Hà Nội và TP HCM cần đạt tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt

Trong bối cảnh chất lượng không khí tại các thành phố lớn thường xuyên ở mức báo động đỏ, việc đưa ra tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn đòi hỏi những quyết định mang tính đột phá, khoa học và nhân văn.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang trong quá trình lấy ý kiến về Dự thảo Quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô lưu hành tại Việt Nam.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là quy chuẩn khí thải mới sẽ được áp dụng trên toàn quốc, trong đó TP Hà Nội và TPHCM sẽ là những đơn vị đi đầu.

Hà Nội và TPHCM là hai thành phố có mật độ phương tiện giao thông lớn nhất cả nước.

Theo đó, quy chuẩn khí thải được chia thành 5 mức (tương đương tiêu chuẩn Euro), trong đó mức 5 là nghiêm ngặt nhất.

Những ô tô sản xuất từ năm 2022 sẽ áp dụng mức 4 kể từ năm 2026. Riêng các xe đăng ký tại Hà Nội và TPHCM sẽ phải đáp ứng mức 5 từ năm 2027, trong khi các tỉnh, thành khác sẽ áp dụng mức 5 từ năm 2028.

Đối với ô tô sản xuất từ năm 2017, tại Hà Nội và TPHCM sẽ áp dụng mức 4 từ năm 2026; trong khi đó, các tỉnh thành khác chỉ yêu cầu mức 3 từ cùng thời điểm.

Điều này đồng nghĩa với việc hai đô thị lớn sẽ triển khai tiêu chuẩn khí thải sớm và nghiêm ngặt hơn so với phần còn lại của cả nước.

Hà Nội và TPHCM là hai thành phố có mật độ phương tiện giao thông lớn nhất cả nước, đi kèm với đó là mức ô nhiễm không khí không chỉ lớn nhất Việt Nam mà còn tốp đầu cả thế giới (ở một số thời điểm).

Vì vậy, việc siết chặt mức tiêu chuẩn khí thải phương tiện tại hai thành phố này khắt khe hơn so với các địa phương khác là đều dễ hiểu.

Khi quy định mới có hiệu lực, Điều 4 của Quyết định số 16/2019/QĐ-TTg liên quan đến quy định khí thải sẽ chính thức bị bãi bỏ.

Dự thảo cũng đề xuất giao Bộ Nông nghiệp và môi trường căn cứ vào tình hình thực tế để tiếp tục nghiên cứu, xây dựng các quy định nâng cao mức tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải ô tô, trình Thủ tướng Chính phủ công bố lộ trình tiếp theo.

Bộ Xây dựng sẽ chủ trì tổ chức kiểm tra, chứng nhận phương tiện đáp ứng quy chuẩn khí thải theo quy định, đồng thời giám sát hoạt động của các cơ sở đăng kiểm trong việc kiểm định khí thải ô tô, bảo đảm tuân thủ quy định về an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường.

Bộ Công Thương được giao xây dựng kế hoạch, lộ trình cung ứng và kiểm soát chất lượng nhiên liệu phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật, trình báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ trong tháng 9.2025.

Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ rà soát, sửa đổi quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nhiên liệu; đồng thời điều chỉnh các quy định liên quan đến việc công nhận, chỉ định tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn thiết bị đo khí thải phù hợp với lộ trình mới.

Bộ Công an tổ chức kiểm tra, giám sát việc tuân thủ các quy chuẩn khí thải của ô tô và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo quy định pháp luật.

Căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu bảo vệ môi trường của địa phương, các tỉnh, thành phố có thể áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn quy định chung, đảm bảo phù hợp với Luật Bảo vệ môi trường và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ.

Dự thảo quy định lộ trình áp dụng và quy chuẩn kỹ thuật khí thải ô tô hiện đang được lấy ý kiến rộng rãi từ các bộ, ngành và địa phương.

Dự kiến, Bộ sẽ trình Chính phủ ban hành quy định vào khoảng tháng 5 hoặc tháng 6/2025.

Không chỉ giúp cải thiện chất lượng môi trường sống và sức khỏe cộng đồng, quy định mới còn là động lực để đổi mới công nghệ, phát triển phương tiện sạch, từ đó góp phần thúc đẩy nền kinh tế xanh và bền vững.

Những người đang sử dụng xe máy xăng cũ sẽ có cơ hội chuyển đổi sang xe điện với sự hỗ trợ kỹ thuật, chính sách và tài chính từ Nhà nước.

Thách thức chắc chắn không nhỏ, từ hạ tầng kiểm định, nhiên liệu sạch đến khả năng giám sát thực thi. Nhưng nếu chính sách này đi vào cuộc sống một cách nghiêm túc và hiệu quả, hàng triệu người dân Việt Nam sẽ được thở trong một bầu không khí trong lành hơn, điều tưởng như đơn giản, nhưng vẫn đang là thứ "xa xỉ" ở các đô thị.