Dự án cơ sở 2 của BV Bạch Mai, Việt Đức: Điển hình của sự lãng phí

Chiều 31/3, Thanh tra Chính phủ tổ chức Hội nghị công bố Kết luận thanh tra số 528/KL-TTCP về thanh tra Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức tại tỉnh Hà Nam.

Giá trị lãng phí lên đến hàng nghìn tỷ đồng

Đây là cuộc thanh tra đột xuất theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; mà trực tiếp là Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu Thanh tra Chính phủ phải ban hành Kết luận thanh tra trước ngày 31/3/2025 với tiến độ và chất lượng cao.

Nhận thức được tầm quan trọng của nhiệm vụ này, Thanh tra Chính phủ đã khẩn trương công bố quyết định thanh tra vào ngày 8/1/2025, thời gian thanh tra trực tiếp chỉ có 40 ngày.

Với thời gian thanh tra ngắn, nhưng thời kỳ thanh tra rất dài là 10 năm (2014-2024); trong giai đoạn này, hệ thống pháp luật có rất nhiều thay đổi, nhiều quy định được bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung, áp dụng chuyển tiếp.

Đoàn thanh tra đã phải thực hiện một khối lượng công việc rất lớn, trong đó có việc kiểm tra, đánh giá gần 3.000 đầu mục tài liệu, đối chiếu với hàng nghìn quy định cũ mới khác nhau. Với đặc thù của công tác thanh tra thì đây là một thách thức không nhỏ.

Thời gian thanh tra diễn ra trước, trong và sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ nên mọi thành viên Đoàn đều phải gác lại các công việc gia đình, toàn tâm toàn lực thực hiện nhiệm vụ được giao, thể hiện ý thức trách nhiệm rất cao.

Thành quả của những nỗ lực, cố gắng đó chính là kết luận thanh tra với chất lượng cao đã được ban hành chỉ sau 59 ngày làm việc, so về thời gian, cuộc thanh tra này còn ngắn hơn thời gian thanh tra trực tiếp một cuộc thanh tra thông thường.

Quang cảnh Hội nghị công bố Kết luận thanh tra. (Nguồn ảnh: dantri.com.vn)

Kết luận thanh tra Dự án đầu tư xây dựng mới cơ sở 2 của Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã được ký ngày 28/3/2025.

Kết quả thanh tra cho thấy những sai phạm trong quá trình triển khai 2 dự án có tính hệ thống, vi phạm sau có nguyên nhân từ vi phạm trước; có yếu tố chủ quan xảy ra ở hầu hết các khâu, từ chuẩn bị đầu tư đến thực hiện đầu tư; từ phê duyệt chủ trương, kế hoạch lựa chọn nhà thầu; tổ chức đấu thầu; lựa chọn, ký kết và thực hiện các gói thầu.

Hợp đồng xây dựng ký kết không rõ ràng, không tuân thủ bất kỳ quy định nào tại các văn bản quy phạm pháp luật về hợp đồng trong hoạt động xây dựng; vừa ký hợp đồng xong thì 8 ngày sau đã phải đề nghị điều chỉnh thiết kế cơ sở. Thi công khi chưa có thiết kế kỹ thuật, chưa có bản vẽ thiết kế thi công và chưa có cả dự toán.

Đặc biệt, giá trị lãng phí được phát hiện qua thanh tra tại 2 Dự án lên đến hàng nghìn tỷ đồng, cao gấp rất nhiều lần so với số tiền thiệt hại tạm tính khoảng 100 tỷ đồng.

Điều này cho thấy người đứng đầu Đảng ta đã sớm nhận diện rất chính xác và đã cảnh báo toàn hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân về vấn nạn này qua bài viết với tiêu đề “chống lãng phí” vào tháng 10/2024.

Hiện tượng “lãng phí” tại 2 Dự án diễn ra rất phổ biến, dưới nhiều dạng thức khác nhau, gây ra nhiều hệ lụy đặc biệt nghiêm trọng, có hệ lụy về vật chất như suy giảm nguồn lực, tăng gánh nặng chi phí do quản lý, sử dụng tài sản công không hiệu quả; có hệ lụy phi vật chất như việc lãng phí cơ hội khám chữa bệnh của Nhân dân; gây nhức nhối trong dự luận xã hội; làm suy giảm lòng tin của người dân vào sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc sức khỏe Nhân dân của Đảng, Nhà nước.

Tại Kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ cũng đã chuyển hồ sơ vụ việc có dấu hiệu tội phạm đến Bộ Công an xem xét điều tra, xử lý theo quy định pháp luật.

Đồng thời, phân tích cơ sở pháp lý, cơ sở khoa học, so sánh thực tiễn để xác định giá trị lãng phí và kiến nghị việc chống lãng phí phải được đặt ở trọng tâm cao hơn nữa, làm thay đổi nhận thức và thói quen cố hữu, để tinh thần này được lan tỏa rộng rãi trong toàn hệ thống chính trị và các tầng lớp Nhân dân, nhằm ngăn chặn, phòng ngừa từ sớm, từ xa vấn nạn này.

Đặc biệt là phải sửa đổi, bổ sung hoàn thiện hệ thống pháp luật thật đầy đủ, đồng bộ từ việc xác định hậu quả, giá trị lãng phí đến cơ chế thanh kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý tương xứng, có tính răn đe cao đối với các hành vi gây lãng phí, đúng như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “để giải quyết triệt để các nguyên nhân dẫn đến lãng phí tài sản công thì trọng tâm phải là đổi mới mạnh mẽ công tác xây dựng, hoàn thiện và thực thi pháp luật”.

Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường - Ảnh: T Chung

Làm rõ giá trị lãng phí là một yêu cầu rất mới

Kết luận Hội nghị, Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Cường chia sẻ, hình ảnh 2 bệnh viện to lớn, sừng sững được Nhà nước đầu tư cả chục nghìn tỷ đồng nhưng vẫn để cỏ mọc um tùm vì không sử dụng được trong 10 năm qua, từ lâu đã là hình ảnh gây xót xa trong cả hệ thống chính trị và toàn xã hội và đây là điển hình của sự lãng phí trong đầu tư công.

Nhắc lại quan điểm chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về vấn đề lãng phí, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ đã yêu cầu Đoàn thanh tra phải thực hiện được 5 rõ: rõ nguyên nhân, rõ sai phạm, rõ trách nhiệm, rõ thiệt hại và rõ lãng phí. Đoàn thanh tra đã có câu trả lời cho 5 rõ nói trên một cách thấu đáo và đầy đủ cơ sở pháp lý, điều này đã được thể hiện trong Kết luận thanh tra.

Trong đó, theo ông Cường, việc làm rõ giá trị lãng phí là một yêu cầu rất mới trong thanh tra dự án đầu tư xây dựng cơ bản hiện nay, nhưng là một yêu cầu cấp thiết của xã hội đặt ra trong tình hình mới, nhằm phá tan những rào cản phát triển kinh tế xã hội, để đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Qua thanh tra, ông Cường nhấn mạnh, Thanh tra Chính phủ nhận thức được rằng về bản chất lãng phí là giá trị bị mất đi, không thể lấy lại được; lãng phí là mầm mống của thiệt hại và tình trạng lãng phí sẽ là “rào cản của rào cản” trong giai đoạn đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới.

Ông Cường đề nghị quá trình thực hiện Kết luận thanh tra, các đơn vị được thanh tra trực tiếp ngoài các nội dung công việc theo thẩm quyền, cần chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan để triển khai thực hiện đầy đủ các nội dung tại kết luận, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả thực hiện theo quy định.

Đồng thời hy vọng rằng sau thanh tra, Bộ Y tế và các cơ quan, đơn vị có liên quan sẽ rút ra nhiều kinh nghiệm quý báu phục vụ công tác quản lý, điều hành, song song với quá trình tổ chức thực hiện Kết luận thanh tra; tiếp tục nâng cao tinh thần trách nhiệm, quyết liệt thực hiện các biện pháp sớm đưa 2 Bệnh viện đi vào hoạt động, đáp ứng lòng mong đợi của lãnh đạo Đảng, Chính phủ và các tầng lớp Nhân dân.