Chưa có phương án phá dỡ, chưa có đơn vị thẩm tra, tư vấn giám sát, nhưng UBND Quận Ba Đình và UBND Phường Điện Biên vẫn tổ chức cưỡng chế phá dỡ toà nhà 8B Lê Trực tại Ba Đình, Hà Nội vào sáng ngày 4/8.
Do việc phá dỡ chưa được duyệt phương án, nên quá trình tổ chức cưỡng chế phá dỡ được diễn ra trong sự phản bác gây gắt giữa các bên liên quan. Chúng ta có cảm nhận, người phá dỡ vừa dỡ, vừa run vì sợ tai nạn và những sự cố có thể sảy ra; người có thẩm quyền phê duyệt việc phá dỡ cũng e dè sợ trách nhiệm nên cẩn trọng tránh hậu họa… Đây có thể là nguyên nhân chính dẫn đến sự trục trặc, chậm trễ…
Căn cứ các quy định pháp luật hiện hành cũng như văn bản hướng dẫn số 11579/SXD-GĐCL ngày 9/11/2015 của Sở Xây dựng Hà Nội thì phương án phá dỡ toà nhà 8B Lê Trực phải được công khai, được thẩm tra và có đơn vị tư vấn giám sát. Tuy nhiên, tại buổi làm việc ngày 4/8 khi được chủ đầu tư hỏi về phương án phá dỡ, ông Nguyễn Phong Cầm Phó Chủ tịch UBND Quận Ba Đình lại khẳng khái rằng: “Chủ đầu tư không có quyền hỏi về phương án phá dỡ…”.
Khẳng định việc chưa có phương án phá dỡ công trình, trước đó, ngày 3/8, UBND TP. Hà Nội đã có văn bản số 6672/VP-ĐT về việc thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ về Dự án Đầu tư xây dựng số 8B Lê Trực – Ba Đình (Hà Nội). Nội dung công văn đã nêu rõ, phía đơn vị phá dỡ là Công ty CP Hạ tầng Phương Bắc hiện vẫn chưa hoàn thiện được phương án phá dỡ và phải khẩn trương hoàn thiện trong thời gian tới.
Theo văn bản hướng dẫn số 11579 của Sở Xây dựng Hà Nội thì phương án phá dỡ phải được thực hiện trong thời gian dài và phải được thực hiện qua nhiều bước, tuy nhiên, chỉ sau 1 ngày khi văn bản số 6672 của UBND TP. Hà Nội ban hành, thì phía UBND Quận Ba Đình và UBND Phường Điện Biên đã lập tức “xuống tay” cho phá dỡ công trình.
Trên thực tế, đây là lần thứ 3 liên tiếp, phía UBND Quận Ba Đình và các đơn vị quản lý cho tổ chức cưỡng chế phá dỡ công trình khi chưa có phương án.
Được biết, Dự án 8B Lê Trực được UBND Thành phố phê duyệt điều chỉnh quy hoạch tại Quyết định số 2452/QĐ-UBND ngày 5/12/2008 cho Lô đất có ký hiệu L30 của Công ty CP May Lê Trực với các chỉ tiêu quy hoạch: Công trình cao 17 tầng (chưa bao gồm 2 tầng kỹ thuật, tầng mái, tum thang), tổng cộng là 20 tầng với chiều cao tối đa là 70m. Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội cũng đã phê duyệt chấp thuận Quy hoạch tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 và phương án thiết kế kiến trúc kèm theo Văn bản số 499/QHKT-P3 ngày 16/3/2009 với các chỉ tiêu quy hoạch 20 tầng (bao gồm 17 tầng, 2 tầng kỹ thuật, 1 tầng mái, 1 tum thang).
Căn cứ các quy định hiện hành, UBND Thành phố đã phê duyệt các chỉ tiêu quy hoạch: công trình cao 17 tầng, 2 tầng kỹ thuật, tầng mái, tum thang), tổng cộng là 20 tầng với chiều cao tối đa 70m. Tuy nhiên, sau 4 năm (từ 2009 đến 2013), công trình lại bị hồi tố điều chỉnh từ toà nhà cao 20 tầng với chiều cao 69,1 m lại thành toà nhà chỉ còn 18 tầng với chiều cao là 53m…
Điều đặc biệt là việc điều chỉnh này cũng vẫn chỉ căn cứ vào Quyết định số 2452/QĐ-UBND ngày 5/12/2008, chứ chưa có một quyết định hay quy hoạch khác nào thay thế. Như vậy, bản thân văn bản điều chỉnh quy hoạch tổng mặt bằng này là không phù hợp với Quy hoạch chi tiết 1/500, có dấu hiệu quy định pháp luật. Mặt khác, UBND TP Hà Nội và Sở Quy hoạch Kiến trúc mới chỉ có các văn bản với nội dung thông báo, mà thực tế thì chỉ có quyết định mới có thể thay thế quyết định trước đây.
Như vậy, có thể khẳng định, Quyết định 2452/QĐ-UBND ngày 5/12/2008 về việc phê duyệt điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết phần kiến trúc hai bên trục đường Cầu Giấy – Kim Mã – Hùng Vương (từ ĐSQ Thuỵ Điển đến đường Hùng Vương), tỷ lệ 1/500 đến nay mới là quy hoạch duy nhất mà các cấp có thẩm quyền quy định và vẫn còn hiệu lực cho dự án số 8B Lê Trực.
Liên quan đến việc cấp phép xây dựng, năm 2012, Chính phủ ban hành Nghị định 64/2012/NĐ-CP ngày 04/09/2012 về cấp phép xây dựng. Trong đó, tại khoản 1, Điều 27 Nghị định về xử lý chuyển tiếp quy định: “Những công trình, theo quy định trước khi Nghị định này có hiệu lực (20/10/2012) thuộc đối tượng không phải có giấy phép xây dựng, nhưng theo quy định của Nghị định này phải có giấy phép, nếu đã khởi công xây dựng thì không phải đề nghị cấp giấy phép xây dựng”...
Như vậy, dự án 8B Lê Trực đã được UBND Thành phố Hà Nội phê duyệt Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 và đã khởi công xây dựng từ năm 2010 thuộc đối tượng không phải đề nghị cấp giấy phép xây dựng.
Việc quy hoạch một đằng, cấp giấy phép một nẻo như đã nêu ở trên đã khiến cho các cơ quan chức năng xử lý vi phạm trật tự xây dựng không căn cứ vào quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 đã được phê duyệt, mà chỉ căn cứ vào Giấy phép xây dựng đã cấp trái quy định pháp luật .
Đặc biệt hơn là việc cưỡng chế phá dỡ công trình được diễn ra khi chưa có phương án phá dỡ đã khiến cho tòa nhà bị lún nứt không đảm bảo an toàn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết cấu, tuổi thọ công trình (phần còn lại)
Trao đổi về nội dung cấp phép này, ông Đặng Thanh Sơn, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính và theo dõi thi hành pháp luật Bộ Tư pháp cũng cho rằng, giấy phép xây dựng là quyết định hành chính cá biệt, hiện nay chưa có Luật Quyết định hành chính cá biệt. Tuy nhiên, quyết định hành chính cá biệt chỉ được áp dụng đối với trường hợp cụ thể và phải dựa trên một hệ thống pháp luật hiện hành. “Cho nên để xem quyết định cá biệt có hợp pháp hay không thì phải mang hệ thống pháp luật đó ra để đối chiếu”, ông Đặng Thanh Sơn cho biết.
Như vậy, việc cấp giấy phép xây dựng chỉ là một khâu trong thủ tục cấp phép và phải tuân thủ theo quy định pháp luật hiện hành. Nếu việc cấp phép không tuân thủ theo quy định pháp luật thì giấy phép đó không đúng và không có giá trị pháp lý.
Hy vọng việc xử lý công trình 8B Lê Trực sẽ được TP Hà Nội chỉ đạo thực hiện đúng quy trình pháp luật hiện hành.
