Đề xuất miễn trừ, giảm nhẹ trách nhiệm với cán bộ thực hiện dự án đường sắt hơn 8 tỉ USD

Chiều 13/2, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Trần Hồng Minh đã thay mặt Thủ tướng trình Quốc hội tờ trình về chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Về phạm vi đầu tư, Bộ trưởng cho biết điểm đầu của dự án tại vị trí kết nối ray qua biên giới giữa ga Lào Cai mới và ga Hà Khẩu Bắc (Trung Quốc); điểm cuối tại khu bến Lạch Huyện, đi qua địa phận 9 tỉnh, thành.

Chiều dài tuyến chính khoảng 390,9km và 3 tuyến nhánh khoảng 27,9km. Về quy mô đầu tư, Bộ trưởng Trần Hồng Minh cho hay sẽ xây dựng mới tuyến đường sắt điện khí hóa khổ 1.435mm, vận chuyển chung hành khách và hàng hóa.

Bộ trưởng GTVT Trần Hồng Minh trình bày tờ trình. (Ảnh: Quốc hội)

Công trình ga, dự kiến bố trí 18 ga (bao gồm 3 ga lập tàu, 15 ga hỗn hợp). Ngoài ra, để thực hiện các tác nghiệp kỹ thuật phục vụ chạy tàu, dự kiến bố trí 13 trạm tác nghiệp kỹ thuật.

Quá trình khai thác, khi nhu cầu vận tải tăng lên sẽ nghiên cứu, nâng cấp một số trạm tác nghiệp kỹ thuật thành ga hỗn hợp và đầu tư bổ sung các ga khi có nhu cầu.

Tổng nhu cầu sử dụng đất khoảng 2.632ha, số dân tái định cư khoảng 19.136 người.

Chính phủ đề xuất dự án này đầu tư theo hình thức đầu tư công. Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng 203.231 tỷ đồng (8,369 tỷ USD).

Về nguồn vốn sẽ sử dụng ngân sách nhà nước (trung ương, địa phương); nguồn vốn trong nước, nguồn vốn nước ngoài (vay Chính phủ Trung Quốc) và các nguồn vốn hợp pháp khác.

Về tiến độ thực hiện, Bộ trưởng Trần Hồng Minh nêu, việc lập báo cáo nghiên cứu khả thi từ năm 2025, phấn đấu cơ bản hoàn thành dự án năm 2030.

Để thực hiện thành công và sớm hoàn thành dự án, Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đề xuất áp dụng 19 cơ chế, chính sách đặc thù. Trong đó có 15/19 cơ chế, chính sách được Quốc hội cho phép áp dụng với dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam và 4 cơ chế, chính sách mới.

Trong 4 chính sách mới, Chính phủ đề xuất loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia thực hiện dự án.

Trình bày báo cáo thẩm tra của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, có ý kiến cho rằng với tiến độ cấp bách của dự án thì việc chuẩn bị đầu tư sẽ có thể xảy ra những bất cập, chưa thể đánh giá được.

Vì vậy, chính sách này sẽ góp phần bảo vệ cán bộ, công chức, viên chức có tinh thần trách nhiệm.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra. (Ảnh: Quốc hội)

Để bảo đảm tính khả thi trong quá trình triển khai thực hiện, quan điểm trên đề nghị làm rõ phạm vi đối tượng, các loại hành vi được miễn trừ, xác định rõ các yếu tố lỗi do vô ý, không vụ lợi, các trách nhiệm cụ thể được miễn trừ.

Ý kiến khác lại cho rằng, pháp luật hiện hành đã có quy định về miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm đối với cán bộ, công chức, viên chức khi thực hiện nhiệm vụ; quy định về khuyến khích, bảo vệ cán bộ năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

Theo quan điểm này, dù được triển khai trong thời gian gấp nhưng quá trình xây dựng hoàn thiện hồ sơ dự án đều đã tuân thủ theo quy trình thủ tục của pháp luật.

Việc áp dụng cơ chế có thể tạo ra chính sách không đồng đều đối với các cán bộ, công chức đã tham gia tham mưu các dự án có tính chất tương tự. Do đó, chính sách nêu trên là không cần thiết.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, chính sách loại trừ, miễn hoặc giảm nhẹ trách nhiệm với người đứng đầu cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức tham gia thực hiện dự án là “chính sách chưa có tiền lệ”.

Trường hợp cần thiết Chính phủ cần báo cáo xin ý kiến cấp có thẩm quyền trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.