Theo thông tin của Công an TP Hà nội, trong số 78 hồ sơ bệnh án tâm thần giả được cơ quan Công an phát hiện, có đến 41 hồ sơ của những kẻ giang hồ cộm cán.
Tin nên đọc
"Làm giả bệnh án tâm thần là tiếp tay để tội phạm lộng hành"
“Ăn gan hùm” rước cả trăm người tâm thần về nuôi
Đà Nẵng: Đấu thầu xây dựng bãi đỗ xe công cộng nhiều tầng tại 18 vị trí khu vực trung tâm thành phố
Báo động đặc biệt tình trạng người tâm thần gây án
Trả lời về sự việc này, bộ y tế nhấn mạnh quan điểm là xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thực thi nhiệm vụ để vi phạm pháp luật.
Có 85 triệu là thành “người tâm thần”?!
Mới đây, Công an TP Hà Nội vừa thông tin kết quả điều tra vụ án làm giả bệnh án tâm thần để trốn tránh việc xử lý của các cơ quan bảo vệ pháp luật, gây khó khăn cho công tác điều tra, truy tố, xét xử.
Manh mối vụ án được cơ quan điều tra phát hiện khi một số đối tượng hình sự sau khi phạm tội đã đưa ra bệnh án tâm thần do các bệnh viện tâm thần trên địa bàn thành phố cấp.
Khoảng 2 tháng trước, Lê Thanh Tùng, đối tượng cộm cán cầm đầu băng nhóm gây ra vụ án cố ý gây thương tích, cũng xuất trình bệnh án tâm thần. Sau khi xác minh, cơ quan điều tra làm rõ bệnh án này là giả.
| "Tôi đã nghe thông tin xôn xao về việc này từ khá lâu, đã có văn bản chỉ đạo và trao đổi với Phó giám đốc Công an TP Hà Nội, thu thập đầy đủ bằng chứng. Bác sĩ nào tham tiền, không làm chủ được sẽ vướng vào vòng lao lý". - PGS.TS Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám, chữa bệnh (Bộ Y tế). |
Tùng đã bỏ ra 85 triệu đồng để có được hồ sơ bệnh án tâm thần phân liệt thể hoang tưởng. Mở rộng điều tra, cơ quan chức năng phát hiện có 78 hồ sơ bệnh án tâm thần được làm giả.
Trong số này có 41 hồ sơ mang tên các đối tượng giang hồ. Liên quan tới thông tin đang gây xôn xao dư luận trên, Bộ Y tế cũng đã có cuộc họp khẩn với lãnh đạo một số bệnh viện tâm thần trên địa bàn Hà Nội.
Tại cuộc họp, đại diện Bệnh viện (BV) Tâm thần Trung ương 1 cho biết ngày 12/6/2018, BV này đã nhận thông báo số 53 và 54 của Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội về việc khởi tố, bắt bị can tạm giam phục vụ điều tra với 2 viên chức của BV này là: bác sĩ chuyên khoa 2 Thân Thái Phong, Phó Trưởng Khoa tâm thần người cao tuổi; Ông Nguyễn Tuấn Sơn, kỹ thuật viên Trưởng Khoa Dinh dưỡng.
Trong đó, ông Sơn có trách nhiệm phân công công việc hàng ngày tại Khoa Dinh dưỡng. BV Tâm thần Trung ương 1 cho biết sau khi nhận được thông báo 1 ngày, BV đã có quyết định tạm hoãn hợp đồng làm việc 3 tháng đối với ông Sơn và ông Phong. Qua 2 tháng, cơ quan Công an TP Hà Nội đang tiếp tục điều tra.
Đến nay, BV vẫn chưa nhận được thông báo của Công an HN về kết quả điều tra đối với 2 viên chức trên.
Ngoài ra, ngày 26-7 vừa qua, BV Tâm thần Trung ương 1 nhận được công văn của Cơ quan CSĐT Công an TP Hà Nội về việc cung cấp thông tin, tài liệu kiểm tra lại 94 hồ sơ của bệnh nhân đã điều trị tại BV.
Sau khi nhận được công văn, BV đã kiểm tra kỹ số lượng hồ sơ bệnh án yêu cầu, và cung cấp thông tin cho Công an TP Hà Nội. BV cũng đang phối hợp với Công an TP Hà Nội rà soát lại 94 hồ sơ bệnh án để xem có bệnh án giả mạo hay không.
Sau khi nghe báo cáo từ phía bệnh viện, GS.TS Nguyễn Viết Tiến, Thứ trưởng thường trực Bộ Y tế nhấn mạnh, quan điểm của Bộ Y tế là xử lý nghiêm các cá nhân, tổ chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thực thi nhiệm vụ để vi phạm pháp luật và đề nghị các cơ quan tư pháp xử lý đúng người đúng tội, không bỏ lọt tội phạm, tránh oan sai.
Hiện nay, dư luận cũng đang băn khoăn có những đối tượng phạm tội dùng mọi thủ đoạn như mua, làm giả giấy xác nhận bị bệnh, giả bệnh tâm thần vào các trung tâm, cơ sở y tế khám, chữa bệnh để có hồ sơ bệnh án tâm thần đối phó với cơ quan pháp luật.
Do vậy, Bộ Y tế yêu cầu các bác sĩ, giám định viên pháp y, pháp y tâm thần càng phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, bản lĩnh chính trị vững vàng trước công việc hàng ngày, trước mỗi ca giám định, không để vật chất hoặc các mối quan hệ cá nhân làm ảnh hưởng đến kết luận giám định. Những trường hợp khó kết luận, cần tổ chức hội chẩn để đưa ra kết luận đúng đắn, chính xác.
 |
| Bệnh án tâm thần có thể bị làm gi. |
| Có bệnh án tâm thần vẫn có thể phải ngồi tù Bộ luật Tố tụng Hình sự quy định, khi cơ quan điều tra nghi ngờ năng lực trách nhiệm hình sự của người bị buộc tội thì bắt buộc phải trưng cầu giám định tình trạng tâm thần của đối tượng. Kết luận giám định sẽ xảy ra 2 trường hợp: Thứ nhất, nếu bị can bị bệnh tâm thần hạn chế nhận thức và năng lực điều khiển hành vi trước, trong và sau khi phạm tội thì vẫn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đã gây ra. Tuy nhiên hành vi phạm tội của bị can sẽ được giảm nhẹ một phần hình phạt do bị bệnh tâm thần hạn chế nhận thức điều khiển hành vi. Thứ hai, nếu bị can bị bệnh tâm thần mất khả năng nhận thức và năng lực điều khiển hành vi thì cơ quan điều tra sẽ ra quyết định đình chỉ điều tra đối với bị can và chuyển hồ sơ cho Viện kiểm sát cùng cấp ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh. Sau đó, cơ quan điều tra sẽ đưa họ đi chữa trị cho đến khi ổn định, rồi bàn giao cho gia đình và địa phương. “Như vậy, dù sở hữu bệnh án tâm thần thì bị can chưa chắc đã trốn tránh được trách nhiệm hình sự. Bởi vì dù bị can có bệnh án tâm thần nhưng kết luận giám định xác định, bị can chỉ bị hạn chế nhận thức và năng lực điều khiển hành vi trước, trong và sau khi phạm tội thì vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đã gây ra”, Lê Văn Kiên (Trưởng văn phòng luật sư Ánh sáng Công lý) nói. |
Quy trình nghiêm ngặt nhưng…
Công tác giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần là một trong những hoạt động bổ trợ tư pháp, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng và không thể thiếu trong bất kỳ nền tư pháp nào.
Kết luận giám định pháp y, pháp y tâm thần được pháp luật quy định là một trong những nguồn chứng cứ quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án. Vì vậy, quy trình để giám định pháp y một người có bị mắc tâm thần hay không cần phải được tuân thủ một cách rất nghiêm ngặt.
Theo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa, nhiều trường hợp bệnh lý thể hiện rõ ràng chỉ cần khám và quan sát trong một ngày (tại phòng) có thể đưa ra quyết định bệnh nhân có bị tâm thần hay không. Cách giám định này chỉ dùng cho những trường hợp đơn giản.
Tuy nhiên, trường hợp phức tạp cần phải điều trị nội trú trong một thời gian nhất định, sau đó hội đồng chuyên môn cùng đưa ra kết luận.
Tùy theo tình hình thực tế, tính chất từng vụ việc, các tổ chức pháp y tâm thần lựa chọn hình thức giám định cho phù hợp tại phòng hay nội trú để đưa ra quyết định. Thông thường, các trường hợp liên quan tới các vụ án hình sự sẽ phải thực hiện giám định điều trị nội trú và làm theo một quy trình rất nghiêm túc.
Trước hết, bệnh viện sẽ tiếp nhận hồ sơ trưng cầu hoặc yêu cầu giám định. Hồ sơ phải được gửi tới bệnh viện trước để nghiên cứu, xem xét, quyết định việc tiếp nhận trưng cầu hoặc yêu cầu giám định, phân công người thực hiện giám định.
Sau khi hồ sơ được tiếp nhận, bệnh viện sẽ có văn bản trả lời tiếp nhận giám định hay từ chối (nếu từ chối sẽ có lý do).
Hội đồng chuyên môn của bệnh viện sẽ phải nghiên cứu hồ sơ của đối tượng, tiếp đến đối tượng sẽ được theo dõi tại buồng bệnh (trường hợp cần thiết phải theo dõi bằng camera). Giám định viên tham gia giám định theo dõi sát, ghi chép tỷ mỉ, đầy đủ mọi diễn biến của đối tượng giám định vào bệnh án theo dõi giám định.
Đối tượng sẽ được thăm khám lâm sàng khám tâm thần, khám nội khoa và thần kinh, khám chuyên khoa khác nếu thấy cần thiết. Mọi diễn biến lâm sàng của bệnh nhân sẽ được ghi chép đầy đủ vào bệnh án. Một số thăm khám cận lâm sàng cần phải thực hiện khi giám định như xét nghiệm máu, nước tiểu, X-quang tim, phổi thẳng, X-quang sọ não, điện não đồ, điện tâm đồ, các trắc nghiệm tâm lý…
Trong trường hợp cần thiết đối tượng cần xét nghiệm CT.Scanner sọ não hoặc MRI sọ não… Sau khi theo dõi bệnh nhân một tháng cùng với những kết quả khám lâm sàng, cận lâm sàng, hội đồng chuyên môn sẽ họp để cùng đưa ra quyết định.
Quy trình giám định thực hiện rất chân thực và khách quan đều có bệnh án rõ ràng. Hội đồng chuyên môn phải chịu trách nhiệm về kết luận của mình trước pháp luật.
Xử lý ra sao?
Hành vi làm giả bệnh án tâm thần không chỉ vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp mà còn bao che, tiếp tay cho những kẻ phạm tội lộng hành, trốn tránh pháp luật.
Tùy cách thức, thủ đoạn làm giả, người làm giả mà cơ quan tố tụng xác định có hay không hành vi phạm tội và phạm tội gì.
Trao đổi với luật sư Nguyễn Văn Dũ (Đoàn Luật sư TP.HCM), ông cho biết với hồ sơ bệnh án tâm thần giả do các bệnh viện tâm thần địa phương làm ra, cần phải làm rõ cách thức, thủ đoạn làm giả, người làm giả để có căn cứ xác định có hay không có tội phạm và phạm tội gì.
Chuyên gia pháp lý cho biết, với loại hồ sơ do giám định viên, bác sĩ được phân công kiểm tra, xác nhận thì hành vi của người làm giả sẽ thuộc vào trường hợp thi hành công vụ, nhiệm vụ.
Lúc này, họ lợi dụng chức vụ, quyền hạn để thực hiện hành vi trái pháp luật, trái công vụ được giao. Nếu người này đã nhận hoặc có hứa hẹn sẽ nhận được lợi ích vật chất hoặc phi vật chất để làm giả hồ sơ bệnh án, thì việc làm giả của họ có dấu hiệu của tội “Nhận hối lộ” theo Điều 354 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015, người đưa tiền có dấu hiệu của tội “Đưa hối lộ” (Điều 364 BLHS năm 2015).
Còn nếu không chứng minh được tình tiết đã hoặc sẽ nhận lợi ích thì người phạm tội có thể bị xem xét về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” (Điều 356 BLHS năm 2015); hoặc tội “Giả mạo trong công tác” (Điều 359 BLHS năm 2015).
Trong trường hợp người làm giả là những cá nhân không được phân công công việc đó thì sẽ xác định họ không có chức vụ, quyền hạn đối với việc làm giả.
Do đó, họ sẽ không bị định tội danh đối với nhóm về chức vụ mà có thể xem xét theo tội “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức” (Điều 341 BLHS năm 2015).
Về trách nhiệm đối với người sử dụng hồ sơ giả, nếu họ có mục đích dùng hồ sơ để trốn tránh việc bị xử lý về hành vi vi phạm pháp luật (không chứng minh được có tội “Đưa hối lộ”), thì có thể bị xem xét theo tội “Sử dụng tài liệu giả của cơ quan, tổ chức” (Điều 341 BLHS 2015 đã được sửa đổi, bổ sung).
Việc làm giả giấy tờ trên thực tế không chỉ do những người trong các cơ quan, tổ chức có thẩm quyền thực hiện mà còn do những người khác thực hiện.
Trường hợp này được xác định là giả về nội dung và hình thức. Hành vi làm giả bệnh án tâm thần sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật nhưng có thể thấy, điều này không chỉ vi phạm nghiêm trọng đạo đức nghề nghiệp mà còn là sự bao che, tiếp tay cho những kẻ phạm tội lộng hành, trốn tránh pháp luật.
