Hà Nội 23 °C
TP Hồ Chí Minh 28 °C
Hải Phòng 22 °C
Đà Nẵng 24 °C
Yên Bái 18 °C
  • Hà Nội Hà Nội 23°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 28°C
  • Hải Phòng Hà Nội 22°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 24°C
  • Yên Bái Hà Nội 18°C

Huyền tích về Dương Qúy Phi và tục thờ Tứ vị Thánh Nương

Hình sự & tố tụng hình sự
04/08/2019 09:35
Tuệ Minh
aa
Tại Hưng Yên, Nghệ An và nhiều tỉnh khác, Dương Quý Phi và Tứ vị Thánh Nương được nhân dân tôn cấp lập đền thờ phụng với nhiều huyền tích linh thiêng.


Thần tích về Dương Quý Phi tại Hưng Yên

Đền Dương Quý Phi tọa lạc ở bên hồ Bán Nguyệt, xưa thuộc xã Hoa Dương, tổng An Lão, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên (nay thuộc phường Quang Trung, thị xã Hưng Yên).

s

Sách Đại Nam nhất thống chí ghi chép về ngôi đền này đại ý như sau: “Tương truyền, khoảng đời Thiệu Bảo, có người Nội thị ở triều đình Bắc quốc, theo thuyền buôn của người châu Hoan ra đến khúc sông thuộc xã Xích Đằng làm nhà ở trên bãi cát, lại dựng một gian đền, thờ Dương thị là Quý Phi, cầu đảo thường được linh ứng, từ đấy người đến tụ họp mỗi ngày một đông, thành một thôn xóm, lập thành thôn Hoa Dương, đền miếu được sửa sang thêm rộng rãi đẹp đẽ.

Bỗng một hôm, người Nội thị họp người trong thôn nói rằng: “Tôi là Thái giám nhà Tống, năm Tường Hưng thứ 1 (1278), theo Bính hoàng đế nhà Đại Tống chạy ra bãi biển, bị Hoành Phạm nhà Nguyên đuổi sát, đế Bính cùng thái hậu, phi tần đều nhảy xuống biển tự vẫn.

Tôi nhảy sang một chiếc thuyền chài mới được thoát thân, lưu lạc đến bãi biển Chà Bàn, hơn một năm trời. Một hôm, tôi nằm mộng thấy Thái hậu Dương thị, cùng em là Quý Phi, mỹ nhân là Kim thị và Liễu thị từ trong biển bước ra, tôi đi vội đến trước mặt sụp lạy.

Thái hậu bảo tôi rằng: “Chị em ta sau khi nhảy xuống biển, thượng đế khen là người trinh liệt, phong cho làm Hải thần các cửa biển ở châu Hoan và Sơn Nam đều thuộc chị em ta quản lãnh. Ông là tôi con bản triều, nay lưu lạc đất khách quê người, nên đến cửa Cờn ở châu Hoan thăm hỏi một lần, rồi lại đến chỗ thượng lưu là Đằng giang, hạ lưu là Hoàng giang ở huyện Kim Động, thuộc Khoái Châu, trấn Sơn Nam mà phụng thờ Quý Phi, chỗ ấy non nước thanh tú, sau này người nước ta đến đấy tụ họp không phải là ít, nhân vật đông đúc thịnh vượng, hậu thân ông cũng được nương tựa lâu dài”.

Khi thái giám mất, dân làng tôn làm thành hoàng làng, ngôi mộ được giữ gìn trong khuôn viên của đình Hiến. Trong hậu cung đền có tượng Dương phi cùng hai người hầu là Kim Thị và Liễu Thị. Như vậy, Dương Quý Phi ở đây là Dương Thái hậu được tuyển vào cung thời vua Tống Độ Tông (1265-1274), được phong là Dương Thục phi, sinh ra Triệu Cương. Khi Triệu Cương lên ngôi, sách phong bà làm Thái hậu. (Trích Đại Nam Nhất thống chí).

Trong tích quan thái giám của Dương Quý Phi cũng kể lại chuyện này và danh xưng là theo Bính Hoàng đế nhà Đại Tống. Theo “Đại Nam nhất thống chí” Đền Mẫu xây dựng vào thời Trần Nhân Tông, niên hiệu Thiệu Bảo nguyên niên (1279). Trải qua các triều đại, Đền đều được trùng tu. Năm Thành Thái thứ 8 (1896), Đền Mẫu được trùng tu lớn có quy mô như ngày nay.

Năm 1990, Đền Mẫu đã được Bộ VHTT công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật. Xưa đến nay, đền Mẫu Hoa Dương nổi tiếng là ngôi đền thiêng của cứ nhãn. Những ngày tuần tiết, lượng người đổ về đây rất đông để lễ bái, cầu xin điều bình an cho gia đình. Mọi người truyền nhau về việc xin thẻ Thánh mẫu vô cùng “linh nghiệm”, hay việc cầu con, cầu cái đều thuận nếu nhất tâm. Vì vậy, mới đủ thấy vị trí của bà Dương Quý Phi trong tâm thức người dân, được coi thần nữ bảo hộ cho cuộc sống, gia đình mọi người.

Tục thờ Tứ vị Thánh Nương tại Nghệ An

Tục thờ Tứ vị Thánh Nương xuất hiện nhiều ở các vùng văn hóa sông nước của Việt như Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Nội (các khu vực sông lớn)… Theo thống kê của Ninh Viết Giao, chỉ riêng huyện Quỳnh Lưu (Nghệ An), ngoài đền Cờn còn có tới 30 nơi khác thờ, ở huyện Hoằng Hoá (Thanh Hoá) cũng có tới 20 làng thờ bốn vị thánh nữ này, theo cuốn Thanh Hóa chư thần lục thì ở Thanh Hóa có tới 81 nơi thờ. Một số công trình nghiên cứu của các tác giả khác cho biết, tục thờ này có ở Quảng Ninh, Quảng Bình, Huế, Quảng Nam…

Nổi tiếng nhất đền Cờn Môn (Nghệ An), đền Đại Lộ (Hà Nội)… Truyền thuyết lưu truyền ở các địa phương có thờ Tứ vị Thánh nương đều kể rằng, họ có bốn người, trong số đó, nhân vật chính là mẹ của vị vua cuối cùng của nhà Tống. Có một số tích xuất hiện 2 thị nữ theo hầu Kim Thị và Liễu Thị (tại đền Hoa Dương, Hưng Yên), thái hậu họ Dương, hoàng hậu và hai công chúa (đền Cờn, Nghệ An)…

Tuy các nhiều dị bản, nhưng việc xuất hiện Dương Quý Phi và Tứ vị Thánh Nương cũng đã làm phong phú thêm đời sống tâm linh người dân tại các địa phương. Cũng như các thần tích, hệ thống đền thờ khẳng định vị trí quan trọng của bà trong tâm thức người dân, đặc biệt người đi biển.

Dù ngày nay, phố Hiến, Hưng Yên đã là vùng đất đồng bằng trù phú, nhưng xưa kia đây được coi là thương cảng lớn. Hiện nay, cạnh đền còn chiếc giếng tròn, nhân dân tương truyền đó “rốn biển” xưa để lại, cũng gần nơi Dương Quý Phí trôi về nơi đây và nhân dân lập đền thờ. Ở bất cứ câu chuyện nào, bà vẫn là vị thần nữ linh thiêng và được nhân dân tôn kính.

Trong đền Cờn có nhiều câu đối và hoành phi ca ngợi gương hy sinh để giữ tấm lòng trinh liệt của bà. Vẫn còn nhiều bí ẩn của huyền sử và tín ngưỡng về vị Quý Phi này trong văn hóa tâm linh. Tuy nhiên, móc nối hai thần tích tại hai ngôi đền lớn có sự xuất hiện của bà thì thấy đều là một người, có vai trò và vị trí lịch sử được tiền nhân chép lại.

Còn Tứ vị Thánh Nương là sự biến thể văn hóa từng vùng miền, mỗi nơi, người dân họ có sự phụng thờ riêng với từng vị Thần hình thành gần gũi trong tâm thức của họ. Duy chỉ vị trí trung tâm hình thành tục thờ này vẫn là nhân vật Dương Quý Phi, sau này được nhân dân tôn thờ Thánh Mẫu – vị thần bảo hộ người dân vùng biển.

Thần tích ghi lại về sự linh thiêng của bà Dương Quý Phi như sau: Đời Vua Trần Anh Tông, niên hiệu Hưng Long thứ 2 (1294), thân chinh đi đánh Chiêm Thành, khi qua đây nằm mộng thấy thần nữ (chỉ Dương Quý Phi) đến xin âm phù giết giặc.

Thắng trận trở về, vua Lê Thánh Tông không quên dừng lại ở Đền Cờn để cảm tạ công đức của Thánh nữ, ban sắc là “Đại Càn Thánh Nương Quốc gia, Nam Hải Tứ vị Thượng đẳng thần”. Từ đó, Đền Cờn là một trong nơi linh thiêng phụng thờ Dương Quý Phi và các Thánh nương khác. Đền là chốn gửi gắm tâm linh của người dân làng Phương Cần mỗi khi vào lộng ra khơi. Thuyền bè từ nơi khác qua lại cũng vào thắp hương cầu xin Tứ vị Thánh Nương cho bình yên, phúc lộc.

Hàng năm, người dân tổ chức Lễ hội Đền Cờn vào dịp đầu xuân, lễ hội kéo dài gần tháng trời. Không chỉ vậy, khắp trong nam ngoài bắc đều đổ về cầu sức khỏe, bình an tài lộc. Dù còn nhiều huyền tích, nhưng Dương Quý Phi và Tứ vị Thánh Nương đã bồi đắp thêm đời sống tâm linh người dân thêm phong phú. Họ có vị trí quan trọng, được nhân dân tôn cấp lập đền thờ phụng đến ngày nay.

bài liên quan
Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục mang mái ấm đến với người dân Phú Thọ

Báo Pháp luật Việt Nam tiếp tục mang mái ấm đến với người dân Phú Thọ

Ngày 8/11, Tổng biên tập Báo Pháp luật Việt Nam, cùng các cán bộ, phóng viên, nhà tài trợ, tiếp tục đến với xã Liên Minh - Phú Thọ, để trao tặng hai căn nhà cho hộ dân còn gặp nhiều khó khăn trong cuộc sống.
Thượng tôn pháp luật – Động lực của đổi mới và phát triển

Thượng tôn pháp luật – Động lực của đổi mới và phát triển

Trong kỷ nguyên hội nhập sâu rộng, thượng tôn pháp luật không chỉ là nền tảng của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, mà còn là động lực thúc đẩy đổi mới, kiến tạo phát triển bền vững.
LỜI TRI ÂN NHÂN KỶ NIỆM 10 NĂM RA MẮT CHUYÊN TRANG TRUYỀN THÔNG PHÁP LUẬT PLUS

LỜI TRI ÂN NHÂN KỶ NIỆM 10 NĂM RA MẮT CHUYÊN TRANG TRUYỀN THÔNG PHÁP LUẬT PLUS

Tối qua ngày 5/11/2025, Lễ kỷ niệm 10 năm ra mắt Chuyên trang truyền thông Pháp luật + (Pháp luật Plus) – Báo Pháp luật Việt Nam đã diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế, Ba Đình (Hà Nội) trong không khí trang trọng, ấm áp và đầy cảm xúc.
Ca sĩ Phương Nhung trở lại với đêm nhạc kỷ niệm 20 năm - “Mắt Nhung” không chỉ là tên gọi

Ca sĩ Phương Nhung trở lại với đêm nhạc kỷ niệm 20 năm - “Mắt Nhung” không chỉ là tên gọi

Ca sĩ Phương Nhung đánh dấu cột mốc 20 năm hoạt động nghệ thuật bằng đêm nhạc mang tên “Mắt Nhung” - nơi đôi mắt như lời tự tình chứa đựng những cung bậc của cảm xúc, dấu ấn và tâm sự của một hành trình dài bền bỉ với âm nhạc.
10 năm ra mắt Chuyên trang điện tử Pháp luật Plus: Hành trình khẳng định uy tín và dấu ấn trong làng báo chí Việt Nam

10 năm ra mắt Chuyên trang điện tử Pháp luật Plus: Hành trình khẳng định uy tín và dấu ấn trong làng báo chí Việt Nam

Không chỉ là dịp nhìn lại chặng đường phát triển đầy nỗ lực của một chuyên trang báo chí trẻ trung, hiện đại mà còn khẳng định vị thế, vai trò và trách nhiệm của Pháp luật Plus trong bối cảnh truyền thông số phát triển mạnh mẽ.
Hơn một thập kỷ – Hành trình tiên phong của Pháp luật Plus

Hơn một thập kỷ – Hành trình tiên phong của Pháp luật Plus

Pháp luật Plus không chỉ đóng vai trò báo chí truyền thống, mà còn là nền tảng điện tử đa phương tiện, kết nối bạn đọc – pháp luật.
Mới nhất
Đọc nhiều
Thi thể nam sinh mất tích nhiều ngày được tìm thấy tại bãi bồi sông Hồng

Thi thể nam sinh mất tích nhiều ngày được tìm thấy tại bãi bồi sông Hồng

Sau nhiều ngày mất liên lạc với gia đình, thi thể nam sinh trường Bách Khoa được phát hiện, tìm thấy tại một bãi bồi trên sông Hồng.
Đề xuất giảm giờ dạy trực tiếp, bổ sung thời gian đón trả trẻ cho giáo viên mầm non

Đề xuất giảm giờ dạy trực tiếp, bổ sung thời gian đón trả trẻ cho giáo viên mầm non

Bộ Giáo dục và Đào tạo đang lấy ý kiến về dự thảo Thông tư mới nhằm thay thế Thông tư 48, trong đó làm rõ định mức giờ dạy và các chế độ kiêm nhiệm đối với giáo viên mầm non.
Bắt tạm giam 3 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép hơn 500 kg pháo nổ tại Thanh Hóa

Bắt tạm giam 3 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép hơn 500 kg pháo nổ tại Thanh Hóa

Công an tỉnh Thanh Hóa vừa khởi tố, bắt tạm giam 3 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép hơn 500 kg pháo nổ.
Tin bài khác
Bắt tạm giam 3 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép hơn 500 kg pháo nổ tại Thanh Hóa

Bắt tạm giam 3 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép hơn 500 kg pháo nổ tại Thanh Hóa

Lê Hữu Khiêm thông qua mạng xã hội mua của Nguyễn Thị Cẩm Nhung về bán cho một số đối tượng trên địa bàn các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Bình.
Khởi tố đối tượng giết người vì mâu thuẫn khi sửa hàng rào

Khởi tố đối tượng giết người vì mâu thuẫn khi sửa hàng rào

Mâu thuẫn khi sửa hàng rào giáp ranh giữa 2 nhà, Lò Văn Khiêm đã dùng dao đâm 2 nhát vào vùng ngực của anh Quân, làm nạn nhân tử vong.
Thu giữ 1,5 tấn pháo trong đường dây "pháo lậu" liên tỉnh

Thu giữ 1,5 tấn pháo trong đường dây "pháo lậu" liên tỉnh

Đường dây buôn bán, vận chuyển, sản xuất pháo nổ trái phép với quy mô đặc biệt lớn, hoạt động liên tỉnh, liên quan đến nhiều đối tượng tại nhiều địa phương trên cả nước.
"Ngụy trang" ma túy trong thùng đựng mỹ phẩm để vận chuyển liên tỉnh

"Ngụy trang" ma túy trong thùng đựng mỹ phẩm để vận chuyển liên tỉnh

Ma túy được “ngụy trang” trong hộp đựng mỹ phẩm; đối tượng lợi dụng việc vận chuyển hàng hóa liên tỉnh của xe khách chạy tuyến Bắc Nam để gửi và giao nhận “hàng”…
Phát hiện vali chứa hơn 2,7kg ma túy bị ném vào sân nhà nguyên bí thư xã ở Lâm Đồng

Phát hiện vali chứa hơn 2,7kg ma túy bị ném vào sân nhà nguyên bí thư xã ở Lâm Đồng

Kết quả giám định xác định toàn bộ số tang vật là chất ma túy, gồm Ketamine và Methamphetamine, với tổng khối lượng hơn 2,7kg.
Lập nhóm bán xe giá rẻ, lừa đảo chiếm đoạt hơn 10 tỷ đồng

Lập nhóm bán xe giá rẻ, lừa đảo chiếm đoạt hơn 10 tỷ đồng

Ngày 24/12, Phòng Cảnh sát hình sự Công an tỉnh Lâm Đồng cho biết vừa triệt phá thành công đường dây lừa bán xe máy giá rẻ để chiếm đoạt tài sản.
Chém chủ nợ trọng thương chỉ vì đòi 300 ngàn đồng

Chém chủ nợ trọng thương chỉ vì đòi 300 ngàn đồng

Chiều ngày 24/12/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC02) Công an tỉnh An Giang cho biết vừa ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và Lệnh tạm giam đối với Nguyễn Văn Nhị về hành vi “Giết người”.
Đồng Nai: Xử lý nghiêm cá nhân chia sẻ thông tin sai sự thật trên không gian mạng

Đồng Nai: Xử lý nghiêm cá nhân chia sẻ thông tin sai sự thật trên không gian mạng

Ông N.V.T sử dụng tài khoản Facebook cá nhân “Nguyễn Toàn” để đăng tải các nội dung sai lệch, xuyên tạc liên quan đến hoạt động của lực lượng Công an tỉnh Đồng Nai.
Công an tỉnh Đắk Lắk thông tin về kết quả triệt phá đường dây ma túy xuyên quốc gia

Công an tỉnh Đắk Lắk thông tin về kết quả triệt phá đường dây ma túy xuyên quốc gia

Công an xác định đường dây này có hơn 20 đối tượng tham gia. Trong đó, hai đối tượng cầm đầu là Lâm Anh Vỹ và Nguyễn Thanh Bảo cầm đầu
Biên phòng Quảng Ninh triệt phá vụ vận chuyển iPhone lậu trị giá hơn 1,3 tỷ đồng

Biên phòng Quảng Ninh triệt phá vụ vận chuyển iPhone lậu trị giá hơn 1,3 tỷ đồng

Bộ đội Biên phòng Quảng Ninh vừa phá thành công chuyên án QN1225, bắt giữ hai đối tượng vận chuyển trái phép 177 iPhone và linh kiện từ Trung Quốc về Việt Nam.
tong bi thu to lam lam viec voi 2 tinh an giang kien giang

Tổng Bí thư Tô Lâm làm việc với 2 tỉnh An Giang, Kiên Giang

Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
tien giang dieu tra vu chu doanh nghiep gao nghi bi lua hon 420 ty dong

Tiền Giang: Điều tra vụ chủ doanh nghiệp gạo nghi bị lừa hơn 420 tỷ đồng

Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
quang ninh can canh xe tai cho dat chay ram rap suot ngay dem dan lo hong duong o nhiem

Quảng Ninh: Cận cảnh xe tải chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, dân lo hỏng đường, ô nhiễm

Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
trao quyet dinh bo nhiem thu truong bo tu phap nguyen thanh tu

Trao quyết định bổ nhiệm Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú

Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.