Trong hoạt động đấu tranh với việc lạm dụng rượu, bia dẫn tới các hành vi pháp luật luôn đòi hỏi những quy định rõ ràng, giúp xử đúng người và đúng tội. Tuy nhiên, thực tế quá trình thực thi hoạt động giám định pháp y luôn phát sinh những vấn đề khiếm giám định viên phải đau đầu nghiên cứu, lý giải và câu chuyện về “cồn nội sinh” là một ví dụ.
Giám định viên Trung tâm PYHN trong hoạt động giám định sinh hóa. (Nguồn ảnh: TTPYHN)
Khái niệm không mới nhưng khó hiểu
Cồn (ethanol) là một sản phẩm chuyển hóa được sinh ra trong cơ thể hàng ngày, ngay cả với người không uống rượu, bia. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết điều này và dưới góc nhìn của bác sĩ, giám định viên pháp y, khái niệm “cồn nội sinh” cũng làm phát sinh nhiều vấn đề trong quá trình thực thi hoạt động giám định pháp y.
Theo khoa học, ethanol là sản phẩm của quá trình lên men các nguồn carbohydrate trong tự nhiên như lúa, ngô, khoai, sắn… Khi tiêu thụ thực phẩm có tỷ lệ lớn carbohydrate (giàu carb) thì khả năng chuyển hóa thành ethanol sau khi hấp thụ vào cơ thể cao.
Trong bài viết “Không uống rượu, bia vì sao vẫn có thể phát hiện nồng độ cồn?” đăng trên truyền thông vào tháng 8/2022, TS. Bùi Lê Minh - Trưởng ngành Công nghệ Sinh học, Viện Kỹ thuật Công nghệ cao NTT, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho biết, cồn hay nói chính xác hơn là ethanol là một sản phẩm chuyển hóa được sinh ra trong cơ thể hàng ngày, ngay cả với người không uống rượu, bia. Việc này được thực hiện chủ yếu do hệ vi sinh đường ruột, với sự tham gia của nhiều loại vi sinh vật, thường có vai trò quan trọng của các loại nấm men.
“Việc cơ thể sinh ra ethanol tuần hoàn trong máu là rất bình thường, một ngày cơ thể có thể sinh ra 0 - 20g ethanol tùy thuộc nhiều yếu tố như nguồn dinh dưỡng (thực phẩm), khả năng hấp thụ, tốc độ chuyển hóa, tốc độ phân hủy, đào thải ethanol và tình trạng bệnh lý. Với những người tiêu thụ thường xuyên thực phẩm giàu carb, enzyme phân hủy ethanol bị khiếm khuyết thì rất dễ tăng nồng độ cồn trong máu sau khi ăn và ngược lại, những người tiêu thụ thực phẩm nghèo carb, enzyme phân hủy ethanol hoạt động tốt thì có thể khó phát hiện ra nồng độ cồn trong máu nếu không tiêu thụ rượu, bia”, TS Minh cho biết.
Trong hoạt động giám định pháp y, theo bác sĩ, giám định viên Trịnh Xuân Hà - Phó Giám đốc Trung tâm Pháp y Hà Nội (Trung tâm PYHN), cồn (ethanol) là chất thường được yêu cầu định lượng trong các mẫu sinh học cả trong các trường hợp lâm sàng cũng như trong các trường hợp giải phẫu tử thi. Câu hỏi thường được đặt ra cho các giám định viên là xác định nồng độ ethanol trong mẫu sinh phẩm và có do sử dụng rượu, bia không.
“Với các nồng độ ethanol trong máu cao hẳn, câu trả lời khá dễ dàng. Nếu nồng độ ethanol trong máu không cao, thậm chí rất thấp, thật không dễ tìm câu trả lời. Tìm đọc trong y văn, dựa vào hàng ngàn nghiên cứu đã hoặc đang được tiến hành, rất mong tìm được câu trả lời cho vấn đề trên. Tuy nhiên, cho đến hiện nay, các bằng chứng xác thực cho vấn đề ethanol nội sinh cũng như “hội chứng nhà máy rượu tự động” trong cơ thể vẫn chưa có đầy đủ. Trong bối cảnh đó, việc đấu tranh với lạm dụng rượu, bia phòng tránh những tai nạn thương tâm trong xã hội lại đòi hỏi những quy định rõ ràng, giúp xử đúng người và đúng tội”, ông Hà cho biết.
Cũng theo Phó Giám đốc Trung tâm PYHN Trịnh Xuân Hà, Trung tâm PYHN trong quá trình làm việc đã từng gặp không ít những vụ việc giám định liên quan đến vấn đề cồn nội sinh. Đơn cử như vụ nạn nhân LVT tử vong, theo biên bản làm việc ngày 08/04/2021 giữa Trung tâm PYHN và Cơ quan CSĐT CATPHN thì theo kết luận nguyên nhân tử vong của nạn nhân LVT cho thấy: ngạt cơ học, hậu quả của vật tày mềm chèn ép, xiết chặt vào vùng cổ; mẫu máu của nạn nhân giám định có Ethanol nồng độ 34,1mg/100ml máu. Để phục vụ cho quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT CATPHN muốn làm rõ nguồn gốc ethanol trong máu của nạn nhân LVT để biết liệu nguồn gốc ethanol trong máu của nạn nhân có phải nguyên nhân dẫn đến tử vong của nạn nhân không.
Theo biên bản làm việc ngày 08/04/2021, Trung tâm PYHN đã lý giải về nguồn gốc ethanol trong máu của nạn nhân LVT, theo đó nguồn gốc của ethanol có hai nguồn gốc bao gồm: nguồn gốc ngoại sinh (do nạn nhân trực tiếp dùng các đồ ăn, thức uống có ethanol, ví dụ như rượu, bia và một số thực phẩm có chứa cồn...); nguồn gốc nội sinh (do nạn nhân dùng một số thực phẩm lên men trong cơ thể sinh ra ethanol nội sinh). Trung tâm PYHN thông tin: “Trong trường hợp của nạn nhân LVT không thể phân biệt được nguồn gốc là do nội sinh hay ngoại sinh, có thể do nạn nhân dùng một số thực phẩm có nồng độ đường cao có thể dễ dàng lên men trong cơ thể hoặc có thể dùng một số thực phẩm đã lên men sẵn như dưa muối, cà muối... hoặc có thể nạn nhân sử dụng đồ ăn thức uống có nồng độ cồn. Kết luận lại, nguồn gốc ethanol có thể là do ngoại sinh, có thể do nội sinh hoặc kết hợp cả hai nguồn gốc trên”. Cũng theo Trung tâm PYHN, nồng độ ethanol trong máu của nạn nhân LVT (34,1mg/100ml máu) là nồng độ tương đối thấp, không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tử vong của nạn nhân.
Ở một trường hợp giám định khác, ngày 23/05/2022, Trung tâm PYHN nhận được Công văn số 2271/YC-PC01-Đ3 ngày 22/05/2022 của Cơ quan CSĐT CATPHN về việc làm rõ nguyên nhân tử vong của nạn nhân NVK. Các dấu hiệu chính qua giám định cho thấy, nạn nhân NVK nhồi máu cơ tim cấp nội tâm mạc vùng tâm thất trái và cơ nhú trái; thiếu máu cơ tim; lao phổi, xẹp phế nang; mẫu máu của nạn nhân NVK giám định cho kết quả có ethanol nồng độ 113,0mg/100ml máu.
Tương tự như trường hợp trên, với các phân tích thì nguồn gốc ethanol trong máu của phạm nhân NVK có thể là do ngoại sinh, có thể do nội sinh hoặc kết hợp cả hai nguồn gốc trên. Nạn nhân NVK tử vong do nhồi máu cơ tim cấp nội tâm mạc vùng tâm thất trái và cơ nhú trái dẫn đến suy tuần hoàn cấp không hồi phục trên nạn nhân có xơ vữa và hẹp động mạch vành trái và lao phổi, xẹp phế nang. Như vậy, nguyên nhân tử vong của nạn nhân NVK là do bệnh lý. Nồng độ cồn trong máu của nạn nhân không phải là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tử vong.
Nồng độ cồn trong máu từ góc nhìn khoa học, pháp y
Nói về khả năng tạo ra ethanol trong cơ thể, ông Trịnh Xuân Hà cho biết, dù con đường hình thành ethanol nội sinh vẫn đang được nghiên cứu nhưng việc tồn tại một lượng ethanol thấp trong cơ thể người là có thật. Điều này dẫn đến một số nghiên cứu để ghi nhận nồng độ ethanol nội sinh trên quần thể dân cư nhất định. Ngoài ra, cũng có các nghiên cứu ghi nhận nồng độ ethanol nội sinh có thể cao hơn khi có các rối loại chuyển hóa như đái tháo đường, nhịn ăn, nhiễm trùng...
Cũng theo ông Trịnh Xuân Hà, để bảo đảm tính công minh, răn đe của pháp luật cũng như không bỏ lọt tội phạm, xử lý đúng người, đúng tội, các quốc gia đều xây dựng ngưỡng pháp lý về nồng độ ethanol trong máu. “Ở Việt Nam, trước 01/01/2020, Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 Điều 260, Khoản 2, Mục b quy định hành vi tham gia giao thông “trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định phạt tù 03 năm đến 10 năm”. Mức quy định nồng độ cồn trong máu hoặc hơi thở được quy định trong Luật Giao thông đường bộ năm 2008 Điều 8 Khoản 8 là 50mg/100ml máu hoặc 0,25 mg/1 lít khí thở.
Ngoài ra, việc xác định nồng độ ethanol trong máu được quy định cụ thể trong các văn bản quy phạm pháp luật như: Quyết định 933/QĐ-BYT ngày 23/03/2010 của Bộ Y tế về việc ban hành quy định về đo nồng độ cồn (ethanol) trong máu áp dụng trong các bệnh viện; Quyết định 320/QĐ-BYT ngày 23/01/2014 của Bộ Y tế về hướng dẫn quy trình kỹ thuật chuyên ngành Hóa sinh trong đó quy định về kỹ thuật định lượng ethanol trên máy xét nghiệm; Thông tư 47/2013/TT-BYT ban hành ngày 31/12/2013 về quy trình giám định ethanol trong máu trong pháp y; Thông tư liên tịch số 26/2014/TTLT-BYT-BCA quy định về xét nghiệm nồng độ cồn trong máu của người điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ...
Tuy nhiên, từ ngày 01/01/2020, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia có hiệu lực quy định tại Điều 5 về các hành vi bị nghiêm cấm, Khoản 6 của điều luật này đã điều chỉnh mức nồng độ ethanol trong máu hoặc hơi thở xuống mức “per se” có nghĩa là hễ có ethanol trong máu hoặc hơi thở sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự. Đây là vướng mắc cần phải được tháo gỡ càng sớm càng tốt nếu không muốn để nhiều hệ lụy cho xã hội”, theo ông Trịnh Xuân Hà.
Cũng về quan điểm này, TS. Bùi Lê Minh - Trưởng ngành Công nghệ Sinh học, Viện Kỹ thuật Công nghệ cao NTT, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành cho rằng, đã có nhiều nghiên cứu xác định mức trung bình ethanol trong máu của một người không sử dụng đồ uống có cồn. Mức nồng độ này có phần khác nhau tùy thuộc nghiên cứu. Có thể thấp ở mức 0,04mg/100ml hoặc tới mức cao hơn là 1,2 - 6,7mg/100ml. “Mặc dù vẫn có thể tồn tại trong máu, nhưng những mức này thấp hơn nhiều nồng độ cồn trong máu của một người mới tiêu thụ rượu, bia (trên 30mg/100ml) hay ngưỡng quy định với người điều khiển giao thông (50mg/100ml)”, TS. Minh phân tích.
Cũng theo chuyên gia này, thói quen của người Việt Nam là thường ăn sáng với thực phẩm giàu carb, nên hoàn toàn có thể ghi nhận nồng độ ethanol trong máu vào buổi sáng ở mức thấp. Các loại hoa quả có hàm lượng đường cao, khi chín quá đã có một lượng nhỏ ethanol, ví dụ như các loại nước quả ép có thể chứa tới 1% là ethanol. Ngoài ra, ethanol còn là một loại tá dược phổ biến trong điều chế thuốc, dùng làm dung môi để tách chiết các hợp chất tự nhiên từ dược liệu, nên trong các loại thuốc dạng dung dịch như sirô ho thì cũng rất dễ gặp ethanol... “Tuy nhiên, tất cả các con đường này cũng chỉ dẫn tới mức tăng rất nhỏ ethanol trong máu, hoặc thậm chí không phát hiện ra được và không gây tác hại gì”, theo TS Minh.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng căn dặn ngành Tòa án: “Xét xử đúng là tốt nhưng không phải xét xử thì càng tốt hơn”. Lời dạy ấy thể hiện tư duy pháp lý nhân văn và sâu sắc của Người.
Chiều 3/9, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tú đã chủ trì cuộc họp Hội đồng thẩm định dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chuyển giao công nghệ (CGCN).
Ngày 22/7, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Nghị định 208/2025/NĐ-CP vừa được Chính phủ ban hành, có hiệu lực từ 1/9/2025, đặt ra những quy định chi tiết, chặt chẽ về quy hoạch và bảo tồn di sản văn hóa.
Nguyên đơn là ông Nguyễn Đức Linh khởi kiện yêu cầu bị đơn là Công ty Gelexim phải trả số tiền dịch vụ pháp lý ký kết năm 2019, số tiền 3,58 tỉ đồng. Có ý kiến cho rằng, hợp đồng dịch vụ pháp lý đó có dấu hiệu vô hiệu vì có nội dung vi phạm quy tắc đạo đức nghề nghiệp của luật sư.
Việc sáp nhập các tỉnh, thành trên cả nước đang đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với việc tổ chức hoạt động của Đoàn luật sư tại các địa phương. Tuy nhiên, hành lang pháp lý cho mô hình Văn phòng đại diện Đoàn luật sư đến nay vẫn còn bỏ ngỏ, gây khó khăn cho công tác quản lý thực tiễn.
Anh Phạm Xuân Sang – Chủ tịch VTA, người góp phần khởi xướng NextGen VTA đã chia sẻ với báo Pháp luật Việt Nam hành trình đầy cảm hứng xây dựng cộng đồng “Thế hệ đáng tin cậy”.
Năm 2025, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý toàn quốc đã đấu tranh, triệt phá gần 21.998 vụ, bắt giữ hơn 44.354 đối tượng phạm tội về ma tuý.
Nhằm nâng cao năng lực phòng thủ, phát hiện và ứng phó với các nguy cơ tấn công mạng trong điều kiện thực tế, ngày 22/12, Công an tỉnh Cà Mau tổ chức khai mạc Diễn tập thực hiện bảo đảm an toàn, an ninh mạng tỉnh Cà Mau năm 2025, nhằm nâng cao năng lực ph
Tình trạng một số người lợi dụng quyền tự do ngôn luận để lan truyền thông tin sai sự thật lên mạng xã hội đã đẩy nhiều cá nhân, hộ kinh doanh đến trước nguy cơ phá sản. Mạng xã hội vốn ảo, nhưng lại gây ra không ít hệ lụy nặng nề cho đời sống thực, trong đó có những hệ luỵ pháp lý.
Chuyên gia pháp lý nhận định, các đối tượng lừa đảo hiện nay không chỉ lợi dụng sơ hở pháp lý, mà còn đánh trúng vào lòng tham, tâm lý sợ hãi, thiếu bình tĩnh, sự thiếu hiểu biết về công nghệ... của nhiều người để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.
Theo Luật sư: Đây không còn là “tai nạn giao thông” thông thường mà là hành vi mang tính chất tước đoạt mạng sống một cách cố ý, cần phải được xử lý nghiêm minh bằng chế tài hình sự nghiêm khắc.
Theo TS. LS Đặng Văn Cường: Hành vi lấy chìa khóa xe ô tô của người khác khi phương tiện đang trên lộ trình di chuyển là hành vi vi phạm pháp luật. Tuỳ vào mức độ, hậu quả, năng lực hành vi mà người này sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Dự kiến ngày 31/7/2025, TAND tỉnh Tuyên Quang sẽ đưa ra xét xử sơ thẩm vụ án “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” và “Vận chuyển hàng cấm” đối với bị cáo Nguyễn Tứ (nguyên Chi cục trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Xín Mần) cùng các bị cáo Đinh Đức Minh, Mạch Đức Hải và 7 người khác.
Theo luật sư Tô Xuyên: “AI có thể xử lý hàng triệu dữ liệu, nhưng chỉ con người mới có thể ra quyết định đúng trong bối cảnh cụ thể. Luật sư không nên sợ AI - mà nên học cách dùng AI như một cánh tay nối dài của chính mình”.
"Nhà báo - Luật sư, hai nghề tưởng chừng không liên quan, nhưng thực chất lại cùng uống chung một mạch nguồn – mạch nguồn của sự thật, của công lý, và của trách nhiệm xã hội", luật sư Trương Anh Tú.
Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết 68-NQ/TW, Quốc hội thông qua Nghị quyết 198, một tinh thần mới được xác lập: không hình sự hóa quan hệ dân sự - kinh tế thuần túy.
Từ góc độ pháp lý, Luật sư Lê Hiếu - Giám đốc Công ty Luật TNHH Hiếu Hùng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhận định, theo quy định của pháp luật Việt Nam, công ty tự ý tư vấn, làm thủ tục, thu tiền của học viên khi chưa có giấy phép tư vấn du học hoặc xuất khẩu lao động là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng và sẽ phải đối diện với những chế tài nghiêm khắc của pháp luật.
Ngày 4/6, Tổng Bí thư Tô Lâm và Đoàn công tác Trung ương đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Kiên Giang và Thường trực Tỉnh ủy An Giang về tình hình triển khai các nghị quyết, kết luận của Trung ương; công tác tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh
Công an tỉnh Tiền Giang đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ một chủ doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo nghi bị lừa đảo trên không gian mạng với số tiền trên 420 tỷ đồng.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
22 °C
28 °C
25 °C
