Mặc dù thuốc kháng sinh là thuốc bán theo đơn của bác sĩ, nhưng tại Việt Nam thuốc kháng sinh được bán ở bất cứ đâu, bất cứ thời gian nào mà không cần chỉ định đã gây nên tình trạng kháng thuốc kháng sinh, dẫn đến việc người sử dụng khi có bệnh bị kháng thuốc, phải chịu chi phí cao để được điều trị bằng những dòng thuốc mới.
Tin nên đọc
Kháng kháng sinh tại Việt Nam đứng đầu thế giới - Tại ai?
Việt Nam chung sức chống tình trạng kháng thuốc kháng sinh
Mang bệnh vì lạm dụng thuốc kháng sinh
Cảnh báo: Trẻ dùng nhiều kháng sinh tăng nguy cơ mắc tiểu đường
PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, hầu hết bệnh nhân đến khám đều đã được bố mẹ tự ý mua thuốc cho con mình để điều trị, khi bệnh nặng lên mới đưa con tới gặp bác sĩ khám.
Khi được hỏi thì các bậc phụ huynh cho biết, thuốc là do mô tả bệnh ở cửa hàng thuốc và người bán đã kê thuốc cho, hoặc có phụ huynh lấy đơn thuốc cũ của con được bác sĩ kê ở lần khám trước, thậm chí mua thuốc do hàng xóm mách bảo.
Đối với người lớn thì tình trạng mua thuốc kháng sinh còn phổ biến hơn, ho mua thuốc kháng sinh, hơi sốt cũng mua thuốc kháng sinh mà không cần biết nguyên nhân từ đâu.
“Kháng sinh được phân vào loại thuốc hóa học, vì phải chuyển hóa qua gan, đào thải qua thận, do đó nếu dùng lâu dài sẽ có hại, chưa kể là bị dị ứng thuốc kháng sinh. Thuốc kháng sinh được phân làm nhiều nhóm, mỗi loại kháng sinh chỉ để tiêu diệt một số loại vi khuẩn nhất định, bệnh nặng hay nhẹ, uống hay tiêm, thời gian ngắn hay dài, dùng cho phụ nữ khác, người già khác, trẻ em khác… đều do bác sĩ chỉ định.
Việc tự ý mua thuốc về uống, tự ý tăng hoặc giảm liều, cắt thuốc sẽ rất nguy hiểm vì nhìn bề ngoài, người bệnh có thể khỏi về mặt lâm sàng, triệu chứng nhưng thực tế vi khuẩn vẫn còn và bệnh sẽ tái phát, hoặc vi khuẩn nhờn thuốc sẽ khó điều trị”, PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng giải thích.
 |
| Khi tình trạng kháng thuốc xảy ra mà thế hệ thuốc kháng sinh mới chưa có, mỗi ngày hàng triệu người sẽ tử vong. |
Theo ước tính của các chuyên gia, đến năm 2050 cứ ba giây sẽ có một người tử vong do tình trạng kháng thuốc kháng sinh, con số cao hơn nhiều so với tử vong do ung thư hiện nay.
Còn ở Việt Nam, kháng thuốc kháng sinh đã trở nên ngày càng nghiêm trọng, nó không chỉ xảy ra trên người mà còn trong các ngành nông nghiệp, sản xuất thực phẩm.
Sự có mặt của các Bộ: Y tế, Công thương, NN&PTNT, TN&MT và nhiều tổ chức quốc tế tại Việt Nam trong lễ mít tinh truyền thông về phòng chống kháng thuốc diễn ra ngày 30/11 tại Hà Nội đã khẳng định tính nghiêm trọng của vấn đề.
Bác sĩ Lokky Wai, đại diện Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Việt Nam cho rằng, trong vài chục năm nữa, có thể các phương pháp điều trị như hóa trị bệnh ung thư và phẫu thuật đơn giản sẽ không thể thực hiện được do phụ thuộc vào thuốc kháng sinh để bảo vệ bệnh nhân chống nhiễm trùng, có thể triệu chứng ho hay một vết cắt cũng gây tử vong và người bệnh sẽ phải chịu chi phí rất đắt cho những liều thuốc mới.
ThS Cao Hưng Thái, Phó cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh cho biết, hầu hết các chủng vi khuẩn đã kháng với kháng sinh, có nhiều vi khuẩn hiện nay đã kháng với nhiều loại kháng sinh. Có những chủng vi khuẩn đã xuất hiện biến đổi gen và kháng với tất cả các loại kháng sinh.
Theo một nghiên cứu của Bộ Y tế, việc tự ý sử dụng thuốc kháng sinh của người dân ở nông thôn lên tới 91%, ở thành thị là 88%. Tỷ lệ sử dụng kháng sinh ở các bệnh viện tuyến trung ương chỉ chiếm gần 30% chi phí điều trị, trong khi các bệnh viện tuyến tỉnh là 35%, huyện là 45%.
Lý giải cho hiện tượng này, đại diện Bộ Y tế cho rằng, bên cạnh nhận thức của người dân chưa đầy đủ, thì còn có nguyên nhân từ y bác sĩ đã lạm dụng kháng sinh, kê đơn không đúng trong điều trị bệnh.
Việc sử dụng kháng sinh tràn lan cũng diễn ra ở việc nuôi trồng thủy sản, vật nuôi, trồng trọt khiến cộng đồng dễ lâm vào tình trạng kháng kháng sinh một cách bị động qua các chuỗi thức ăn.
Bà Socorro Escalate, Trưởng nhóm Phát triển hệ thống y tế - Văn phòng WHO tại Việt Nam cho biết, theo nghiên cứu của WHO, hiện nay số lượng bán thuốc kháng sinh ra ngoài cộng đồng đã tăng gấp hai lần so với thời điểm năm 2009.
Việt Nam cần sự phối hợp đa ngành và cộng đồng trong vấn đề kháng thuốc như nâng cao nhận thức của của ngành y tế, người dân và người nông dân sử dụng thuốc kháng sinh có trách nhiệm, giảm sự lây lan và đề kháng của các vi khuẩn gây bệnh; xử lý nghiêm, đủ sức răn đe với các nhà thuốc, y bác sĩ khi vi phạm…
