Giải mã bí mật "ly hôn xanh"

Một bản án ly hôn còn nhiều khúc mắc, công dân đề nghị TANDTC vào cuộc xem xét?

TAND TPHCM đính chính mức án phí kỷ lục vụ ly hôn của vợ chồng "vua cà phê" Trung Nguyên

Trong một trăm cặp đôi yêu nhau say đắm và lấy nhau, chẳng ai nghĩ hôn nhân của họ sẽ rất ngắn ngủi. Thế nhưng, người ta vẫn hay kể những câu chuyện về những cặp đôi yêu nhau say đắm, thề non hẹn biển, vượt muôn trùng khơi để đến với nhau, nhưng rồi lại chia tay. Lúc đó, dường như, tình yêu không phải là tất cả cho một tổ ấm và ly hôn bỗng nhiên lại mang một sắc màu — ly hôn xanh.

Yêu nhau mà “bồ hòn cũng méo”

Ly hôn xanh - một khái niệm mới để chỉ những cuộc hôn nhân sớm nở tối tàn, kết thúc nhanh sau đám cưới khi cả vợ lẫn chồng còn đang rất trẻ. Và với những cuộc ly hôn xanh, chỉ những vị thẩm phán chuyên xử ly hôn mới biết bi kịch thực sự khiến gia đình đổ vỡ chiếm khoảng 10%, còn hầu hết các cuộc ly hôn xuất phát từ những nguyên nhân hết sức lặt vặt.

Anh trai Bắc gặp chị gái Sài Gòn trong một chuyến công tác. Yêu nhau ngay từ cái nhìn đầu tiên, anh chị phải vượt qua biết bao trở ngại từ hai gia đình (mẹ anh lo ngại chị gái Nam không tần tảo, cha chị lo anh trai Bắc ki bo) và công việc để có thể đưa nhau ra Hà Nội và cưới nhau. Nhưng rồi sống với nhau được 6 lần trăng tròn, anh chị đưa nhau ra tòa ly dị với lý do thật khó tin.

Trong bếp, anh bảo chị nấu xong không bao giờ cất đồ vào đúng chỗ quy định, chị bảo anh đàn ông mà ngại đi đổ rác giúp vợ. Trong nhà tắm, anh bảo chị bóp tuýp kem đánh răng không từ dưới đáy lên mà cứ bóp ngang thân thể hiện tính người không căn cơ, chị bảo anh tắm xong trước bao giờ cũng để lại cho chị một nhà tắm đầy tóc, bọt xà phòng và khăn tắm ướt sũng không thể dùng được nữa.

Trên phòng khách, chị phê anh khách vợ đến đón tiếp lạnh nhạt, anh chê chị nói chuyện tiếp khách của anh nhạt nhẽo, vô duyên. Trên giường, cả anh và chị tố nhau không tâm lý, chỉ biết hưởng thụ một mình, không nghĩ cho bạn tình…

Thẩm phán phiên xử ly hôn của anh chị rất giàu kinh nghiệm hòa giải, nhưng đành bó tay trước quyết tâm ly hôn sau 6 tháng chung sống của anh chị. “Tình yêu không đủ cho một tổ ấm, nhưng sự chịu đựng nhau lại có thể thành một tổ ấm. Họ chưa học được cách chịu đựng nhau nên “bồ hòn mới thành méo” thế” – vị thẩm phán tiếc nuối hộ cho một tình yêu đẹp.

60% ly hôn sau khi kết hôn từ 1-5 năm

Câu chuyện của đôi vợ chồng “yêu nhau mà “bồ hòn cũng méo” trên đây không quá cá biệt, thậm chí cũng là chuyện của nhiều gia đình. Còn nhớ, báo Mỹ đã từng viết bài về lý do ly hôn của mối tình được coi là vĩ đại và lãng mạn nhất thế kỷ 20 giữa ngôi sao màn bạc Liz Taylor và Richard Burton.

Vào lúc 3 giờ sáng ngôi sao màn bạc này thấy cần phải vào toilet và phát hiện Burton đã dùng hết cuộn giấy vệ sinh mà không chịu đặt vào đó một cuộn khác, nhưng khi vợ nói, anh chồng còn sửng cồ lên.

Thế là ly hôn! Trong những năm gần đây, tỷ lệ ly hôn ở Việt Nam ngày càng tăng. Báo cáo tổng kết ngành Tòa án năm 2018 cho thấy, số vụ ly hôn chiếm 80% tổng số vụ việc về hôn nhân, gia đình. Trong đó, số vụ ly hôn mà vợ hoặc chồng trong độ tuổi từ 18-30 chiếm khoảng 70%; 60% ly hôn sau khi kết hôn từ 1-5 năm, thậm chí nhiều trường hợp chỉ mới kết hôn được vài tháng.

Bên cạnh những nguyên nhân trực tiếp dẫn đến ly hôn mà các cặp vợ chồng thường hay nêu trước tòa như: không chung thủy, bạo lực gia đình, thiếu sự cảm thông, không chia sẻ việc nhà… , thì nghiên cứu thực tế về ly hôn trong những năm qua cho thấy nguyên nhân sâu xa dẫn đến mâu thuẫn của vợ chồng không hàn gắn được là: yêu nhanh, kết hôn vội dẫn đến chưa thực sự hiểu rõ về nhau, sau khi kết hôn mới nhận thấy bên kia không phù hợp với mình; kết hôn sớm khi chưa thể tự lập về kinh tế; thiếu kỹ năng sống chung, kỹ năng giải quyết mâu thuẫn phát sinh khi sống chung; quan niệm về đạo vợ chồng thay đổi, giá trị gia đình không được coi trọng.

Theo PGS.TS Ngô Thị Hường – Đại học Luật Hà Nội ở giai đoạn hiện nay, người Việt có 3 quan điểm về ly hôn: quan điểm thứ nhất cho rằng ly hôn là sai trái, mang đến hiệu quả tiêu cực; quan điểm thứ hai coi ly hôn là việc bình thường khi hai bên không đem lại niềm vui, hạnh phúc cho nhau; quan điểm thứ ba coi ly hôn là cách duy nhất để giải quyết mâu thuẫn.

Những trường hợp “ly hôn xanh” thường rơi vào nhóm người có quan điểm thứ hai và thứ ba, đặc biệt là quan điểm thứ ba khi họ luôn đề cao giá trị bản thân, cái tôi của mình, không chịu thay đổi bản thân, học cách biết chấp nhận đối tác. Họ sẽ ly hôn ngay từ khi có những mâu thuẫn đầu tiên thay vì tìm cách giải quyết mâu thuẫn.

Đừng mơ về một màu hồng!

Đó là lời khuyên của chuyên gia tâm lý Đinh Đoàn khi nói về ly hôn xanh. Ông Đoàn cho rằng, trước khi quyết định kết hôn, người trẻ nên tìm hiểu nhau kỹ, nghĩ về một gia đình thật, chứ không nên mơ mộng rằng cuộc sống hôn nhân là một màu hồng. Thế nên, những người trải nghiệm rồi thường đúc kết, tình yêu không đủ cho một tổ ấm, nhưng sự chịu đựng nhau lại có thể thành một tổ ấm. Hôn nhân phần lớn là sự chịu đựng.

Chịu đựng chia nhà vệ sinh, chia việc nhà, chia việc trông con, chia trách nhiệm với gia đình hai bên... Khi sự chịu đựng được sẻ chia, thấu hiểu để dẫn đến cảm thấy tự nguyện và hài hòa thì hôn nhân khi ấy sẽ vững bền. Nhưng trước khi kết thúc bài viết này, cũng cần thấy phải kể một câu chuyện khác. Chị 22 tuổi, vừa tốt nghiệp đại học ra trường vướng vào tình yêu sét đánh với anh mà không hề biết anh kín đáo giấu chị tật ham mê bài bạc. Chị quyết theo anh về làm vợ.

Chẳng thể ngờ, ngay sau đám cưới, anh thua lô đề nhiều quá bị người ta lấy mấy chiếc xe máy. Mất xe, anh thú nhận tội lỗi với chị và thề không bao giờ dính vào lô đề cờ bạc nữa. Chị bán của hồi môn mua lại cho anh chiếc xe khác.

Chẳng được bao lâu, anh lại cầm xe một lần nữa, rồi lại một lần nữa… Nước mắt chị đổ vì tiếc tiền cha mẹ dành dụm cho mình và tiếc cả cuộc đời mình đã sớm vướng vào bi kịch. Hôn nhân không cho chị cảm giác an toàn mà đầy rẫy những bấp bênh.

Chị bảo, trong chị luôn thường trực một câu hỏi: Liệu bao giờ mình sẽ bị đẩy ra ngoài đường? Liệu mình có phải đi ăn xin vì con không? Khi người ta có cảm giác không được an toàn trong cuộc hôn nhân của mình thì ly hôn xanh lại là một sự lựa chọn đúng!

Từ ly hôn xanh nghĩ về quyền ly thân của vợ chồng

Thực tế cho thấy, ở nhiều cặp vợ chồng, ly hôn không phải là giải pháp cuối cùng mà là giải pháp đầu tiên khi họ “vấp” phải mâu thuẫn gia đình, vỡ mộng vì chồng/vợ. Nhưng điều đó không có nghĩa là họ đã cạn tình yêu với nhau và chỉ cần một thời gian tạm sống xa nhau, lắng nghe lại bản thân mình, nhìn ra xung quanh để so sánh, mọi việc sẽ đi vào chiều hướng tốt đẹp hơn.

Chuyên gia tâm lý Đinh Đoàn cho biết trong công việc hàng ngày, ông gặp nhiều cặp đôi tìm đến ông chia sẻ sau khi họ đã ly hôn, mặc dù họ có người mới, nhưng trên thực tế họ lại so sánh với người vợ, người chồng của mình và cảm thấy người mới không bằng họ, nên nhiều cặp đôi đã quay lại với nhau.

Thời gian tạm sống xa nhau này trên thế giới được pháp luật nhiều nước công nhận dưới định nghĩa pháp lý là “chế định ly thân” (ly thân theo cách hiểu đơn giản nhất là việc hai vợ chồng không sống cùng nhau trong thời kỳ hôn nhân, ly thân đã được rất nhiều quốc gia trên thế giới thừa nhận và được xem là một chế định tiến bộ) và coi ly thân là một quyền như mọi quyền cơ bản khác.

Chế định ly thân chưa được nhà làm luật Việt Nam thừa nhận, tuy nhiên theo PGS.TS Ngô Thị Hường – Đại học Luật Hà Nội thì đã đến lúc phải đưa vấn đề ly thân vào luật vì ly thân là một hiện tượng xã hội.

Do tuổi cao, uy tín, sợ ảnh hưởng tâm lý con cái mà nhiều cặp vợ chồng khi có mâu thuẫn chọn ly thân như một giải pháp và để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình họ muốn tòa ghi nhận về sự ly nhân của họ nhưng hiện nay không có cơ sở pháp lý để công nhận.

Mặt khác, ly thân là giải pháp cần thiết để vợ chồng có thời gian suy nghĩ cặn kẽ, nhìn lại khiếm khuyết của nhau trước khi ly hôn, vì trong các cuộc ly hôn của gia đình trẻ, tuổi vợ chồng từ 23-30 thì cứ 5 người ly hôn thì có 4 người cảm thấy cuộc chia tay của mình quá vội vàng, thủ tục ly hôn nhanh khiến họ không có thời gian để kiểm nghiệm xem quyết định của mình là đúng hay sai.