Soi mình bên bờ Đáy Giang thơ mộng, cùng với núi Cấm, chùa Bà Đanh, làng nghề gốm Đanh Xá nay là gốm Quyết Thành là một trong những làng nghề gốm nổi tiếng có bề dày hình thành và phát triển hơn 500 năm với những sản phẩm gốm nổi tiếng về chất lượng, mỹ nghệ, tinh sảo và đẹp mắt.
Video: Độc đáo làng gốm son Quyết Thành 500 năm bên bề Đáy giang (Đọc lời bình: Triệu Duyên)
Nằm cách thành phố Phủ lý hơn 4km làng nghề gốm Quyết Thành thuộc Thị trấn Quế, huyện Kim Bảng, Hà Nam, xưa kia nơi đây trên bến, dưới thuyền, lái buôn khắp nơi tìm về mua những sản phẩm của làng, khắp làng đâu đâu cũng tấp nập, hối hả sản xuất, bán buôn.
Sản phẩm gốm Quyết Thành khá đa dạng và phong phú, từ những sản phẩm gốm dân dụng như: chum, vại, tiểu, dần giã cua, máng lợn,…cho tới những loại gốm mỹ nghệ tinh sảo trang trí hoặc là đồ sinh hoạt trong nhà như: ấm trà, chén, đĩa, tượng thờ, linh vật…và đặc biệt là sản phẩm gốm son đặc trưng chỉ có ở nơi đây.
 |
| Sản phẩm gốm Quyết Thành được làm thủ công là chính, chỉ có ít công đoạn được cơ khí hóa như máy nghiền đất, máy tiện bằng điện, bàn quay được gắn ổ bi và được kéo bằng mô tơ. |
 |
| Sản phẩm gốm Quyết Thành khá đa dạng và phong phú |
 |
| Gốm dân dụng hay còn gọi là hàng sành gồm: chum, vại, tiểu, dần giã cua, máng lợn... |
 |
| ...cho tới những sản phẩm mỹ nghệ tinh sảo... như đồ thờ, linh vật. |
 |
| Năm 2010 sản phẩm hàng son được Sở Khoa học và Công nghệ công nhận thương hiệu “ Gốm son mỹ nghệ Quyết Thành ” |
 |
| Từ nguyên liệu đất sét, qua bàn tay tài hoa của người nghệ nhân đã tạo nên những sản phẩm tinh tế được xuất khẩu đi khắp các quốc gia trên thế giới như Nhật Bản, Hồng Kông, Mỹ... |
 |
| Theo Nghệ nhân Lại Văn Tiến người đã có hơn 40 năm gắn bó với nghề gốm truyền thống của làng tâm sự: “ Nếu nung bằng công nghệ cổ truyền bằng than hoặc củi thì thời gian sản phẩm ở trong lò phải mất 15 ngày mới có thể lấy thành phẩm ra sử dụng được. Với hàng gốm mỹ nghệ, đất sét phải phơi khô rồi cho nước vào khuấy đều, sau đó tinh lọc các tạp chất, cô đặc lại rồi đổ vào khuôn hoặc in dát trên máy, sau đó cắt gọt, đánh bóng vào son, vẽ men và cuối cùng là đưa vào lò nung. |
 |
| Quy trình làm ra sản phẩm gốm cũng trải qua nhiều công đoạn từ ngâm đất sét trong bể, sau đó làm nhuyễn đất bằng giẫm chân hoặc máy nghiền. Đất nhuyễn được được đặt lên bàn xoay tạo sản phẩm mang phơi khô hoặc sấy rồi đắp họa tiết, đánh giấy ráp lau chùi sạch sẽ. Sau đó phơi khô hẳn sản phẩm, một số mặt hàng được tráng thêm lớp men theo đơn đặt hàng riêng, còn thường là để mộc và cho vào lò nung. |
 |
| Vào son là khâu tạo nên nét độc đáo của gốm Quyết Thành với các loại gốm khác. Người thợ phải dùng loại đất mà chỉ vùng này mới có, màu đỏ như son, nghiền nhỏ pha với nước để nhúng các sản phẩm và khi nung có màu đỏ tươi”. |
 |
| Một lái buôn đã có nhiều năm mua các sản phẩm gốm của làng cho biết: “ Sản phẩm của làng luôn được mọi người ưu chuộng, vì chất lượng bền lâu, chất đất tốt và mẫu mã đẹp”. |
 |
| Để có những sản phẩm chất lượng và đặc trưng riêng của làng gốm Quyết Thành, loại đất sử dụng để làm gốm phải là loại đất sét vàng, mịn, dẻo mà chỉ riêng nơi đây mới có. |
 |
| Trải qua bao thăng trầm và biến cố lịch sử, có những lúc các lò gốm nguội lửa, và nghề làng gốm dần sa sút nhưng nhờ phát huy những truyền thống và kinh nghiệm lâu đời và sự sáng tạo trong thời kỳ hội nhập nên cho đến nay làng nghề luôn đứng vững và khẳng định vị thế làng nghề gốm truyền thống. |
Năm 2004, làng Quyết Thành được UBND tỉnh Hà Nam công nhận là làng nghề truyền thống gốm Quyết Thành .
Theo ông Nguyễn Đức Phú, chủ nhiệm hợp tác xã Quyết Thành cho biết: “Qua thời gian các sản phẩm gốm sứ cũng dần được thay thế, thế nhưng những sản phẩm mang nét văn hóa riêng, độc đáo vẫn được nhân dân trong làng giữ gìn, bảo tồn, phát triển…để giữ gìn và phát huy giá trị hiện nay địa phương chú trọng đầu tư trang thiết bị máy móc, cải tạo nâng cấp nhà xưởng, đào tạo lại đội ngũ lao động có tay nghề. Nhất là tuyên truyền giáo dục và dạy nghề lại cho thế hệ trẻ luôn được chú trọng”.
Với truyền thống lịch sử lâu đời của mảnh đất và con người nơi đây, sản phẩm gốm Quyết Thành sẽ tiếp tục phát triển, trở thành niềm tự hào không những của tỉnh Hà Nam mà còn là sản phẩm nổi tiếng trên cả nước.
