Hệ lụy từ các mỏ khai thác đá tại Đồng Nai

"Cát tặc" làm đau đầu Đại biểu HĐND TP Hà Nội

"Cát tặc" đua nhau hủy hoại sông Đồng Nai, giải pháp ngăn chặn thì như "ném đá ao bèo"!

Khởi tố “cát tặc” sông Cổ Chiên

Đồng Nai: Phát hiện cát tặc lộng hành trên sông, thu giữ nhiều tang vật

Nhiều năm nay người dân sống gần các mỏ khai thác đá trên địa bàn tỉnh Đồng Nai liên tục phản ánh đến Báo Pháp luật Việt Nam về tình trạng mất an toàn cũng như ô nhiễm môi trường nghiêm trọng diễn ra tại đây. Nhóm phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã dành nhiều thời gian tìm hiểu thực tế, qua đó cho thấy vô số hệ lụy từ việc khai thác đá làm ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân. Chúng tôi thực hiện loạt phóng sự “Hệ lụy từ các mỏ khai thác đá tại Đồng Nai” để làm rõ vấn đề này.

Bài 1: “Xẻ thịt” sông Buông, cuộc sống người dân bị xáo trộn

Phát triển kinh tế nhưng phải đánh đổi liệu có tương xứng?

Cụm mỏ khai thác đá Tân Cang tại phường Phước Tân, thành phố Biên Hòa có hàng chục mỏ khai thác đá hoạt động. Việc nhiều mỏ đá khai thác kéo dài nhiều năm, hoạt động cùng thời điểm đã gây tác động rất lớn đến môi trường đặc biệt là sinh thái của sông Buông, con sông cung cấp nước tưới tiêu và là nguồn sống của nhiều hộ dân khu vực này.

Từ cầu sông Buông, chúng tôi đi theo đường dân sinh, xuôi dòng sông Buông, vào khu dân cư thuộc khu phố Đồng, phường Phước Tân, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Gia đình ông Ngô Mạnh Tuất, là một trong rất nhiều hộ dân kiếm kế sinh nhai từ dòng sông Buông. Thu nhập chính của gia đình phần lớn trông vào 2 hầm nuôi cá của gia đình nằm cạnh con sông này. Những năm trở lại đây dòng sông ô nhiễm nghiêm trọng khiến cá nhà ông chết hàng loạt. Thiệt hại về kinh tế khiến cuộc sống gia đình vốn đã vất vả nay càng khó khăn hơn.

Theo ông Tuất, con sông Buông hiện nay bị tác động quá nhiều từ các hoạt động khai thác đá cùng với đó, hứng chịu nước thải của các nhà xưởng phía trên đầu nguồn làm nước sông ô nhiễm không còn trong, sạch như xưa. Những người nông dân như ông là những người chịu tác động lớn nhất từ các hoạt động bức hại đến môi trường này.

Tiếp xúc với phóng viên, ông Ngô Mạnh Tuất, người dân phường Phước Tân cho hay, chỉ cần một đợt xả từ các mỏ đá, cá trong ao của ông chết trắng ao, ông và gia đình vớt cá đem chôn không kịp.

Không chỉ gia đình ông Ngô Mạnh Tuất mà rất nhiều hộ dân khác sống hai bên bờ sông Buông cũng đang chịu những tác động tiêu cực tương tự. Nhiều nhà xưởng nằm xen kẽ trong khu dân cư tự ý kè bờ, xả thải, lấn dòng khiến con sông không thể thông thoát nước theo cách tự nhiên.

Gia đình bà Hà Thị Kim Trọng ngụ tổ 9, ấp Miễu, phường Phước Tân nhiều năm nay không thể trồng được cây ăn quả trong vườn do bụi từ công trình khai thác đá khiến cây không thể đậu trái. Đó là vì đối diện với khu vườn của gia đình bà Trọng, chủ khai thác đá xây lên một trạm nghiền đá công suất lớn hoạt động từ sáng sớm đến 21 giờ đêm. Không chỉ gây ra bụi, tiếng ồn, chủ cơ sở còn đổ đất, đá lấn dòng chảy của sông Buông, bơm nước phục vụ cho việc rửa cát, đá khiến đất vườn sụt lở nghiêm trọng.

Bà Hà Thị Kim Trọng cho biết, mùa khô máy nghiền đá nghiền ồ ạt suốt ngày suốt đêm. Tiếng ồn cộng với bụi ô nhiễm khiến gia đình bà không thể nào thở được.

Không thể phủ nhận vai trò của các mỏ khai thác đá trong việc phát triển kinh tế, xây dựng hạ tầng và tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động của địa phương. Tuy nhiên, bên cạnh sự phát triển đó, cái giá phải trả về môi trường là không nhỏ. Nhiều hộ dân sinh sống nơi đây không những mất đất vườn, mất nguồn thu nhập mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe, xáo trộn cuộc sống.

Tác động tiêu cực mang tính bề nổi và nỗi ám ảnh của người dân

Bất cứ ai khi tham gia giao thông trên Quốc lộ 51 đoạn đi qua địa bàn phường Phước Tân đều ngán ngẩm về tình trạng khói bụi tại đây. Nguyên nhân là các xe ben trọng tải lớn xếp thành hàng từ phía trong đường chuyên dùng của khu mỏ đá Tân Cang đổ ra Quốc lộ 51 rồi hòa vào dòng người đang tham gia giao thông. Khói động cơ cũng như bụi đá từ các thùng xe ben rơi vãi xuống đường tạo thành một làn sương mờ ảo, độc hại.

Hộ ông Đào Khắc Thảo cùng nhiều hộ dân khác nằm ngay ngã ba nút giao giữa Quốc lộ 51 và đường chuyên dùng phục vụ mỏ đá. Từ khi tuyến đường chuyên dùng phục vụ mỏ đá đưa vào hoạt động thì cửa hàng kinh doanh của ông cũng như các cửa hàng khác không thể buôn bán do khu vực này quá bụi, đông xe, không người nào dám dừng xe để mua hàng. Nhìn dòng xe ben ùn ứ, liên tục bóp còi, rú ra trên ngã ba, ông Thảo ngao ngán, chán nản.

Ông Đào Khắc Thảo, người dân phường Phước Tân cho hay, không chỉ kẹt xe, ùn ứ và bế tắc trong kinh doanh buôn bán mà từ khi mỏ đá hoạt động, đoạn đường này đã xảy ra hàng chục vụ tai nạn giao thông với hàng chục người thiệt mạng từ các va chạm với xe ben.

Cũng theo nhiều người dân thì, xe ben trọng tải nặng chạy với tốc độ cao là hình ảnh khiến người dân nơi đây kinh hoàng, khiếp sợ mỗi khi ra đường. Nhiều vụ tai nạn thương tâm đã diễn ra trên cung đường này và người chịu hậu quả chính là người tham gia giao thông, nhất là các phương tiện mô tô, gắn máy.

Bên cạnh đó, tình trạng kẹt xe thường xuyên tại ngã ba vào đường chuyên dùng phục vụ khu mỏ luôn là nỗi ám ảnh cho nhiều tài xế cùng người tham gia giao thông khi qua nút giao nguy hiểm này.

Bà Giang Thị Lý bức xúc, không hiểu vì sao mà xe ben có thể ngênh ngang đi hàng hai hàng ba, bất chấp các quy định về an toàn giao thông. Chưa hết, việc lắp đèn xanh, đèn đỏ chỉ để sử dụng cho xe ben mỏ đá đi qua, đi lại cũng khiến nguời dân thắc mắc về đặc quyền của các hung thần mỗi khi ra vào các mỏ khai thác đá.

Xâm hại nghiêm trọng đến dòng chảy của sông Buông, ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn, mất an toàn giao thông chỉ là những tác động tiêu cực mang tính bề nổi dễ nhận thấy khi các mỏ đá tại khu phố Tân Cang, phường Phước Tân hoạt động. Việc cấp phép hoạt động cho các mỏ đá tại Tân Cang mà không có “bản đánh giá tác động môi trường tổng thể”. Trong khi chỉ với bản đánh giá “tác động môi trường riêng lẻ của từng mỏ” thì việc khai thác đá song song với bảo vệ môi trường trở nên thiếu đồng bộ.

Từ những tác hại lâu dài, năm 2019, tỉnh Đồng Nai đã phải rà soát, đánh giá lại các tác động môi trường tổng thể tại cụm mỏ đá Tân Cang. Dư luận đang băn khoăn liệu nguồn lợi từ khai thác mỏ đá quá lớn có khiến Đồng Nai “nương tay” trong việc xử lý những hậu quả về môi trường mà các mỏ đá này để lại hay không?

Báo Pháp luật Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin.