Vụ án tại Tập đoàn Phúc Sơn cho thấy thủ đoạn nhà thầu thi công cấu kết với chủ đầu tư để gian lận hồ sơ, trúng thầu trái quy định, gây thất thoát hàng nghìn tỷ đồng.
Theo kết luận điều tra, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) Bộ Công an đã đề nghị truy tố 41 bị can trong vụ án tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn.
Căn cứ kết quả điều tra vụ án, cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT) nhận thấy trong nhiều năm qua, Hội đồng định giá tài sản các cấp sử dụng kết quả định giá tài sản của các doanh nghiệp thẩm định giá làm căn cứ để quyết định, yêu cầu các doanh nghiệp làm chủ đầu tư dự án thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước.
Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, một số cá nhân giữ các vị trí quan trọng như giám đốc doanh nghiệp, thẩm định viên... tại các doanh nghiệp thẩm định giá đã có hành vi tiêu cực. Họ chịu sự tác động của các đối tượng để làm sai lệch hoạt động đúng đắn của công tác thẩm định giá tài sản theo hướng giảm số tiền phải nộp tài sản Nhà nước.
 |
| 5 cựu Ủy viên Trung ương vướng vào lao lý trong vụ án tại Tập đoàn Phúc Sơn, từ trái qua: ông Phạm Văn Vọng, bà Hoàng Thị Thúy Lan, ông Nguyễn Doãn Khánh, ông Ngô Đức Vượng, ông Lê Viết Chữ. Ảnh: Q.N |
Hành vi này được các cá nhân thực hiện bằng việc cố tình thu thập các mẫu so sánh làm căn cứ định giá tài sản không đúng vị trí, giá trị có tính chất tương đồng để ban hành Chứng thư định giá có giá trị thấp.
Dựa trên cơ sở đó, Hội đồng định giá tài sản phê duyệt yêu cầu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước với số tiền thấp hơn quy định, từ đó hưởng lợi bất chính và gây thiệt hại tài sản cho Nhà nước và tổ chức.
Bên cạnh đó, cơ quan CSĐT cho rằng Pháp luật về đầu tư xây dựng, đấu thầu có quy định các doanh nghiệp được xét chọn làm Chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có doanh thu, vốn chủ sở hữu đảm bảo tổng mức đầu tư dự án, giá tị gói thầu tham gia thực hiện.
Để có đủ các điều kiện năng lực tài chính phù hợp với các yêu cầu, quy định này, các đối tượng tại một số doanh nghiệp đã móc nối với các đối tượng ở các Công ty Kiểm toán thực hiện việc làm giả, nâng khống số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu.
 |
| Ông Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Phúc Sơn. Ảnh Bộ Công an |
Điều này dẫn đến việc các cơ quan, tổ chức, chủ đầu tư dự án đã lựa chọn doanh nghiệp làm Chủ đầu tư, nhà thầu không đảm bảo điều kiện năng lực. Từ đó làm cho các dự án, công trình xây dựng không hoàn thành đúng tiến độ, kéo dài, bán thầu, gây thiệt hại, thất thoát, lãng phí tài của Nhà nước, tổ chức.
Vụ án xảy ra tại Tập đoàn Phúc Sơn và các đơn vị liên quan là điển hình cho việc nhà thầu thi công cấu kết, thông đồng, móc ngoặc với Chủ đầu tư dự án để được tiết lộ, cung cấp thông tin, dự toán gói thầu. Từ đó doanh nghiệp có điều kiện, cơ hội trúng thầu với giá rất cao, sát bằng giá dự toán gói thầu.
Trong đó, Chủ đầu tư xây dựng dự toán đã sử dụng đơn giá nguyên vật liệu theo công bố của các Bộ, ngành, địa phương nhưng không quan tâm, chú ý đến giá thực tế tại thị trường của nguyên vật liệu, dẫn đến dự toán được xây dựng có chi phí rất cao, không tiết kiệm, gây thất thoát cho Nhà nước và tổ chức.
Trước thực trạng này, Cơ quan CSĐT (Bộ Công an) đã đưa ra một số kiến nghị quan trọng đối với các Bộ, ngành và địa phương.
Trong đó, cơ quan CSĐT đề nghị Bộ Tài chính tăng cường quản lý, giám sát chặt chẽ và công khai hoạt động định giá tài sản của các doanh nghiệp tư vấn. Những đơn vị này được Hội đồng định giá tài sản (cấp Bộ, địa phương) sử dụng làm căn cứ để định giá tài sản và thu tiền cho Nhà nước. Việc giám sát chặt sẽ giúp ngăn chặn các hành vi lợi dụng, can thiệp, tác động làm sai lệch kết quả định giá, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước.
Bộ Tài chính cần tăng cường kiểm tra hoạt động của các công ty kiểm toán, đảm bảo việc xác nhận báo cáo tài chính về doanh thu, chi phí, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp được thực hiện chặt chẽ. Điều này nhằm ngăn chặn tình trạng doanh nghiệp thổi phồng năng lực tài chính để đủ điều kiện tham gia đầu tư dự án và trở thành nhà thầu thi công. Nếu không kiểm soát tốt, tình trạng này có thể dẫn đến dự án bị kéo dài, bán thầu và gây thất thoát tài sản Nhà nước.
Đối với Bộ Xây dựng, cần rà soát, đánh giá và đề xuất sửa đổi các quy định về định mức, đơn giá trong xây dựng, đảm bảo giá dự toán các hạng mục công trình phù hợp với chi phí thực tế theo giá thị trường. Các doanh nghiệp thi công phải tối ưu chi phí, đảm bảo lợi nhuận hợp lý, tránh thất thoát tài sản Nhà nước.
Ngoài ra, Cơ quan CSĐT kiến nghị Bộ Tài chính và UBND các tỉnh xem xét xử lý hành chính các công ty thẩm định giá và tư vấn đấu thầu có sai phạm trong vụ án. Các biện pháp xử lý có thể bao gồm đình chỉ kinh doanh hoặc thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động.
Theo kết luận điều tra, ngoài các bị can đã bị khởi tố và đề nghị truy tố, một số cá nhân liên quan chưa đủ căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự. Do đó, cơ quan CSĐT kiến nghị các cơ quan chủ quản xử lý nghiêm theo quy định hiện hành.
Trong quá trình điều tra, cơ quan CSĐT phát hiện thêm dấu hiệu vi phạm của một số cá nhân khác. Tuy nhiên, do thời hạn điều tra đã hết, những sai phạm này sẽ được tách riêng để tiếp tục điều tra, xử lý trong giai đoạn sau.
