Núi Ngũ Nhạc ở Côn Sơn (Chí Linh, Hải Dương) được xem là vùng đất thiêng. Theo sử sách, từ thời Trần tại núi này đã diễn ra lễ tế trời đất để cầu phúc, tránh họa, mong cho quốc thái dân an, phong đăng hòa cốc. Ngày nay lễ tế trên núi Nhạc đã trở thành nghi lễ quan trọng trong lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc.
Vùng đất “linh thiêng”
Núi Ngũ Nhạc ở di tích Côn Sơn (Chí Linh, Hải Dương) có 5 ngọn núi thiêng tượng trưng cho 5 phương, gồm tứ phương và trung phương.
Mỗi phương ứng với 1 hành: kim, mộc, thuỷ, hoả, thổ. Trên mỗi đỉnh của Ngũ Nhạc được xây một miếu thờ các thần tự nhiên Ngũ Phương Ngũ Lão quân gồm: Thanh Đế (phương đông), Bạch Đế (phương tây), Xích Đế (phương nam), Hắc Đế (phương bắc) và Hoàng Đế (trung tâm).
Các vị thần thờ ở các miếu có chức năng cai quản việc cát, hung, họa, phúc, thống lĩnh muôn loài và chủ quản núi rừng, khe vực, cây cối…
 |
| Nhân dân và du khách thập phương đến tế lễ. |
Truyền thuyết cho rằng, Ngũ Nhạc là vùng đất phúc mà các thần tiên ngự trị, ngao du, thưởng ngoạn phong cảnh đẹp của trần gian.
Theo các nguồn tư liệu, 5 ngôi miếu trên núi Ngũ Nhạc được xây dựng vào khoảng thế kỷ XIII - XIV. Các miếu có quy mô nhỏ, dài 3m, rộng 2m, cao 1m.
Trải qua những biến cố thăng trầm của lịch sử, điều kiện tự nhiên, đến những năm đầu thế kỷ XXI, các miếu chỉ còn những ban thờ lộ thiên, kiến trúc đơn sơ bằng đá trát vữa vôi.
Và đến năm 2004, công trình miếu Ngũ Nhạc và hệ thống đường bộ hành được trùng tu, tôn tạo. Năm 2010, các ngôi miếu được làm bằng đá vừa chắc chắn vừa mang tính nghệ thuật cao, còn hệ thống đường bộ cũng được lát bằng đá xanh thuận tiện cho việc đi lại.
 |
| Nhà sư và Lãnh đạo tỉnh Hải Dương làm Lễ. |
Núi Ngũ Nhạc thuộc thôn An Mô, xã Lê Lợi (Chí Linh) với độ cao hơn 240m so với mực nước biển, nằm giữa núi Côn Sơn được che phủ xanh ngát bởi những rừng thông, keo, dẻ. Vào mùa xuân, trên đỉnh núi Ngũ Nhạc thường có mây trắng bao phủ, sương bay phảng phất…
Nơi diễn ra lễ tế trọng thể
Tư liệu lịch sử cho rằng, lễ tế trên núi Ngũ Nhạc có từ thời Trần. Các lễ tế trước đây thường do nhà vua làm chủ, nếu nhà vua bận sẽ cử quan đại thần thay mặt.
 |
| Nghi lễ trang nghiêm và linh thiêng. |
Hiện nay, lễ tế trên núi Ngũ Nhạc trở thành một lễ trọng trong chương trình lễ hội mùa xuân Côn Sơn – Kiếp Bạc, được thực hiện theo nghi thức truyền thống.
Trước khi diễn ra lễ tế, di tích được quét dọn; cây cối trên các đường đi được phát quang; đội múa lân, đội tế, đội nhạc được chuẩn bị kỹ càng.
Ban tổ chức lễ hội chuẩn bị các lễ phẩm tại các miếu như hoa, quả, bánh kẹo, tiền vàng, sớ, ngũ cốc (thường là thóc, ngô, lạc, vừng, đỗ), xôi, tam sinh (lợn, gà, ngan)... và được tổ chức vào sáng 17 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
Đến giờ hành lễ, đoàn lễ tập trung ở trước cửa nghi môn của núi Ngũ Nhạc để lên các miếu theo trình tự. Đi đầu là đội múa lân, đội nhạc lễ, đội tế, đoàn đại biểu và du khách thập phương.
Miếu Bắc Nhạc là điểm đầu tiên đoàn đến làm lễ, tiếp đến là miếu Trung Nhạc, miếu Tây Nhạc, miếu Đông Nhạc, miếu Nam Nhạc.
 |
| Đặc sắc màn biểu diễn lân rồng trong Lễ tế trên núi Ngũ Nhạc. |
Tâm điểm là lễ tế trời đất ở miếu Trung Nhạc. Sau khi đại diện lãnh đạo các cấp làm lễ dâng hương, đại diện Giáo hội Phật giáo tỉnh tiến hành làm lễ ngũ phương và tuyên chúc văn.
Tiếp đó, đại diện lãnh đạo tỉnh vái trời, đất (vái 4 phương) và đọc lời cầu chúc quốc thái, dân an, ban ngũ cốc cho các sở, ngành, đoàn thể, du khách thập phương.
Năm loại hạt giống đã hấp thụ tinh hoa của trời đất của khí thiêng sông núi, để mọi người mang về gieo trồng, nhân giống để mùa màng tốt tươi, chăn nuôi phát triển.
 |
| Lãnh đạo tỉnh Hải Dương phát tặng ngũ cốc cho người dân sau lễ tế trên Trung Nhạc miếu. |
Nghi lễ ban ngũ cốc còn thể hiện khát vọng một năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, nhân khang, vật thịnh.
