Người dân tại thôn Thượng Cầu cho rằng, công ty khai thác vàng sau khi khai thác đã không hoàn thổ theo quy định khiến họ mất ruộng, ao, hoa màu.
Phản ánh đến tòa soạn Pháp luật Plus, nhiều hộ dân sống tại thôn Thượng Cầu, xã Tiên Kiều, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang cho biết, thời gian gần đây một công ty khai thác khoáng sản đã khai thác vàng và không hoàn thổ gây ảnh hưởng đến việc trồng hoa màu, ruộng, vườn.
Cụ thể, năm 2011 Công ty Cổ phần Đầu tư khai thác khoáng sản và xây dựng Mê Linh (Công ty Mê Linh) có trụ sở tại TP Hà Giang chính thức được cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, lúc đó phương án ban đầu là khai thác dạng hầm, lò.
Năm 2015, sau khi có đối tác cùng nghiên cứu hợp tác, lúc này công ty này đã xin cấp phép lại là khai thác lộ thiên và chính thức hoạt động khai thác khoáng sản từ thời điểm này.
 |
| Công ty Mê Linh trước đó đã khai thác vàng trên núi Khe Sang. (Ảnh: Phàn Giào Họ). |
Theo người dân tại thôn Thượng Cầu, việc Công ty Mê Linh khai thác khoáng sản trên núi Khe Sang thuộc thôn này là đúng vùng quy hoạch và đã giải phóng mặt bằng ngọn núi này.
Tuy nhiên, công ty này không tính toán hoàn thổ hoặc thực hiện chưa đúng quy chuẩn nên gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của những hộ dân ở vùng dưới ngọn núi.
Theo anh Trưởng Văn Lợi (SN 1980) trú tại thôn Thượng Cầu, xã Tiên Kiều cho biết, trước đó công ty khai thác ở những ngọn núi khác. Đến khoảng tháng 2/2016, công ty này mới bắt đầu đào, bới núi Khe Sang.
Ngay trong tháng 4/2016, sau trận mưa lớn đất, đá trên núi đã tràn xuống lấp ruộng, lúc này, người dân trong thôn có kiến nghị lên chính quyền xã, huyện nhưng không được khắc phục. Đổi lại họ chỉ hỗ trợ thiệt hại bằng số tiền ít ỏi.
“Đến khoảng tháng 4/2017, mưa lại khiến lượng đất, đá khổng lồ từ trên núi tràn xuống lấp ruộng, hoa màu của nhà tôi. Trước đây nhà tôi có 9 xào ruộng thu trên dưới 30 bao thóc thì bây giờ chỉ thu được 8 bao, đến hiện tại vợ chồng tôi phải chạy vạy mua gạo ăn qua ngày” - anh Lợi bức xúc nói.
 |
| Ruộng của gia đình anh Lợi đã bị đất đá vùi, lấp. (Ảnh: Phàn Giào Họ) |
Cũng theo anh Lợi, tại thời điểm lúc đó người dân có phản ánh lên chính quyền xã, sau đó xã đã phối hợp với công ty đến khai thông rãnh thoát nước nhưng không mang tính lâu dài.
Anh Trưởng Văn Tiến (SN 1990) cho hay, vào thời điểm giữa năm 2017, mưa khiến đất trên núi Khe Sang tràn vào ao thả cá của anh, tôn dày khoảng 1m. Lúc đó rất nhiều cá chết trắng, số thì nhảy khỏi ao rồi chết, mất chừng 70kg cá.
Theo anh Tiến, không chỉ ao cá nhà anh bị ảnh hưởng mà đất trồng cam của gia đình anh cũng bị đất đá đổ xuống san bằng. Đến hiện tại không thể trồng cây khác, công ty cũng không hỗ trợ thiệt hại cho gia đình.
Đặc biệt, sau khi tạm thời dừng khai thác khoáng sản tại núi Khe Sang công ty, này không hoàn thổ đúng quy định tiềm ẩn nhiều nguy cơ sạt lở sau này.
 |
| Nhiều mảnh ruộng sau khi bị bùn đất tràn thì không thể tiếp tục canh tác. (Ảnh: Phàn Giào Họ) |
Cùng chung nỗi bức xúc trên, anh Lý Văn Long (SN 1986) cho biết, sau khi khai thác tại núi Khe Bi, Công ty Mê Linh đã không hỗ trợ gia đình anh khơi thông rãnh thoát nước do đất, đá khai thác đã tràn lấp trước đó.
“Tôi đã kiến nghị nhiều lần nhưng công ty vẫn không thực hiện khắc phục cho gia đình, do không có lối thoát nước nên hiện tại gia đình tôi cũng không dám thả cá nữa.
Thực sự công ty này gây thiệt hại cho gia đình tôi nhiều quá, ao nhà tôi rộng chừng 6000m2, hàng năm thu gần 1 tấn cá nhưng phải bỏ không”- anh Long cho hay.
 |
| Mặc dù Công ty Mê Linh có khai thông rãnh thoát nước nhưng chỉ mang tính tạm thời. (Ảnh: Phàn Giào Họ) |
Theo ghi nhận của phóng viên Pháp luât Plus, thực tế sống trên "đất vàng" nhưng người dân ở thôn Thượng Cầu lại không được hưởng lợi từ nguồn khoáng sản này. Ngoài mất ruộng, mất ao, người dân còn mất nước tưới tiêu.
Trao đổi với Pháp luật Plus, ông Vi Văn Quảng, chủ tịch UBND xã Tiên Kiều cho biết: “Chúng tôi đã nắm rõ những thông tin trên và đã đề nghị công ty cổ phần đầu tư khai thác khoáng sản và xây dựng Mê Linh khắc phục, nhưng chưa triệt để.
Về vấn đề này, chúng tôi đã làm hết sức với thẩm quyền của chính quyền một xã, tuy nhiên công ty cần tính toán lâu dài để đảm bảo cuộc sống của người dân”.
Ông Quảng còn cho biết thêm, hiện tại việc khai thác khoáng sản trên địa bàn xã này khá phức tạp, nhất là việc khai thác trộm ngoài phạm vi của các công ty.
Điển hình như thời gian qua chính quyền xã đã phối hợp với lực lượng chức năng đình chỉ 3 điểm khai thác ngoài phạm vi của công ty cổ phần khai thác khoáng sản Vitech Hà Giang ở thôn Cào, xã Tiên Kiều.
Trước đó, chính quyền xã cũng đã phối hợp đình chỉ mỏ khai thác trên đất của ông Đặng Văn Dưỡng, tại thôn Thượng Cầu do công ty cổ phần đầu tư khai thác khoáng sản và xây dựng Mê Linh thực hiện. Ông Quảng cho hay, địa điểm này cũng nằm ngoài phạm vi cấp phép.
Trao đổi với Pháp luật Plus, ông Lê Đình Ngữ - Giám đốc chi nhánh mỏ khoáng sản Tiên Kiều (Công ty Mê Linh) thì ông này cho hay, việc người dân nói công ty ông khai thác khoáng sản khiến đất, đá trên núi đổ xuống lấp ruộng, ao thả cá là không đúng. Cái đó là do thiên tai gây ra chứ không phải do công ty ông khai thác gây nên tình trạng trên.
“Thêm vào đó, một số hộ dân nói lũ khiến đất tràn xuống gây chết cá là không có, công ty tôi đã lên đó kiểm tra rồi. Chúng tôi cũng đã cho máy xúc hơn 10 ngày xuống đó để đào rãnh khơi thông dòng chảy để đất không tràn vào ruộng nhân dân. Thậm chí chúng tôi còn đào đường cho dân đi lại ấy chứ” - ông Ngữ nói.
Về công tác hoàn thổ, ông ngữ cho rằng Công ty Mê Linh đang chuẩn bị thực hiện, tuy nhiên do chưa hết thời gian khai thác nên có thể công ty sẽ tiếp tục khai thác vàng tại ngọn núi này.
Pháp luật Plus sẽ tiếp tục thông tin.
