Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp

Kế hoạch hành động tháng cao điểm chống khai thác hải sản bất hợp pháp. (Ảnh minh họa AI)

Đây là một đợt cao điểm nhằm kiên quyết xử lý triệt để các hành vi vi phạm quy định về IUU, ngăn chặn triệt để tình trạng tàu cá vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, và hướng đến mục tiêu quan trọng là gỡ cảnh báo "Thẻ vàng" của Ủy ban châu Âu (EC) ngay trong đợt thanh tra lần thứ năm sắp tới.

Mục tiêu cụ thể được đặt ra là đến ngày 15 tháng 11 năm 2025, phải chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm mất kết nối thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên 6 giờ mà không báo cáo vị trí, mất kết nối quá 10 ngày không đưa tàu về bờ, hoặc vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển.

Để đạt được điều này, Kế hoạch sẽ tập trung chuyển đổi ngành nghề, bảo vệ nguồn lợi thủy sản, bao gồm việc chuyển đổi từ nghề khai thác bị cấm sang nghề khác, hoặc từ khai thác thủy sản sang nuôi trồng thủy sản (đặc biệt là nuôi biển công nghệ cao) để đảm bảo sinh kế và thu nhập cho người dân. Đồng thời, Việt Nam sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số và thực hiện số hóa toàn diện quá trình quản lý hoạt động khai thác thủy sản trên nền tảng điện tử.

Kế hoạch hành động hướng đến mục tiêu quản lý khai thác và phát triển bền vững ngành thủy sản, có trách nhiệm và hội nhập quốc tế, nâng cao vị thế, hình ảnh của Việt Nam trong việc thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường biển và hệ sinh thái biển bền vững, cũng như góp phần đảm bảo quốc phòng an ninh, chủ quyền biển đảo.

Mục tiêu cuối cùng là ban hành kế hoạch đảm bảo "6 rõ", áp dụng công nghệ hiện đại để xử lý dứt điểm các tồn tại hạn chế trong chống khai thác IUU, và gỡ được cảnh báo thẻ vàng của EC ngay trong năm 2025.

Các nhiệm vụ và giải pháp cấp bách, trọng tâm được đặt ra cho đến ngày 15 tháng 11 năm 2025, bao gồm hoàn thiện quy định pháp luật thủy sản, quản lý đội tàu, kiểm soát hoạt động tàu cá, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, và thực thi pháp luật, xử lý vi phạm.

Trong đó, việc kiểm soát chặt chẽ tàu cá và ngư dân là một yêu cầu then chốt. Thủ tướng Chính phủ yêu cầu kiểm soát ngư dân tại nơi cư trú, đảm bảo nắm rõ địa chỉ chủ tàu, ngư dân và địa bàn hoạt động của tàu cá gắn với Cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia.

Việt Nam cũng sẽ đưa vào áp dụng hệ thống quản lý tàu cá và ngư dân xuất, nhập bến trên nền tảng VNeID để kiểm soát toàn bộ quá trình hoạt động của tàu cá. Đặc biệt, sẽ áp dụng hệ thống báo cáo vị trí tàu cá tự động khi mất kết nối hệ thống VMS trên biển, giúp ngư dân kịp thời nắm bắt và tuân thủ pháp luật.

Về truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, đối với sản phẩm trong nước, Kế hoạch yêu cầu triển khai đồng bộ, thống nhất hệ thống nhật ký khai thác, nhật ký thu mua chuyển tải điện tử (e-logbook) và hệ thống eCDT tại tất cả cảng cá. Cần nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin tại cảng cá để hỗ trợ ngư dân cập nhật dữ liệu lên hệ thống VNeID, biên phòng, e-logbook, eCDT.

Toàn bộ ngư dân, cơ sở thu mua, doanh nghiệp chế biến, cảng cá và cơ quan quản lý nhà nước sẽ thực hiện giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ và hồ sơ truy xuất nguồn gốc trên các hệ thống điện tử này. Tất cả tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên phải thực hiện rời, cập cảng trên eCDT và sử dụng hệ thống nhật ký khai thác thủy sản điện tử.

Đối với sản phẩm thủy sản khai thác nhập khẩu, đặc biệt theo Hiệp định PSMA và bằng tàu container, Kế hoạch yêu cầu thiết lập kênh liên hệ với các tổ chức nghề cá khu vực, quốc gia tàu treo cờ để xác minh, đối chiếu thông tin quản lý tàu, giấy phép khai thác, chuyển tải.

Việt Nam sẽ bố trí đủ nguồn lực để kiểm tra hồ sơ, giám sát khối lượng, thành phần loài thủy sản nhập khẩu tại cảng biển và nhà máy chế biến, đồng thời mua thông tin và truy cập cơ sở dữ liệu quốc tế để xác minh, đối chiếu thông tin tàu, sản phẩm thủy sản nhập khẩu.