Hà Nội 20 °C
TP Hồ Chí Minh 30 °C
Hải Phòng 22 °C
Đà Nẵng 26 °C
Yên Bái 20 °C
  • Hà Nội Hà Nội 20°C
  • TP Hồ Chí Minh Hà Nội 30°C
  • Hải Phòng Hà Nội 22°C
  • Đà Nẵng Hà Nội 26°C
  • Yên Bái Hà Nội 20°C

Hồi tố là gì, Quy định pháp luật về hồi tố?

Tố tụng hình sự
24/05/2024 12:48
Nguyễn Xinh
aa
Hồi tố được hiểu là hiệu lực trở về trước của một hoặc nhiều quy phạm pháp luật hình sự đối với hành vi được pháp luật hình sự quy định là tội phạm so với quy phạm pháp luật hình sự tại thời điểm có hiệu lực thi hành.

Hồi tố là gì?

Hồi tố được hiểu là hiệu lực trở về trước của một hoặc nhiều quy phạm pháp luật hình sự đối với hành vi được pháp luật hình sự quy định là tội phạm so với quy phạm pháp luật hình sự tại thời điểm có hiệu lực thi hành. Điều này thường áp dụng trong các văn bản quy phạm pháp luật, và đặc biệt luật hình sự thì thường gặp nhiều hơn.

Hồi tố là một dạng hiệu lực pháp luật của văn bản quy phạm pháp luật. Trong đó, hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật được coi là tính bắt buộc thi hành của văn bản trong một giai đoạn nhất định, trên một không gian nhất định và với những chủ thể pháp luật nhất định.

Hồi tố là gì, Quy định pháp luật về hồi tố?
Hình minh họa.

Quy định về hiệu lực hồi tố trong pháp luật hình sự

Hiệu lực hồi tố của Luật Hình sự là việc áp dụng quy định của Bộ luật hình sự đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Về nguyên tắc, Luật Hình sự Việt Nam không có hiệu lực hồi tố và cũng không có một văn bản cụ thể nào xác định khái niệm hay đặc điểm của hồi tố.

Đơn giản tội được quy định trong các văn bản pháp luật, xuất phát từ nguyên tắc pháp chế “không có tội nếu không có luật”.

Theo nguyên tắc này, đạo luật hình sự chỉ có hiệu lực thi hành đối với tội phạm xảy ra khi đạo luật đó có hiệu lực thi hành và trước khi khi đạo luật đó mất hiệu lực.

Nếu hành vi đã được thực hiện trước khi có luật thì không thể áp dụng điều luật đó để buộc họ chịu trách nhiệm hình sự.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, khi quy định của Bộ luật hình sự mới có lợi hơn cho người phạm tội, Bộ luật hình sự cho phép áp dụng quy định này đối với hành vi phạm tội đã được thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Quy định cho phép áp dụng hiệu lực hồi tố này vì những lý do nhân đạo khi những quy định của luật mới khoan hồng hơn so với luật cũ và sự cần thiết bảo vệ lợi ích Nhà nước của xã hội và lợi ích của công dân thì việc áp dụng hiệu lực hồi tố là cần thiết. Song việc áp dụng hiệu lực hồi tố cũng bó hẹp trong một vài trường hợp.

Theo Khoản 1 Điều 152 Văn bản hợp nhất 23/VBHN-VPQH ngày 15 tháng 7 năm 2020 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật quy định: Chỉ trong trường hợp thật cần thiết để bảo đảm lợi ích chung của xã hội, thực hiện các quyền, lợi ích của tổ chức, cá nhân được quy định trong luật, nghị quyết của Quốc hội, văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan trung ương mới được quy định hiệu lực trở về trước. Cũng tại Khoản 2, 3 Điều này quy định những trường hợp không được quy định hiệu lực trở về trước:

– Quy định trách nhiệm pháp lý mới đối với hành vi mà vào thời điểm thực hiện hành vi đó pháp luật không quy định trách nhiệm pháp lý.

– Quy định trách nhiệm pháp lý nặng hơn.

– Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân các cấp, chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt không được quy định hiệu lực trở về trước.

Trong pháp luật hình sự hiện hành, không quy định hiệu lực hồi tố đối với điều luật mới không có lợi cho người phạm tội. Riêng đối với điều luật mới có lợi cho người phạm tội thì áp dụng hiệu lực hồi tố. Cụ thể, tại Khoản 2 và Khoản 3 Điều 7 Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 quy định như sau:

– Điều luật quy định một tội phạm mới, một hình phạt nặng hơn, một tình tiết tăng nặng mới hoặc hạn chế phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, xóa án tích và quy định khác không có lợi cho người phạm tội, thì không được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

– Điều luật xóa bỏ một tội phạm, một hình phạt, một tình tiết tăng nặng, quy định một hình phạt nhẹ hơn, một tình tiết giảm nhẹ mới hoặc mở rộng phạm vi áp dụng án treo, miễn trách nhiệm hình sự, loại trừ trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt, giảm hình phạt, tha tù trước thời hạn có điều kiện, xóa án tích và quy định khác có lợi cho người phạm tội, thì được áp dụng đối với hành vi phạm tội đã thực hiện trước khi điều luật đó có hiệu lực thi hành.

Có thể thấy, pháp luật hình sự Việt Nam hiện hành không thừa nhận nguyên tắc hồi tố mà chỉ cho phép vận dụng nguyên tắc này trong một số trường hợp cụ thể theo hướng có lợi cho người phạm tội, việc quy định và áp dụng hiệu lực hồi tố là nguyên tắc thể hiện tính nhân đạo của Nhà nước ta.

bài liên quan
Công an huyện Vĩnh Cửu Thông báo kết quả giải quyết tin báo về tội phạm, khởi tố vụ án “Xâm phạm chỗ ở của người khác” xảy ra ở thị trấn Vĩnh An

Công an huyện Vĩnh Cửu Thông báo kết quả giải quyết tin báo về tội phạm, khởi tố vụ án “Xâm phạm chỗ ở của người khác” xảy ra ở thị trấn Vĩnh An

Ngày 21/1/2025 Công an huyện Vĩnh Cửu đã ra Thông báo kết quả giải quyết tin báo về tội phạm, khởi tố vụ án hình sự “Xâm phạm chỗ ở của người khác” xảy ra từ tháng 12 năm 2022 đến tháng 10 năm 2024 tại KP3, thị trấn Vĩnh An, huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai.
Thông qua dự thảo 8 nhóm đối tượng được miễn tạm ứng chi phí tố tụng

Thông qua dự thảo 8 nhóm đối tượng được miễn tạm ứng chi phí tố tụng

Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa thông qua dự thảo Pháp lệnh Chi phí tố tụng. Theo Pháp lệnh, có 8 nhóm đối tượng được miễn tiền tạm ứng chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ, tiền tạm ứng chi phí giám định; miễn chi phí xem xét, thẩm định tại chỗ, chi phí giám định trong Tố tụng dân sự, Tố tụng hành chính.
Tạm giữ hình sự 2 tài xế trong 2 vụ tai nạn khiến 6 người tử vong tại Hoà Bình

Tạm giữ hình sự 2 tài xế trong 2 vụ tai nạn khiến 6 người tử vong tại Hoà Bình

Hai tài xế liên quan đến hai vụ tai nạn xảy ra trên địa bàn huyện Tân Lạc, tỉnh Hoà Bình vừa bị lực lượng chức năng tiến hành tạm giữ hình sự để điều tra về hành vi “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.
Đại úy Phan Hoàng Sử - "khắc tinh" của các loại tội phạm

Đại úy Phan Hoàng Sử - "khắc tinh" của các loại tội phạm

Suốt nhiều năm qua, đại uý Phan Hoàng Sử đã cùng các đồng nghiệp tham gia phá hàng loạt vụ án lớn. Đồng thời cũng tuyên truyền sâu rộng đến người dân về các thủ đoạn lừa đảo, phạm tội của các loại tội phạm để người dân cảnh giác.
Tạm giữ hình sự chủ nhà nghỉ tổ chức cho nhiều cặp đôi mua bán dâm

Tạm giữ hình sự chủ nhà nghỉ tổ chức cho nhiều cặp đôi mua bán dâm

Đối tượng Đỗ Thị Vân (SN 1985), trú tại thôn Nam Đội Thân, xã Nông Thượng, thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn vừa bị cơ quan chức năng Công an tỉnh Bắc Kạn bắt giữ về hành vi Chứa mại dâm.
Làm giả giấy tờ để vay tiền, có vi phạm pháp luật?

Làm giả giấy tờ để vay tiền, có vi phạm pháp luật?

Hành vi giả mạo giấy tờ, tài liệu để vay tiền có thể bị xử phạt vi phạm hành chính đến 20 triệu đồng hoặc bị xử lý hình sự.
Mới nhất
Đọc nhiều
FPT Long Châu thăm, tặng quà thương, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Thuận Thành nhân dịp Tết Ất Tỵ

FPT Long Châu thăm, tặng quà thương, bệnh binh tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Thuận Thành nhân dịp Tết Ất Tỵ

GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cùng đại diện FPT Long Châu tặng quà, chúc Tết... tại Trung tâm Điều dưỡng thương binh Thuận Thành nhân dịp Xuân Ất Tỵ 2025.
Đề nghị Công an vào cuộc vụ nhóm học sinh tiểu học ở Tuyên Quang ngộ độc cấp

Đề nghị Công an vào cuộc vụ nhóm học sinh tiểu học ở Tuyên Quang ngộ độc cấp

Đã tìm thấy lọ nước màu hồng (giống thuốc diệt chuột) khiến nhóm học sinh trường tiểu học Phú Lâm, thành phố Tuyên Quang uống vào gây ngộ độc, phải nhập viện cấp cứu.
Đắk Lắk: Sản xuất phân bón giả, bán ra thị trường cả nước với số lượng lớn

Đắk Lắk: Sản xuất phân bón giả, bán ra thị trường cả nước với số lượng lớn

Vợ chồng Chánh, My còn đứng ra thành lập 7 công ty thành viên nhằm thuận tiện cho việc quảng cáo, buôn bán.
Tin bài khác
Đà Nẵng: Triệt phá, mở rộng điều tra đường dây rửa tiền gần 30 nghìn tỷ đồng

Đà Nẵng: Triệt phá, mở rộng điều tra đường dây rửa tiền gần 30 nghìn tỷ đồng

Ngày 22/1, Công an TP Đà Nẵng cho biết, đang mở rộng điều tra một đường dây rửa tiền quy mô hàng chục nghìn tỷ đồng, bắt giữ nhiều đối tượng liên quan.
Vụ cố ý gây thương tích giữa hai chị em ruột: Xuất hiện thêm tình tiết mới

Vụ cố ý gây thương tích giữa hai chị em ruột: Xuất hiện thêm tình tiết mới

Như Báo PLVN đã đưa tin về vụ án cố ý gây thương tích giữa ông Nguyễn Trọng Việt và chị gái là bà Nguyễn Thị Bích Nhung xảy ra tại Công ty CP dược phẩm QD-Meliphar đang được TAND huyện Thường Tín thụ lý giải quyết. Mới đây, bà Trần Thị Lịch là mẹ của bị hại, cũng là mẹ của bị cáo, đồng thời cũng được xác định là người giám hộ của bị hại đã có đơn xin rút đơn kiến nghị khởi tố.
Bắt giữ nhóm tội phạm xuyên quốc gia giết người, cướp tài sản

Bắt giữ nhóm tội phạm xuyên quốc gia giết người, cướp tài sản

Chiều 17/1, Cơ quan CSĐT Bộ Công an thông tin kết quả đấu tranh triệt phá băng nhóm tội phạm hoạt động có tổ chức, xuyên quốc gia đã “Giết người; Cướp tài sản; Bắt, giữ người trái pháp luật” do Ngô Phi Long (SN 1994), quê ở huyện Mỹ Đức, Hà Nội, hiện trú tại phường Dĩ An, TP Dĩ An, tỉnh Bình Dương cầm đầu.
Bắt tạm giam, khám xét chỗ ở cựu Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hậu Giang

Bắt tạm giam, khám xét chỗ ở cựu Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hậu Giang

Chiều 17/1, Cơ quan ANĐT Công an tỉnh Hậu Giang bắt tạm giam, khám xét chỗ ở đối với ông Nguyễn Văn Tiến, cựu Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hậu Giang để điều tra về hành vi “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Triệt phá đường dây mua bán thận tại Hà Nội, khởi tố 3 bị can

Triệt phá đường dây mua bán thận tại Hà Nội, khởi tố 3 bị can

Phòng Cảnh sát hình sự - Công an TP Hà Nội vừa phối hợp với Phòng 5 - Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an triệt xóa thành công đường dây môi giới mua bán thận, bắt giữ ổ nhóm đối tượng có liên quan.
Cựu Bí thư và cựu Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa khai gì trong phiên tòa sơ thẩm?

Cựu Bí thư và cựu Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa khai gì trong phiên tòa sơ thẩm?

Trước toà, cựu Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa Trịnh Văn Chiến không đồng ý 5 vấn đề cáo trạng truy tố, không đồng ý khi bị truy tố về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Trong khi đó, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hoá Nguyễn Đình Xứng khai không có động cơ, lợi ích không, tình cảm không thì làm sao biết sai vẫn làm.
Điều tra vụ Giám đốc doanh nghiệp hành hung nam sinh lớp 7 giữa đường

Điều tra vụ Giám đốc doanh nghiệp hành hung nam sinh lớp 7 giữa đường

Phó Chủ tịch UBND xã Nhơn Hội (TP Quy Nhơn) cho biết, đang yêu cầu công an xã này vào cuộc xác minh, lấy lời khai để làm rõ vụ nam sinh lớp 7 bị đối tượng hành hung trên địa bàn xã.
Hà Nội: Khởi tố nhóm đối tượng làm việc tại Phòng khám Bách Giai

Hà Nội: Khởi tố nhóm đối tượng làm việc tại Phòng khám Bách Giai

Công an TP Hà Nội vừa khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Vũ Thị Thảo (SN 1996, ở Lào Cai) và Lin Kai Yuan (SN 1985, quốc tịch Trung Quốc) về tội ''Tổ chức cho người khác ở lại Việt Nam trái phép''; Dương Thị Như Hồng (SN 2000, ở tỉnh Ninh Bình) về tội ''Sản xuất hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh''.
Nam Định: Khởi tố đối tượng cho vay lãi nặng, thu lợi bất chính hàng tỷ đồng

Nam Định: Khởi tố đối tượng cho vay lãi nặng, thu lợi bất chính hàng tỷ đồng

Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Nam Định vừa ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và áp dụng biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú đối Trần Thị Hương Giang (SN 1996; trú tại số 96 Trần Đăng Ninh, phường Cửa Bắc, TP Nam Định) về hành vi “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”.
Tàng trữ, vận chuyển trái phép 5 bánh heroin, 1 đối tượng lĩnh án tử

Tàng trữ, vận chuyển trái phép 5 bánh heroin, 1 đối tượng lĩnh án tử

Bị cáo Vi Văn Công (SN 1988, thường trú tại xã Thống Nhất, huyện Hạ Lang, tỉnh Cao Bằng) vừa bị TAND tỉnh Cao Bằng tuyên án tử hình.
cong nhan tp phu quoc la do thi loai i truc thuoc tinh kien giang

Công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang

Ngày 21/1, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký quyết định về việc công nhận TP Phú Quốc là đô thị loại I trực thuộc tỉnh Kiên Giang.
tong bi thu nguyen phu trong trong cong cuoc bao ve chu quyen bien dao cua to quoc

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong công cuộc bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc

(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
ha noi nhieu noi treo co ru truoc ngay quoc tang tong bi thu nguyen phu trong

Hà Nội: Nhiều nơi treo cờ rủ trước ngày Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
tong bi thu nguyen phu trong nha lanh dao ly luan xuat sac

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng – Nhà lãnh đạo, lý luận xuất sắc

(PLM) - Trải qua nhiều cương vị quan trọng do Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó, như: Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng từ khoá VII đến khóa XIII; Uỷ viên Bộ Chính trị từ khoá VIII đến khóa XIII; Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Bí thư Thành uỷ Hà Nội; Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; Chủ tịch Quốc hội; Chủ tịch nước; Tổng Bí thư từ khoá XI đến khóa XIII, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã có nhiều cống hiến to lớn, quan trọng cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta, nhất là trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
tinh cam dac biet cua nhan dan voi tong bi thu nguyen phu trong

Tình cảm đặc biệt của nhân dân với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng

(PLM) - Hơn nửa thế kỷ hoạt động cách mạng không ngừng nghỉ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã cống hiến hết mình, trọn một đời đóng góp cho Đảng, cho nhân dân. Hình ảnh vị lãnh đạo kiên trung, trí tuệ và mẫu mực, tận trung với Đảng, hết lòng vì dân sẽ luôn sống trong trái tim của mỗi người dân Việt Nam.