Giải mã vì sao Thủ đô cứ mưa là ngập- Bài 1: Hệ thống thoát nước quá tải – “điểm nghẽn” khiến Hà Nội cứ mưa là ngập

Dù đã đầu tư hàng nghìn tỷ đồng cho hệ thống thoát nước, tình trạng này vẫn chưa được khắc phục triệt để. Vấn đề đặt ra là: vì sao cứ mưa to là Hà Nội lại ngập?

Hạ tầng cũ kỹ và thiếu đồng bộ

Một trong những nguyên nhân chính là hệ thống thoát nước của Hà Nội đã quá tải và lạc hậu. Phần lớn hệ thống này được xây dựng cách đây hàng chục năm, thiết kế ban đầu chỉ để đáp ứng lượng mưa từ 50–100 mm trong 2 giờ.

Trong khi đó, thực tế hiện nay, nhiều trận mưa ở Hà Nội đã vượt ngưỡng 150–200 mm, khiến toàn bộ hệ thống thoát nước không thể “chịu nổi”.

Không chỉ vậy, hệ thống cống thoát nước ở nhiều khu vực không được kết nối đồng bộ. Tại các khu đô thị mới, việc thi công hạ tầng thường tách rời hoặc chậm hơn so với quy hoạch tổng thể.

Một số khu vực thấp trũng như Phan Bội Châu, Trần Bình, Nguyễn Xiển, Lê Đức Thọ, Mễ Trì, Phạm Văn Đồng, hay vùng Linh Đàm – Định Công vẫn là “điểm đen” ngập úng nhiều năm liền.

Hà Nội cứ mưa là nhiều tuyến phố lại thành sông.

Quy hoạch đô thị chưa theo kịp tốc độ phát triển

Hà Nội đang phát triển rất nhanh với hàng loạt khu đô thị, trung tâm thương mại, nhà cao tầng mọc lên liên tục.

Tuy nhiên, tốc độ đầu tư hạ tầng thoát nước lại không theo kịp tốc độ bê tông hóa. Khi đất trống, ao hồ bị san lấp để xây dựng, không còn không gian tự nhiên để nước thấm xuống, toàn bộ lượng nước mưa buộc phải dồn vào hệ thống cống – vốn đã quá tải.

Số lượng hồ điều hòa, kênh mương trong nội đô bị thu hẹp đáng kể. Nếu như trước đây, Hà Nội có hơn 100 hồ lớn nhỏ có chức năng điều hòa, thì hiện nay con số này chỉ còn lại một nửa, nhiều hồ bị thu hẹp diện tích hoặc ô nhiễm nghiêm trọng.

Một nguyên nhân khác không thể bỏ qua là ý thức của người dân. Việc xả rác bừa bãi xuống cống rãnh, vứt túi nilon, chai lọ, vật liệu xây dựng xuống miệng cống khiến hệ thống thoát nước bị tắc nghẽn. Công tác nạo vét, duy tu định kỳ chưa được triển khai thường xuyên hoặc chỉ mang tính hình thức.

Để giải quyết căn cơ tình trạng này, Hà Nội cần đồng thời nâng cấp hệ thống thoát nước, bảo vệ hồ điều hòa, quy hoạch lại mặt bằng đô thị và tăng cường ý thức cộng đồng. Nếu không, “cứ mưa là ngập” sẽ mãi là nỗi ám ảnh mỗi mùa mưa đến.