểm chung sống của 02 bên là trước ngày 03/01/1987 và thuộc một trong 04 trường hợp nêu trên, hiện chưa ly hôn hoặc không có sự kiện một bên chết/bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì UBND cấp xã có thẩm quyền xác nhận tình trạng hôn nhân cho người có yêu cầu là “hiện tại đang có vợ/chồng là bà/ông...” theo quy định tại khoản 3 Điều 25 Thông tư số 15/2015/TT-BTP.
Nhiều khó khăn trong áp dụng
Tuy nhiên, Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP Hà Nội Phạm Thanh Cao đã chỉ ra một số khó khăn trong việc xác định tình trạng hôn nhân cho các trường hợp chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987. Cụ thể, theo quy định tại khoản 3 Điều 25 Thông tư số 15/2015/TT-BTP về cách ghi Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân, Sổ cấp Giấy xác nhận tình trạng hôn nhân thì: “Nếu là trường hợp chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 và vẫn chung sống với nhau mà chưa đăng ký kết hôn thì ghi “Hiện tại đang có vợ/chồng là bà/ông...”.
Còn theo quy định tại điểm b khoản 4 Điều 2 Thông tư liên tịch số 01/2016/TTLT-TANDTC-VKSNDTC-BTP hướng dẫn thi hành một số quy định của Luật HNGĐ 2014 về việc xác định người đang có vợ hoặc có chồng là: “Người xác lập quan hệ vợ chồng với người khác trước ngày 03/01/1987 mà chưa đăng ký kết hôn và chưa ly hôn hoặc không có sự kiện vợ/chồng của họ chết hoặc vợ/chồng của họ không bị tuyên bố là đã chết thì được xác định là người đang có vợ hoặc có chồng”.
Điều này gây khó khăn khi xác nhận tình trạng hôn nhân đối với trường hợp chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, chưa đăng ký kết hôn hoặc không có sự kiện vợ/chồng của họ chết. Ngoài ra, thực tiễn cũng gặp khó khăn trong việc xác nhận tình trạng hôn nhân đối với trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, hiện tại họ không còn tiếp tục chung sống nữa nhưng chưa làm thủ tục ly hôn hoặc không có sự kiện vợ/chồng của họ chết/bị tuyên bố là đã chết.
Chia sẻ với vướng mắc của địa phương, Phó Cục trưởng Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực (Bộ Tư pháp) Trần Thị Lệ Hoa nhận thấy, khoản 1 Điều 14 Luật HNGĐ 2014 quy định: Nam, nữ có đủ điều kiện kết hôn theo quy định của Luật này chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn thì không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ giữa vợ và chồng. Tuy nhiên, trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước ngày 03/01/1987 không có quy định cụ thể tại Điều này. Bởi thế, để thuận lợi cho việc giải quyết các yêu cầu đăng ký hộ tịch đối với những trường hợp này trên thực tế, cần nghiên cứu bổ sung quy định hướng dẫn xác định các trường hợp nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng trước 03/01/1987, đặc biệt là những trường hợp hiện tại không còn chung sống nữa.
Luật hộ tịch có hiệu lực từ 1/1/2016 có sự thay đổi lớn về thẩm quyền đăng ký hộ tịch có yếu tố nước ngoài. Thay vì phải lặn lội lên tận tỉnh, người dân chỉ cần đến huyện để đăng ký với nhiều thủ tục thuận lợi hơn.
Chiều 14/3, tại huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, một người đàn ông ngoài 40 tuổi đã cướp vàng tại tiệm vàng M.K rồi bỏ chạy. Tuy nhiên, khi đang tìm đường thoát thân, đối tượng đã bị người dân địa phương phát hiện và vây bắt.
Tiến độ tổng thể dự án cầu Rạch Miễu 2 đã hoàn thành được hơn 80,84% vượt tiến độ chung hơn 4% so với kế hoạch, trong đó phần cầu chính đang vượt tiến độ hơn 15%.
Gần nửa tháng đăng quang ngôi vị Á hậu 1 của cuộc thi Hoa hậu Doanh nhân Việt Nam 2025, doanh nhân Nguyễn Thị Thu Huyền đã dành chút thời gian để nhìn lại quãng đường đã qua và bồi hồi chia sẻ những cảm xúc từ tận đáy lòng về hành trình đăng quang đáng tự hào của mình.
Ngày 14/3, TAND tỉnh Tiền Giang tuyên phạt đối với Ngô Minh Thông - cựu Trung úy Công an thuộc đội Cảnh sát hình sự - công an thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang mức án chung thân tội “Giết người” và 3 năm tù về tội “Cướp tài sản”.
Chiều 14/3, tại huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, một người đàn ông ngoài 40 tuổi đã cướp vàng tại tiệm vàng M.K rồi bỏ chạy. Tuy nhiên, khi đang tìm đường thoát thân, đối tượng đã bị người dân địa phương phát hiện và vây bắt.
Ngày 14/3, TAND tỉnh Tiền Giang tuyên phạt đối với Ngô Minh Thông - cựu Trung úy Công an thuộc đội Cảnh sát hình sự - công an thị xã Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang mức án chung thân tội “Giết người” và 3 năm tù về tội “Cướp tài sản”.
Đánh vào tâm lý nhiều người dân có nhu cầu vay tiền để phục vụ cuộc sống, các đối tượng yêu cầu "con nợ" phải thế chấp clip, hình ảnh nhạy cảm để vay tiền.
Đánh vào tâm lý nhiều người dân có nhu cầu vay tiền để phục vụ cuộc sống, các đối tượng yêu cầu "con nợ" phải thế chấp clip, hình ảnh nhạy cảm để vay tiền.
Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lâm Đồng vừa phối hợp với Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao triệt phá đường dây hoạt động rửa tiền quy mô lớn trên địa bàn TP Đà Lạt, bắt giữ 23 đối tượng với tổng số tiền giao dịch khoảng 2.000 tỷ đồng.
Công an tỉnh Tuyên Quang vừa triệt phá thành công chuyên án mua bán ma túy trên không gian mạng, qua đó khởi tố 7 đối tượng về hành vi mua bán trái phép chất ma túy.
Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Đồng Tháp vừa khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Đoàn Minh Tuân (SN 1976, ngụ thị trấn Sa Rài, huyện Tân Hồng, tỉnh Đồng Tháp) để điều tra về hành vi làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước.
Tại cơ quan Công an, Trịnh Thị Thành khai nhận, lợi dụng việc là người giúp việc theo giờ, trong khi đang dọn dẹp phát hiện trong tủ quần áo có nhiều tiền nên nảy sinh lòng tham, lấy trộm 30 triệu đồng giấu vào đôi ủng rồi mang về nhà cất giấu...
Ngày 13/3, Công an tỉnh Ninh Thuận thông tin, Phòng CSCĐ Công an tỉnh vừa xử lý nhóm thanh niên mang theo nhiều hung khí nguy hiểm đang tụ tập, có biểu hiện nghi đánh nhau.
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.
