Ngành dược chỉ nên quản chất lượng. Giá hãy trả lại cho thị trường điều tiết. Sẽ không còn tình trạng khan vắc xin dịch vụ, găm hàng, tiêm chui...
Hình ảnh mấy trăm người bồng bế con trẻ, chen lấn trong đêm hôm rét mướt, mưa gió để chờ được tiêm dịch vụ vắc xin Pentaxim tại một điểm tiêm chủng ở Hà Nội, khiến người dân ở các tỉnh rùng mình.
Không hiểu vắc xin gì mà người Hà Nội lại chuộng đến vậy?
Người dân ở vài tỉnh cũng lặn lội vượt cả trăm cây số về đây - Trung tâm nghiên cứu, sản xuất vắc xin và sinh phẩm - trên đường Lương Thế Vinh. Vì điểm tiêm này không cần đăng ký trước.
Nghe Hà Nội đã có vắc xin Pentaxim, người dân ở TPHCM liền “búc vé”, bay ngay ra Hà Nội, để con tiêm bằng được vắc xin “thần thánh” này.
Để rồi, cũng chẳng trẻ nào được tiêm vì…tình cảnh quá hỗn loạn. Vì số lượng vắc xin quá ít trong khi lượng người đến thì quá đông.
Chỉ khổ nhất là các bé, đêm hôm, ròng rã đợi chờ cả gần chục tiếng. Người dân phẫn uất thốt lên rằng: Đây là cú lừa thế kỷ ngoạn mục nhất!.
Trong khi người ở đô thị thì khát vắc xin Petaxim hơn ruộng hạn trông mưa, thì đại đa số trẻ em ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa vẫn cứ vô tư với vắc xim Quinvaxem của chương trình mở rộng (miễn phí), với 95% trẻ trong độ tuổi tiêm chủng đã được tiêm, bình quân có khoảng 1,6/1,7 triệu trẻ được tiêm chủng 3 mũi vắc xin “cho”/ năm.
Một liều tiêm vắc xin “vàng” mà tốn tới cả gần triệu đồng, thậm chí vài ba triệu mà nhiều gia đình đã chấp nhận để tiêm cho con, để đổi lấy sự an toàn trong tâm tưởng...là điều quá xa vời với những ông bố, bà mẹ mà một liều vacxin ấy cũng đủ nuôi sống cả gia đình trong tuần lễ, thậm chí là cả tháng.
Nhưng đó là sự lựa chọn của cơ chế thị trường.
Trên phương tiện truyền thông và mạng xã hội cũng đã có hai luồng ý kiến về việc tiêm vắc xin dịch vụ hay miễn phí. Đó là quyền lựa chọn của mỗi người dân.
Cần làm rõ căn nguyên vì sao vắc xin Pentaxim lại được ưa chuộng và tin tưởng hơn vắc xin Quinvaxem?
Cho dù có tới 94 nước trên thế giới đang sử dụng vắc xin Quinvaxem. Trong khi nhiều nước lại đang hướng tới sử dụng vắc xin Pentaxim?
Rất ít người dân biết rằng, vắc xin Quinvaxem chứa thành phần ho gà toàn tế bào. Nên khi trẻ được tiêm thường có phản ứng như sốt, sưng đau sau tiêm, có thể gây tử vong với cá nhân có cơ địa mẫn cảm.
Vắc xin Pentaxim thì chứa thành phần ho gà vô bào, ít gây phản ứng sau tiêm. Nên người dân tin tưởng vì thấy không gây phản ứng sau tiêm, nên lựa chọn là tất yếu.
Chính Bộ trưởng Bộ Y tế thừa nhận rằng, các nước phát triển, có điều kiện kinh tế đã sử dụng vắc xin có chứa kháng nguyên ho gà vô bào, nên ít tai biến hơn.
Như vậy, vắc xin Pentaxim an toàn hơn vắc xin Quinvaxem? Tất nhiên, ai cũng biết là chẳng có loại vắc xin nào toan toàn đến mức tuyệt đối. Đặc biệt thông tin, Hàn Quốc là nơi sản xuất ra vắc xin Quinvaxem, nhưng họ cũng đã không dùng nữa.
Dư luận đặt ra lo ngại khi chương trình tiêm chủng mở rộng vẫn sử dụng vắc xin Quinvaxem phải chăng là do được Liên minh toàn cầu về vắc xin và tiêm chủng thế giới viện trợ thông qua Quỹ Nhi đồng LHQ.
Cơn sốt vắc xin Pantaxim dịch vụ, thờ ơ với vắc xin Quinvaxem của chương trình mở rộng ở các đô thị lớn, đang là một thách thức, là sự đối mặt với dịch bệnh, mà hơn ai hết, chính các cháu bé là nạn nhân, nhất là vào thời điểm đang cận kề với dịch bệnh.
Khởi nguồn gây cơn sốt vắc xin Pantexim chính là xuất phát từ Bộ Y tế.
Hẳn chúng ta, không ai có thể quên được đại dịch sởi xảy ra vào tháng 4/1014, có tới 8.521 trẻ mắc sởi, 112 trẻ tử vong.
Cả nước chao đảo, hoang mang về dịch sởi. Nguyên nhân được hé lộ là do các trẻ không được tiêm phòng dịch vì cha mẹ sợ…vắc xin miễn phí đã từng gây tử vong cho một số bé.
Nguyên là do từ chuyện xảy ra vào năm 2013, đó là ba bé ở huyện miền núi tỉnh Quảng Trị đã tử vong sau khi tiêm vắc xin viêm gan B miễn phí, cộng thêm 9 trẻ tử vong sau khi tiêm vắc xin Quinvaxem, chẳng khác gì quả bom tấn dội xuống các gia đình có con trong độ tuổi tiêm chủng, với sự hoang mang, lo sợ về vắc xin miễn phí.
Cho dù ba trẻ ở Quảng Trị tử vong là do y tá tiêm nhầm thuốc co bóp tử cung, nhưng nỗi lo sợ vắc xin Quinvaxem như một cơn bão với Bộ Y tế.
Dù chưa có bằng chứng để chứng minh các trường hợp 9 trẻ tử vong sau khi tiêm vắc xin Quinvaxem, nhưng có lẽ do áp lực quá lớn từ dư luận, thế là, ngày 4/5/2013, Bộ Y tế quyết định tạm dừng vắc xin Quinvaxem, chờ kết luận của WHO.
Việc tạm dừng đột đột này càng củng cố nỗi lo lắng về độ không an toàn của vắc xin đang được tiêm miễn phí trong dư luận.
Nhiều gia đình đã kiên quyết nói không với vắc xin miễn phí, khiến vắc xin dịch vụ bỗng trở nên khan hiếm.
Và cái giá phải trả khi nói không với vắc xin chính là đại dịch sởi năm 2014. Ngày ấy, dù không có vắc xin dịch vụ, nhiều gia đình đã phải sử dụng vắc xin miễn phí.
Hướng tới vắc xin an toàn hơn là lẽ tất yếu của người dân. Người dân không có kinh tế hẳn sẽ vẫn lựa chọn vắc xin Quinvaxem của chương trình mở rộng, người có điều kiện kinh tế thì sẽ chọn vắc xin Pentaxim.
Ông Cục trưởng Cục Dược ( Bộ Y tế) thốt lên rằng: Có kiếp sau tôi không làm ngành y mà làm nhà báo - Với hàm ý trách truyền thông đã làm cuộc chiến vắc xin giàu- nghèo ngày một loang ra.
Tất nhiên, vắc xin không thể tùy tiện mua trôi nổi ở thị trường như lời ông Cục trưởng. Nhưng tạo ra khan hiếm chính là chủ trương “khống chế giá” của Cục Dược.
Hãy trả lại “giá” cho thị trường quyết định. Nhà nhập khẩu đẩy giá quá cao xem có bao nhiêu người dân chấp nhận?
Chính việc khống chế giá của Cục Dược, nên dẫn đến tình trạng khan hiếm giả tạo, găm hàng, tiêm chui với giá cao ngất ngưởng…
Ngành dược chỉ nên quản “chất lượng” đầu vào của vắc xin dịch vụ. Đừng để vắc xin Petaxim như một cứu cánh về niềm tin của các bậc làm cha làm mẹ.
