Có nên hạn chế nhà chùa nhận con nuôi

Ngắm ngôi nhà chưa từng biết của Tân Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh

Trung Quốc xây nhà chứa máy bay ở Trường Sa

Xét về phương diện chăm sóc và bảo vệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, các nhà chùa, sư trụ trì tiếp nhận trẻ em bị bỏ rơi, cơ nhỡ, mồ côi hoặc cha mẹ đẻ không có khả năng nuôi dưỡng là nhằm mục đích nhân đạo.

Hình minh họa.

Tuy nhiên, xu hướng gia tăng số trẻ em được nuôi dưỡng trong các chùa trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn về vật chất và thiếu hẳn môi trường gia đình cũng là 1 vấn đề mà xã hội và Nhà nước cần quan tâm thích đáng.

Nhà chùa hoặc sư trụ trì chỉ có thể tiếp nhận trẻ em vào chăm sóc nuôi dưỡng khi đáp ứng đầy đủ các điều kiện thành lập của một cơ sở bảo trợ xã hội theo quy định tại Nghị định số 68/2008/NĐ-CP và Nghị định số 81/2012/NĐ-CP (đã có những cơ sở tôn giáo được công nhận là cơ sở bảo trợ xã hội, đặc biệt có cơ sở tôn giáo được chỉ định giới thiệu trẻ em làm con nuôi nước ngoài như Nhà Tình thương Tổ đoàn kết Thuận An, tỉnh Bình Dương).

Như vậy, trong trường hợp nhà chùa không đáp ứng được điều kiện và thủ tục thành lập cơ sở bảo trợ xã hội thì việc chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ em lâu dài cũng sẽ có vấn đề về phương diện pháp lý. Không những thế, còn gây khó khăn cho việc tìm gia đình nuôi dưỡng sau này.

Bởi lẽ thủ tục đăng ký nuôi con nuôi sẽ gặp khó khăn trong trường hợp nhà chùa không có tư cách pháp nhân của một cơ sở bảo trợ xã hội như luật định.

Trong trường hợp này, hồ sơ trẻ em sẽ thiếu nhiều loại giấy tờ như Quyết định tiếp nhận trẻ em vào cơ sở nuôi dưỡng, ý kiến của những người liên quan (sư trụ trì, nhà chùa không phải là người giám hộ cho trẻ).

Đăng ký con nuôi là không có cơ sở pháp lý Qua đánh giá tình hình thực hiện Luật Nuôi con nuôi 2010, các địa phương đều nhận thấy việc các sư trụ trì, nhà chùa nhận trẻ em sống trong chùa hoặc các cơ sở tôn giáo làm con nuôi có phần không phù hợp, không đảm bảo được quyền lợi tốt nhất cho trẻ em.

Để vận động, thuyết phục nhà chùa và sư trụ trì, một số địa phương đã phát huy vai trò của công tác phối hợp liên ngành giữa UBND tỉnh thành, Sở Tư pháp, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, Sở Giáo dục, Sở Y tế, Ban Tôn giáo tỉnh ủy hoặc Mặt trận Tổ quốc thực hiện các hoạt động về nuôi con nuôi và cùng giải quyết vấn đề nuôi con nuôi nhà chùa.

Nhiều địa phương tổ chức nói chuyện và giải thích để các sư trụ trì làm đúng theo quy định pháp luật khi có trẻ em bị bỏ rơi tại chùa cũng như vận động, thuyết phục nhà chùa và sư trụ trì chuyển trẻ em vào cơ sở bảo trợ xã hội để chăm sóc và nuôi dưỡng.

Tuy nhiên, không phải sư trụ trì nào cũng đồng tình với việc giao lại trẻ em vào cơ sở bảo trợ xã hội thuộc ngành Lao động - Thương binh và Xã hội để các cháu được hưởng chế độ chăm sóc và nuôi dưỡng của Nhà nước, được sống trong gia đình thay thế phù hợp.

Về vấn đề này, Bộ Tư pháp nêu quan điểm, Điều 2 Luật Nuôi con nuôi quy định mục đích của việc nuôi con nuôi là nhằm xác lập quan hệ cha, mẹ và con lâu dài, bền vững, vì lợi ích tốt nhất của người được nhận làm con nuôi, bảo đảm cho con nuôi được nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trong môi trường gia đình.

Việc nuôi con nuôi của người tu hành không đáp ứng mục đích nêu trên, vì những người tu hành có nếp sống riêng theo giáo lý, giáo luật và tập trung cho việc thực hiện các nghi lễ của cơ sở tôn giáo nên không có điều kiện để chăm sóc cho trẻ em được nhận nuôi như những người cha, mẹ bình thường, không đảm bảo trẻ em được sống trong môi trường gia đình theo truyền thống.

Nhà nước khuyến khích cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân tham gia trợ giúp, chăm sóc trẻ em, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. Có điều, cần tách bạch giữa việc chăm sóc trẻ em vì mục đích từ thiện với việc tìm cho trẻ em một mái ấm gia đình bình thường.

Nhằm hạn chế tình trạng này, Bộ Tư pháp đề nghị Sở Tư pháp quán triệt những nội dung trên cho UBND cấp xã tại địa phương; thực hiện tốt công tác phối hợp liên ngành, tuyên truyền để cơ sở tôn giáo thành lập cơ sở trợ giúp xã hội theo quy định pháp luật nếu đủ điều kiện nuôi dưỡng, chăm sóc trẻ em.

Đồng thời, nếu trẻ em cần tìm gia đình thay thế thì phải lập danh sách trẻ em cần tìm gia đình thay thế theo quy định tại Điều 15 Luật Nuôi con nuôi, rà soát, đánh giá điều kiện của các cơ sở trợ giúp xã hội trong giải quyết việc nuôi con nuôi.