Điều khó hiểu trong vụ Iran bắn nhầm máy bay Ukraine khiến 176 người thiệt mạng

Tehran ngày 11/1 đã công khai thừa nhận họ vô tình bắn nhầm máy bay Boeing 737 của hãng Ukraine International Airline sau khi nó cất cánh vài phút từ sân bay Imam Khomeini ngày 8/1. Tehran nói, trong lúc chuyển hướng, máy bay này đã di chuyển quá gần một trung tâm quân sự nhạy cảm của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran ở tầm bay và điều kiện bay giống với một mục tiêu thù địch.

Vụ việc xảy ra chỉ vài giờ đồng hồ sau khi Iran nã 2 loạt tên lửa và các mục tiêu của Mỹ ở Iraq nhằm đáp trả vụ Mỹ không kích làm tướng cấp cao Tehran Qassem Soleimani thiệt mạng hôm 3/1.

CNN dẫn lời các chuyên gia cho rằng có một sự khó hiểu vì sao Iran không ngừng các chuyến bay thương mại hoặc đóng cửa không phận vào ngày 8/1 sau khi họ bắn hàng chục tên lửa đạn đạo tới Iraq và không phận Iran lúc đó đang trong tình trạng cảnh giác cao và "căng như dây đàn".

Trả lời CNN, tướng Mỹ về hưu James Marks bình luận: “Bạn có một không phận đang trong tình trạng rất “nóng”, đông đúc, và xung đột. Mọi người đều trong tình trạng cảnh giác cao, quan ngại, sẽ có rất nhiều rối loạn xảy ra. Và họ vẫn tiếp tục để máy bay thương mại rời khỏi sân bay Tehran. Tôi cho rằng điều này thật vô trách nhiệm”.

Chuyên gia David Soucie, cựu điều tra viên cơ quan hàng không liên bang Mỹ đồng ý với quan điểm nói trên, nhấn mạnh rằng, những nạn nhân của vụ rơi máy bay dường như hoàn toàn không biết máy bay chở họ “bay thẳng vào khu vực chiến sự”.

“Điều này thật sự là vô trách nhiệm”, ông Soucie bình luận.

Mặt khác, theo Business Insider, Iran dường như đang muốn quy một phần trách nhiệm cho Mỹ khi họ cho rằng Washington đã gây ra “khủng hoảng” vào thời điểm đó và khiến quân đội Iran mắc lỗi.

“Một ngày buồn. Kết luận sơ bộ của lực lượng vũ trang cho thấy, lỗi của con người vào thời điểm khủng hoảng do chủ nghĩa phiêu lưu của Mỹ gây ra thảm họa. Chúng tôi xin bày tỏ sự tiếc nuối, xin lỗi và chia buồn với người dân Iran, cho các gia đình của tất cả các nạn nhân và cho các quốc gia bị ảnh hưởng”, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif viết trên Twitter ngày 11/1.

Sau khi Iran lên tiếng thừa nhận vụ việc, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã phát đi thông báo yêu cầu sự minh bạch, rõ ràng trong việc điều tra và công lý cho gia đình và thân nhân của các nạn nhân. Ông Trudeau gọi đây là “bi kịch quốc gia”.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng đưa ra tuyên bố yêu cầu Iran phải mở một cuộc điều tra đầy đủ và công khai, đưa những người có trách nhiệm ra công lý, hoàn trả thi thể của nạn nhân, bồi thường và gửi lời xin lỗi chính thức qua các kênh ngoại giao.