Hội họa chữa lành tâm hồn

Lớp học vẽ tranh chữa lành

S.Hà (24 tuổi, Hà Nội) - một cô gái với vẻ ngoài cá tính và có phần ngông cuồng luôn khoác lên mình những bộ đồ đen bằng da, mái tóc được nhuộm màu đỏ rực cùng với rất nhiều hình xăm trên cơ thể. Ít ai nghĩ được với vẻ ngoài mạnh mẽ đó cô lại là một người yêu tranh và đam mê vẽ tranh. Dù là một người không có chiếc hoa tay nào, cũng không phải một người có năng khiếu về nghệ thuật nhưng Hà vẫn yêu tranh và vẽ tranh theo cách của riêng mình. Cô còn dành riêng một phòng tranh trong căn nhà nhỏ của mình và đặt tên là “nơi trú ẩn chữa lành tâm hồn”.

“Trước đây, bạn bè xung quanh thường nhận xét tôi là một người có cá tính mạnh mẽ ở cả vẻ bề ngoài lẫn tâm hồn, bản thân tôi cũng nhận thấy điều đó ở mình. Nhưng vào hai năm trước, cuộc sống có biến cố và tôi trở nên chán nản với mọi thứ. Khi đó tôi chỉ còn vẻ bề ngoài mạnh mẽ, còn tâm hồn rất yếu đuối. Trong khoảng thời gian tuyệt vọng tôi vô tình được tiếp xúc với hội họa qua một vài buổi workshop vẽ tranh thư giãn. Đây giống như một bước ngoặt cho tâm hồn, hội họa dần trở thành thứ tôi theo đuổi và tiếp thêm năng lượng. Giờ đây tôi vẫn mang vẻ ngoài và tâm hồn mạnh mẽ nhưng sự mạnh mẽ trong tâm hồn không còn gai góc mà trở nên mềm mại hơn nhờ những đường nét trong hội họa”, S.Hà chia sẻ.

Một năm trở lại đây, những lớp vẽ tranh, những buổi workshop được tổ chức định kỳ vào các ngày cuối tuần xuất hiện ngày càng nhiều tại Hà Nội và TP HCM. Nơi đây tập trung rất đông học viên đến tham gia lớp với mong muốn tự tay vẽ nên bức tranh của mình. Các buổi học vẽ tranh là sự kiện nghệ thuật dành cho mọi lứa tuổi, mọi đối tượng, từ chuyên đến không chuyên. Đây cũng là không gian cho người tham gia đến trải nghiệm, giao lưu, thư giãn và lấy cảm hứng từ hoạt động sáng tạo. Chỉ với thời gian từ 2 - 3 tiếng, người tham gia dù đã biết hay không biết vẽ đều có thể vẽ được bức tranh hoàn chỉnh.

Tham gia lớp vẽ tranh được hơn 2 tháng với tần suất 1 tuần/lần, M.Anh (30 tuổi, TP HCM) cảm thấy rất yêu thích bộ môn này. Trước đây dù chưa từng được tiếp xúc với hội họa nhưng chỉ sau vài buổi hướng dẫn, cô đã vẽ được những bức tranh đẹp để dành tặng cho bạn bè. M.Anh bày tỏ: “Thời gian vẽ tranh, tiếp xúc với các sắc màu, thả hồn theo âm nhạc và chậm rãi kiên nhẫn tạo nên những đường nét của bức tranh giúp tâm hồn của mình được chữa lành sau những bộn bề và mình cũng hiểu thêm về giá trị cuộc sống. Không có bức tranh nào là một màu, màu hồng cũng có nhiều gam sáng tối đậm nhạt và cuộc sống của chúng ta cũng vậy, cũng như những bức tranh do chính chúng ta tạo nên càng nhiều màu sắc, càng nhiều trải nghiệm để rồi ta chọn ra những giá trị đắt giá giữ lại, còn những điều không đáng nên buông tay”.

Dù đây là hoạt động trải nghiệm vô cùng mới lạ nhưng lại thu hút được rất nhiều bạn trẻ tham gia. Nhiều người cả đời chưa từng cầm cọ hay không nghĩ đến việc vẽ một bức tranh giờ đây đã có thể tự mình hoàn thiện một bức tranh. Bên cạnh đó, người tham gia còn được truyền cảm hứng về hội họa, đứng trước một tác phẩm, mỗi người có những góc nhìn, suy nghĩ, cảm nhận khác nhau, do đó dù có cùng một mẫu vẽ những bức tranh của mỗi người vẫn mang nét riêng biệt, không ai giống ai.

Trị liệu từ hội họa

Tại Việt Nam, sức khỏe tinh thần ngày càng được chú trọng trong việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho con người. Nhất là khi con người đang phải chịu áp lực rất lớn từ vấn đề môi trường, thảm họa thiên tai, nghèo đói, dịch bệnh, stress, phân biệt đối xử,… Sự bùng nổ và phát triển mạnh mẽ của công nghệ đã đẩy nhanh tiết tấu cuộc sống, con người ngày càng bị cuốn theo vòng xoáy công việc, tiền bạc, danh vọng mà quên đi mất chính bản thân mình.

Theo thống kê của Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai, tại Việt Nam, hiện có khoảng 30% dân số có rối loạn tâm thần. Ảnh hưởng từ những mặt tiêu cực của xã hội hiện đại, áp lực của công việc gây nên tình trạng cô lập xã hội, buồn phiền, lo âu và có thể dẫn đến trầm cảm, rối loạn cảm xúc và những vấn đề khác. Vì thế, con người tìm đến những cách khác nhau để giải toả, xoa dịu những khó khăn về tâm lý và cân bằng lại cuộc sống.

Hội họa là một trong những số đó, nếu trước đây nhiều người cho rằng hội họa chỉ dành cho giới họa sĩ được đào tạo bài bản, thì nay nhiều người lại tìm đến hội họa để thêm sắc màu cho cuộc sống. Các chuyên gia chỉ ra rằng cũng như nhiều loại hình nghệ thuật, hội họa có vai trò quan trọng với tâm lý của con người, làm lây lan cảm xúc, giúp trút xả tinh thần, thôi thúc con người hành động, hỗ trợ, thúc đẩy sự hình thành và xuất hiện hành vi sáng tạo. Hội họa không chỉ tác động tới người lớn mà tới cả trẻ em, thậm chí được đưa vào cả các bệnh viện như một liệu trình vực dậy tinh thần.

Tại Bệnh viện Nhi đồng thành phố, một trong những liệu pháp đã được triển khai mạnh mẽ nhằm can thiệp, trị liệu tâm lý cho trẻ và gia đình chính là trị liệu nghệ thuật. Liệu pháp nghệ thuật là một trường phái trị liệu trong trị liệu tâm lý đã được áp dụng rộng rãi trên thế giới. Thông qua các sản phẩm trung gian như tranh vẽ, bệnh nhân có thể dễ dàng tiếp cận và kiểm soát những ký ức bị thương tổn đã trải qua và làm việc với sự tự tin của bản thân. Đặc biệt, đối tượng bệnh nhi với đặc thù một số trẻ chưa phát triển hoàn chỉnh về ngôn ngữ, thì thông qua trị liệu nghệ thuật trẻ có cơ hội diễn tả các suy nghĩ, cảm xúc một cách thoải mái và an toàn.

Ngoài ra, liệu pháp nghệ thuật như tranh vẽ được xem như phương tiện phi ngôn ngữ để truyền đạt cảm xúc, hành vi và suy nghĩ. Từ cơ sở lý luận đó, đơn vị tâm lý của Bệnh viện Nhi đồng thành phố đã áp dụng trị liệu nghệ thuật trong thực hành tâm lý lâm sàng cho đối tượng bệnh nhi và thân nhân. Thông qua các công cụ trung gian như giấy vẽ, màu sắc… tạo không gian để người tham gia có cơ hội thể hiện nội tâm, giải tỏa cảm xúc. Nhờ đó, tâm lý gia cũng có thể tác động trị liệu cho bệnh nhân của mình một cách an toàn và tích cực.

Hiện nay, giới nghệ thuật cũng đang được chứng kiến sự xuất hiện của các buổi triển lãm với dấu ấn nghệ thuật chữa lành vết thương. Những không gian chữa lành tâm hồn thông qua những bức vẽ, bức tranh giữa nhịp sống vội vã đang dần trở nên quen thuộc. Trong đó có thể kể đến triển lãm “Immersion” - dự án cộng đồng được tổ chức tổ chức với mục đích phi lợi nhuận, với mong muốn được đồng hành, cùng sánh bước với giới trẻ trong hành trình nâng tầm sự hiểu biết về những vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh thần. Các tác phẩm tại “Immersion” hướng mọi người đến một lối sống ung dung, thư thả, tự do, tự tại, nhận thức rõ ràng về bản thân sau khi phải đối mặt với quá nhiều áp lực.