Giáo viên quyết định, phản biện độ tin cậy của AI

Ngày 12/3, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam tổ chức Hội thảo “Giáo dục kỹ năng số và an toàn số cho học sinh trong thời đại trí tuệ nhân tạo”.

Phát biểu tại hội thảo, GS.TS Lê Anh Vinh -Viện trưởng Viện Khoa học giáo dục Việt Nam cho biết, an toàn số, kỹ năng số trong thời đại trí tuệ nhân tạo là một chủ đề rất được quan tâm hiện nay, đặc biệt là với giáo dục - một lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn trong sự thay đổi của khoa học, công nghệ.

Điều này đặt ra những nhu cầu mới với ngành Giáo dục, đó là phải làm thế nào để đào tạo nguồn nhân lực trong thời đại mới, khi trí tuệ nhân tạo hiện hữu trong tất cả các công việc của cuộc sống.

Cùng với đó, cần nâng cao kỹ năng của các thầy cô giáo để thực hiện tốt công tác quản lý, giảng dạy ở nhà trường.

Từ đó, giúp học sinh có thể học tốt hơn, vận dụng trí tuệ nhân tạo hiệu quả, phát triển tư duy toàn diện.

GS.TS Lê Anh Vinh chia sẻ tại hội thảo.

Khẳng định ngành Giáo dục có lợi thế rất lớn với đội ngũ nhân lực cơ bản có năng lực và trình độ, cùng sự quan tâm trong các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, Viện trưởng Lê Anh Vinh cho rằng, để hướng tới mục tiêu dài hạn, cần tiếp cận các công nghệ mới, trí tuệ nhân tạo để tìm kiếm, gợi mở những điều mới mẻ, chứ không phải chỉ để thay thế các tác vụ.

Theo Viện trưởng Lê Anh Vinh, trong những năm qua, ngành Giáo dục đã cụ thể hóa nhiệm vụ này bằng nhiều hoạt động như ban hành khung năng lực số cho người học, triển khai giáo dục kỹ năng công dân số, tích hợp nội dung an toàn số và kỹ năng số vào môn Tin học và các môn học khác, tổ chức hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ kỹ năng công dân số…

“Cần nhìn nhận rằng việc dạy học kỹ năng số không chỉ đơn thuần là hướng dẫn học sinh cách sử dụng công nghệ, mà quan trọng hơn là giúp học sinh phát triển tư duy phản biện, nhận biết các rủi ro, để hình thành, phát triển thói quen sử dụng công nghệ an toàn và có kỹ năng sử dụng công nghệ một cách tích cực”, Viện trưởng Lê Anh Vinh chia sẻ.

Trong giai đoạn 2021-2024, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cùng với Tập đoàn Meta và Trung tâm công nghệ thông tin - truyền thông Vietnet đã phối hợp triển khai các chương trình hợp tác, bao gồm việc nghiên cứu thực trạng giáo dục kỹ năng số trong nhà trường phổ thông Việt Nam, xây dựng tài liệu và tổ chức tập huấn giáo viên về hướng dẫn triển khai dạy học kỹ năng số cho học sinh cấp THCS-THPT tại các tỉnh Tuyên Quang, Quảng Ngãi, Trà Vinh, Kon Tum. Các hoạt động của chương trình đã giúp hàng nghìn giáo viên và học sinh nâng cao hiểu biết về bảo mật thông tin, nhận diện các rủi ro trực tuyến và sử dụng công nghệ một cách an toàn, có trách nhiệm.

Tại hội thảo, các đại biểu đã tham gia tọa đàm và cùng nhau chia sẻ những kinh nghiệm, sáng kiến hữu ích về triển khai giáo dục kỹ năng số, an toàn số. Từ đó, đưa ra những kiến nghị, giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục kỹ năng số và đảm bảo an toàn số cho học sinh.

Ông Ruici Tio -Quản lý Chương trình Chính sách về An toàn và Liêm chính Khu vực Châu Á Thái Bình Dương, Tập đoàn Meta cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia quan tâm đầu tư cho phát triển khoa học, công nghệ nhanh chóng trong khu vực. Từ năm 2018-2024, qua chương trình Tư duy thời đại số của Meta được thực hiện tại 42 tỉnh/TP của Việt Nam, đã có hơn 900.000 học sinh tham gia chương trình, hơn 70.000 giáo viên, 12.000 phụ huynh được tập huấn. Đây là nền tảng quan trọng để mở rộng hơn nữa chương trình, tìm kiếm những phương pháp hiệu quả trong bối cảnh của Việt Nam để đưa ra phương án tối ưu nhất về an toàn số, kỹ năng số cho học sinh.

Đề cập đến sự chung tay của các bên liên quan trong việc nâng cao hiệu quả an toàn số, kỹ năng số cho học sinh, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục phổ thông Tạ Ngọc Trí cho rằng, Quyết định số 06/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030" (Đề án 06) là kim chỉ nam để các cấp, các ngành thực hiện mạnh mẽ về chuyển đổi số.

Trong đó, Bộ GDĐT đã ban hành Thông tư số 02/2025/TT-BGDĐT ngày 24/1/2025 quy định Khung năng lực số cho người học, để tất cả các bậc học trong quá trình đào tạo phải nhìn nhận lại để kịp thời bổ sung trong bối cảnh chuyển đổi số phát triển nhanh chóng.

Phó Vụ trưởng Tạ Ngọc Trí nhấn mạnh vai trò then chốt của người thầy. Mỗi giáo viên phải là người quyết định, phải phản biện độ tin cậy của AI chứ không dựa dẫm vào AI, giúp học sinh vừa khai thác những điều tốt đẹp, vừa tạo ra những con người phát triển toàn diện, trong đó có năng lực giải quyết vấn đề, năng lực suy nghĩ, phản biện.

Các đại biểu trao đổi tại tọa đàm.

Khẳng định trí tuệ nhân tạo hỗ trợ cho giáo viên và học sinh nhiều phương pháp mới hiệu quả, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Giáo dục Trần Thành Nam và cô giáo Hoàng Thị Xuyên - trường THCS Thái Hòa, Hàm Yên, Tuyên Quang cùng chung quan điểm rằng, trí tuệ nhân tạo khiến học sinh dễ mất cân bằng và giảm đi tư duy phản biện nếu như quá dựa dẫm vào AI, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Vì vậy học sinh cần học được những kỹ năng cần thiết để không phụ thuộc vào AI.

Những thảo luận, trao đổi về các giải pháp nâng cao hiệu quả giáo dục an toàn số trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển mạnh mẽ sẽ góp phần nâng cao hiệu quả của ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, đồng thời, giảm nguy cơ lan truyền tin giả, xâm phạm dữ liệu cá nhân, thao túng thông tin và tình trạng phụ thuộc vào công nghệ.

Hội thảo được tổ chức nhằm mục đích chia sẻ các kết quả thực hiện dự án hợp tác ba bên trong các lĩnh vực triển khai tập huấn và tổ chức dạy học kỹ năng số, an toàn số cho học sinh.

Đồng thời tạo diễn đàn để các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà quản lý giáo dục, giáo viên trao đổi, thảo luận và đóng góp ý kiến, hướng đến việc nâng cao hiệu quả triển khai giáo dục kỹ năng số, an toàn số cho học sinh và đề xuất các nội dung cần trang bị cho học sinh tham gia môi trường số an toàn, có trách nhiệm trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo phát triển nhanh chóng.