Hội nghị của Thủ tướng Chính phủ về phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) diễn ra tại Thành phố Cần Thơ từ ngày 26-27/9.
Trong ngày làm việc đầu tiên (ngày 26/9), Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ và Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đồng chủ trì Hội nghị.
Gần 700 đại biểu đại diện các cơ quan của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, đoàn thể, các địa phương, các cơ quan nghiên cứu, các doanh nghiệp, các cơ quan ngoại giao, tổ chức quốc tế, đối tác phát triển và các chuyên gia, nhà khoa học thuộc các lĩnh vực liên quan tham dự Hội nghị.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, ĐBSCL là một trong số ít đồng bằng lớn trên thế giới bị tác động mạnh nhất do biến đổi khí hậu, nước biển dâng. ĐBSCL đã, đang và sẽ đối mặt với nhiều tác động nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, nước biển dâng. ĐBSCL đã, đang và sẽ phải đối mặt với những thách thức chủ yếu bao gồm: hoạt động phát triển kinh tế - xã hội và sự hạn chế của tư duy, mô hình phát triển hạn chế của những cơ chế, chính sách hiện nay đối với ĐBSCL, do BĐKH, nước biển dâng và các hoạt động trên thượng nguồn sông Mê Công.
Điều này đang và sẽ đe doạ quá trình phát triển của vùng ĐBSCL, sinh kế và đời sống người dân trong vùng nói riêng và cả nước nói chung, qua đó tác động tới khu vực và quốc tế, đặc biệt là vấn đề an ninh lương thực.
“Trong bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tổ chức hội nghị này với tầm nhìn về một ĐBSCL phát triển bền vững, thịnh vượng, gắn kết chặt chẽ với các vùng kinh tế trọng điểm của cả nước và tiểu vùng sông Mê Công, trên cơ sở chuyển đổi mô hình phát triển kinh tế - xã hội nói chung và của từng lĩnh vực nói riêng, vừa bảo đảm kế thừa những thành tựu phát triển trước đây, truyền thống văn hoá quý báu, kết hợp áp dụng khoa học, công nghệ hiện đại của thế giới phù hợp với điều kiện thực tiễn của nước ta”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu.
Phó Thủ tướng đề nghị các đại biểu tập trung vào các vấn đề chính là: Phân tích, nhận diện được đầy đủ hơn các thách thức do biến đổi khí hậu, quá trình phát triển nội tại của vùng ĐBSCL, các hoạt động sử dụng nguồn nước ở thượng nguồn. Dự báo được các xu thế tác động chính, nhận diện được các cơ hội trong ngắn hạn và dài hạn làm cơ sở cho định hình mô hình phát triển vùng ĐBSCL cũng như các định hướng chuyển đổi lớn.
Các giải pháp đưa ra cần có tính đột phá, khả thi cao, mang tính kết nối liên vùng và nội vùng, có sự thống nhất, kế thừa các chủ trương, chính sách, các giải pháp ứng phó với BĐKH tại vùng ĐBSCL đã được đề ra trong thời gian vừa qua.
Thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ kêu gọi các nhà tài trợ, các tổ chức quốc tế, các đối tác phát triển tiếp tục quan tâm và hỗ trợ thích đáng cả về kỹ thuật và tài chính cho vùng ĐBSCL.
Trong ngày làm việc đầu tiên, Hội nghị tập trung thảo luận vào các chuyên đề lớn là: phiên chuyên đề về thách thức và định hình phát triển bền vững vùng ĐBSCL và phiên chuyên đề về huy động, điều phối nguồn lực cho phát triển ĐBSCL.
Đánh giá cao vai trò và vị trí quan trọng của khu vực ĐBSCL đối với cả nước, trong các phiên thảo luận, các đại biểu trong nước cũng như quốc tế đã nhấn mạnh nhiều thách thức đối với ĐBSCL, trong đó thách thức lớn nhất mà vùng phải đối mặt đó là thách thức từ các hoạt động phát triển kinh tế-xã hội ở phía thượng nguồn, phát triển kinh tế - xã hội nội tại của ĐBSCL; những thách thức do tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng dẫn đến làm thay đổi dòng chảy ở các lưu vực sông, suy giảm lượng phù sa, sạt lở bờ sông, sụt lún đất do khai thác nước ngầm quá mức, sự gia tăng xâm nhập mặn, hạn hán;… Hội nghị thống nhất đây là thời điểm phải thay đổi tư duy và mô hình phát triển ĐBSCL nhằm đáp ứng với tình hình mới hiện nay.
Nhiều ý kiến cho rằng, hiện đã có nhiều chương trình, dự án phát triển và bảo vệ ĐBSCL, tuy nhiên những nỗ lực này còn nhỏ lẻ, thiếu tính đồng bộ, tính liên kết và còn mang tính ngắn hạn.
Liên quan đến việc huy động, điều phối nguồn lực cho sự phát triển ĐBSCL, nhiều ý kiến cho rằng nhận thức về biến đổi khí hậu đã được nâng cao, ngân sách Trung ương và địa phương đã bước đầu ưu tiên cho các dự án biến đổi khí hậu và đã đạt được những kết quả bước đầu, tuy nhiên trong hoạt động đầu tư vẫn còn dàn trải, lãng phí nguồn lực; ngân sách của Trung ương và địa phương cũng mới chỉ đáp ứng được một phần nhu cầu cấp bách của vùng…
Phát biểu kết thúc thảo luận chuyên đề ngày 26/9, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh, tại các phiên thảo luận chuyên đề, các đại biểu có những nhận thức sâu sắc tác động cũng như hậu quả to lớn của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, thiên tai đối với ĐBSCL trong hiện tại cũng như tương lai. Đồng thời, các ý kiến cũng cho rằng những yếu kém nội tại trong quản lý, phát triển cũng rất lớn, có người còn nói “vấn đề nhân tai còn thách thức hơn nhiều so với vấn đề thiên tai”, đây là vấn đề lớn cần sớm khắc phục.
