Từ xử phạt hành chính đến mức án 20 năm tù
Tại họp báo thường kỳ tháng 5/2025 ngày 3/6, ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) cho biết sẽ xử lý đến cùng vụ việc Công ty C.P bị nhân viên tố về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm.
Lãnh đạo Bộ NN&MT yêu cầu Cục Chăn nuôi và Thú y hoàn chỉnh hồ sơ gửi lãnh đạo Bộ xem xét; đồng thời làm văn bản đề nghị Bộ Công an vào cuộc điều tra, làm rõ vụ việc.
Trước đó, trên mạng xã hội lan truyền đơn tố cáo vi phạm pháp luật về vệ sinh an toàn thực phẩm. Người đứng đơn là Lê Quý Nhân (40 tuổi, ngụ thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng). Trong đơn, người này cho biết từng làm việc tại Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam, phụ trách mảng thịt heo bộ phận gia công. Trong quá trình làm việc tại cửa hàng C.P. Fresh Shop Mỹ Xuyên - Sóc Trăng, ông Nhân phát hiện một số sai phạm nghiêm trọng của lãnh đạo công ty.
Theo ông Nhân, hàng ngày công ty thường xuyên trà trộn heo bệnh, gà bệnh, có mảnh lên mùi hôi thối đưa về Fresh Shop bắt nhân viên bán ra thị trường tại Sóc Trăng.
"Những mảnh heo, gà bệnh nhìn rất kinh khủng, như nổi trái, hột, áp xe, mủ và cả những mảnh heo bệnh đã cắt ra manh mún, để lên mùi hôi thối, ruồi bu mà vẫn gửi về cửa hàng để bán. Lãnh đạo công ty còn kêu lóc ra bán lẻ nửa giá cho người dân làm lạp xưởng. Xúc xích hết date kêu tháo thương hiệu ra làm chả chiên…", nội dung đơn nêu.
Trong đơn còn nói "Những mảnh heo chết bệnh không có giá trị, chỉ để tiêu hủy Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P. Việt Nam bán ra thị trường cho người tiêu dùng Việt Nam, thu lợi bất chính….".
Nhận thấy vấn đề vô cùng phức tạp, có thể kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân nên ông N. đã làm đơn gửi lãnh đạo Công ty C.P nhưng không thấy được giải quyết thảo đáng. Cực chẳng đã, ông Nhân đã phải đưa đơn tố cáo cùng các hình ảnh chứng minh cho sai phạm của Công ty C.P lên mạng xã hội.
Ngay sau đó các cơ quan chức năng đã vào cuộc kiểm tra cửa hàng bán thực phẩm Fresh Shop của Công ty C.P. tại thị trấn Mỹ Xuyên, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng. Tiếp đó, trong các ngày 31/5 và 1/6, đoàn tiếp tục kiểm tra ba cơ sở khác thuộc hệ thống này đang hoạt động tại Sóc Trăng. Theo đó, kết quả kiểm nghiệm các mẫu lợn và gà tại những của hàng này không phát hiện virus gây bệnh dịch tả heo châu Phi, dịch tả heo cổ điển, hội chứng rối loạn sinh sản và hô hấp ở lợn chủng Bắc Mỹ.
Tuy nhiên, đoàn kiểm tra cũng phát hiện một số vi phạm về thủ tục hành chính, gồm: giấy chứng nhạnan toàn thực phẩm của ba cơ sở được kiểm tra là cơ sở số 12, 21 và số 08 đã hết hiệu lực; một số địa điểm chưa xuất trình được giấy đăng ký kinh doanh bản gốc và chứng chỉ tập huấn an toàn thực phẩm của nhân viên.
Sau đó, đoàn kiểm tra tiếp tục lấy mẫu thịt heo xay tại các cửa hàng gửi xét nghiệm tại Chi cục Chăn nuôi và Thú y vùng VII. Và kết quả công bố ngày 1/6, các mẫu đều âm tính với virus gây Dịch tả heo châu Phi, Dịch tả heo cổ điển và bệnh Tai xanh, ba loại bệnh truyền nhiễm thường gặp trên đàn heo.
Tiếp đó, vào ngày 2/6, cơ quan chức năng tỉnh Hậu Giang đã tiến hành kiểm tra, truy soát 2 lò giết mổ gia súc D.N. (huyện Phụng Hiệp) và N.Đ (huyện Châu Thành A). Đây là cơ sở chăn nuôi và giết mổ gia công cho Công ty cổ phần Chăn nuôi C.P Việt Nam.
Ngược lại với lời phủ nhận trước đó về những tố cáo của ông Ngân, đại diện quản lý các cơ sở giết mổ của chi nhánh công ty C.P. ở Hậu Giang - ông Hà Hữu Tâm đã xác nhận hình ảnh heo có dấu hiệu bị bệnh đang lan truyền trên mạng xã hội những ngày qua được chụp tại lò giết mổ này. Tuy nhiên, thời điểm phát hiện heo bệnh vào năm 2023, cơ sở giết mổ D.N đã báo cáo lại với bên công ty và cơ quan thú y. Sau đó, con heo bệnh đã được nấu lên và cho cá ăn.
 |
| Luật sư Nguyễn Thị Tuyết, Phó Giám đốc Công ty luật TNHH Tôi Yêu Luật – Đoàn Luật sư TP Hà Nội. |
Liên quan đến sự việc này, Luật sư Nguyễn Thị Tuyết, Phó Giám đốc Công ty luật TNHH Tôi Yêu Luật – Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, người cố tình bán thịt lợn, gà bị nhiễm bệnh ra thị trường là hành vi vi phạm nghiêm trọng về vệ sinh, an toàn thực phẩm. Tuỳ vào mức độ, hậu quả và tính chất của hành vi, người có mang động vật, sản phảm động vật không đảm bảo vệ, sinh, an toàn có thể bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự.
Theo Điều 4 Nghị định 115/2018/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm quy định, hành vi sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy theo quy định của pháp luật để chế biến thực phẩm hoặc cung cấp, bán thực phẩm có nguồn gốc từ động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy mà sản phẩm trị giá dưới 10 triệu đồng sẽ bị phạt tiền từ 40 - 50 triệu đồng.
Đối với sản phẩm có giá trị trên 10 triệu đồng (nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự) thì người có hành vi cung cấp, bản thực phẩm có nguồn gốc từ động vật chết do bệnh, dịch bệnh có thể bị phạt từ 80 đến 100 triệu đồng.
Hành vi cố tình bán thịt lợn, gà bị nhiễm bệnh còn có thể bị xử phạt hành chính trong lịch vực thú y đối với các hành vi kinh doanh sản phẩm động vật, con vật mắc bệnh, chết do bệnh mà chưa qua kiểm dịch.
Cũng cần biết rằng, việc cố tính bán thịt lợn, gà nhiễm bệnh ra thị trường có thể bị truý cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 317 Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 về tội vi phạm quy định về an toàn thực phẩm.
Cụ thể, người nào sử dụng động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy theo quy định của pháp luật để chế biến thực phẩm hoặc cung cấp, bán thực phẩm có nguồn gốc từ động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy mà sản phẩm trị giá từ 10 triệu đồng trở lên mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự…vi phạm quy định về an toàn thực phẩm thì có thể bị phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
Đáng chú ý, mức án cao nhất quy định ở tội danh này lên đến 20 năm tù đối với hành vi chế biến, cung cấp, bán thực phẩm có sử dụng nguyên liệu là động vật chết do bệnh, dịch bệnh hoặc động vật bị tiêu hủy trị giá 500 triệu đồng trở lên.
Nói về trách nhiệm của các cơ quan trong vụ việc, Luật sư Nguyễn Thị Tuyết nêu quan điểm, nếu doanh nghiệp cố tình bán sản phẩm nhiễm bệnh ra thị trường thì ngoài việc doanh nghiệp, cá nhân có liên quan trong doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm thì cơ quan quản lý, giám sát cũng cần phải xem xét trách nhiệm liên đới nếu có trong việc buông lỏng quản lý hoặc tiếp tay cho doanh nghiệp.
"Pháp luật cũng có quy định liên quan đến chức năng nhiệm vụ của cơ quan quản lý thị trường. Ngoài ra, đối với hoạt động chế biến, buôn bán thực phẩm là động vật thì còn có trách nhiệm của cơ quan lý thú y, kiểm dịch, y tế. Tuỳ vào tính chất, mức độ và hậu quả của hành vi thì sẽ có chế tài tương ứng theo quy định của pháp luật", Luật sư Nguyễn Thị Tuyết khẳng định.
Lợn bệnh phải tiêu hủy nhưng lại được đóng dấu lưu hành
Trong những thông tin được ông Nhân chia sẻ có một bức ảnh ghi lại 2 con lợn đầy vết mụn, đã được mổ sạch và đóng dấu vuông thể hiện việc đủ điều kiện lưu thông trên thị trường. Điều này hoàn toàn ngược lại với lời biện minh của ông Hà Hữu Tâm về việc 2 con lợn bệnh này đã được nấu lên và cho cá ăn.
Cũng tại họp báo thường kỳ tháng 5/2025, bà Nguyễn Thu Thủy, Phó Cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, những phát hiện ban đầu từ báo cáo và kiểm tra hồ sơ cho thấy có sự bất thường trong quy trình xử lý heo bệnh tại một cơ sở giết mổ ở Hậu Giang. Cụ thể, khi có hai vết thâm tím trên thân thịt heo, cơ sở này đã đề nghị xử lý nhiệt và chuyển đổi mục đích sử dụng thành thức ăn cho cá. Tuy nhiên, quá trình kiểm tra thực tế trên thân thịt và tại cơ sở giết mổ lại không có biên bản nào ghi nhận việc xử lý này.
Khi nhận thấy sự bất thường này, Cục Thú y đã ngay lập tức yêu cầu cơ sở làm rõ và cung cấp đầy đủ hồ sơ liên quan đến việc xử lý số heo nói trên.
 |
| Hình ảnh lợn bị bệnh của Công ty C.P nhưng vẫn được cán bộ thú y đóng dấu đủ điều kiện lưu thông trên thị trường. Ảnh: Lê Quý Nhân |
Liên quan đến hình ảnh lợn bệnh được đóng dấu xanh lưu hành, bà Nguyễn Thu Thủy cho biết, theo hình ảnh và con dấu trên thân thịt lợn bệnh, cán bộ thú y tại cơ sở giết mổ đã đóng dấu sai quy định. Theo biên bản của Công ty C.P tại Hậu Giang về việc gửi lợn bị viêm da và đề nghị xử lý nhiệt, chuyển đổi mục đích sử dụng, dấu tròn phải được đóng trên thân thịt. Đây là loại dấu quy định cho sản phẩm được xử lý nhiệt và chuyển đổi mục đích sử dụng.
Trong khi đó, nếu lợn bệnh và buộc phải tiêu hủy, theo quy định, thân thịt phải được đóng dấu tam giác. Tuy nhiên, dấu được đóng trên thân thịt tại cơ sở giết mổ Hậu Giang lại là dấu vuông. Dấu vuông chỉ được sử dụng cho sản phẩm đủ điều kiện lưu thông trên thị trường, tức là sản phẩm đã qua kiểm dịch và an toàn cho người tiêu dùng. Như vậy, có khả năng 2 con lợn bị bệnh theo hình ảnh ông Nhân cung cấp đã thực sự được Công ty C.P và cán bộ thú ý của địa phương cho bán ra thị trường.
Theo quy định của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường) quy định về mẫu dấu kiểm soát giết mổ sử dụng tại cơ sở giết mổ tiêu thụ nội địa như sau: Dấu hình chữ nhật (kích thước dài 80 mm, rộng 50 mm), ở giữa dấu có khắc chữ “K.S.G.M" được sử dụng để đóng trên thân thịt gia súc để tiêu thụ nội địa; Mẫu dấu hình ô van sẽ được đóng trên thịt gia súc phải xử lý vệ sinh thú y, phía trong có khắc chữ “XỬ LÝ V.S.T.Y”; Đối với thịt gia súc phải tiêu hủy, trên thân thịt sẽ được đóng dấu hình tam giác, ở giữa của dấu có đường cao 22 mm, khắc chữ “HỦY”.
