Người coi báo chí là phương tiện để vận động, tập hợp lực lượng cách mạng, tổ chức, thực hiện mục tiêu cách mạng một cách nhanh chóng, sâu rộng và hiệu quả nhất. Do đó, trong suốt 60 năm vừa hoạt động cách mạng vừa cầm bút, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết hàng ngàn bài báo các loại…
Người đặt nền móng cho báo chí cách mạng Việt Nam
Cuối năm 1917, khi trở lại Pháp, tuy vốn ngôn ngữ tiếng Pháp chưa đủ để viết báo nhưng với tinh thần quyết tâm cao, người thanh niên yêu nước Nguyễn Tất Thành khi ấy đã tự học tiếng Pháp và học làm báo. Những ngày đầu, Người được Jean Longuet - cháu ngoại của Karl Marx, làm việc ở báo “Sinh hoạt công nhân” chỉ dẫn nghiệp vụ báo chí. Những bài viết của Người sau đó đã được đăng.
Nguyễn Ái Quốc - nhà báo kiệt xuất của báo chí cách mạng Việt Nam. (Ảnh tư liệu)
Ngày 18/6/1919, các nước thắng trận trong Chiến tranh Thế giới lần thứ nhất họp tại Versailles. Thay mặt những người Việt Nam yêu nước ở Pháp, Nguyễn Tất Thành thay mặt cho cả nhóm ký tên gửi tới hội nghị bản yêu sách 8 điểm đòi quyền lợi cho nhân dân Việt Nam với tên Nguyễn Ái Quốc. Đây có lẽ là văn bản đầu tiên ghi dấu ấn của Người về việc đòi các quyền tự do căn bản cho người dân Việt Nam, trong đó có tự do báo chí. Năm 1921, cũng tại Pháp, Nguyễn Ái Quốc cùng một số nhà yêu nước thành lập Hội Liên hiệp Thuộc địa để rồi sau đó một năm, năm 1922 lập ra tờ báo Le Paria (Người cùng khổ) làm cơ quan ngôn luận của Hội. Số báo đầu tiên của Le Paria ra ngày 1/4/1922 và Nguyễn Ái Quốc trở thành nhân vật nòng cốt của tờ báo: vừa là biên tập viên chính, vừa là phóng viên, nhiếp ảnh.
Trong khoảng thời gian từ năm 1919 - 1926, Bác đã viết hàng trăm bài báo phục vụ sự nghiệp tuyên truyền cách mạng, bút danh Nguyễn Ái Quốc được sử dụng nhiều nhất, trong đó có những tác phẩm quan trọng đối với cách mạng Việt Nam được tập hợp trong 2 cuốn sách Bản án chế độ thực dân Pháp (1925) và Đường kách mệnh (1927). Cuốn đầu là bản cáo trạng đối với chủ nghĩa thực dân Pháp nói riêng và chủ nghĩa đế quốc nói chung nhằm thức tỉnh nhân dân Việt Nam và các dân tộc bị áp bức, cuốn sau là định hướng cho hành động cách mạng viên kiêm việc tổ chức, quản lí, phát hành với 38 bài viết cho báo này.
Tại Quảng Châu - Trung Quốc năm 1925, để có một tờ báo cho tổ chức Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, Nguyễn Ái Quốc đã tổ chức ra Báo Thanh niên. Số đầu tiên của Báo Thanh niên ra ngày 21/6/1925 và đã ra được 88 kỳ. Trên tờ báo này, Nguyễn Ái Quốc là người trực tiếp chỉ đạo, biên tập, trình bày cũng như viết các bài viết chính luận. Nhiều số báo đã được các nhà cách mạng chuyển về trong nước bằng những con đường khác nhau giúp thức tỉnh tinh thần yêu nước của người Việt. Không những thế, các tờ báo này đã được các thủy thủ, các binh sĩ, những người có cảm tình chuyển đi nhiều nước, thâm nhập vào phong trào yêu nước của các tổ chức người Việt ở các nước trên thế giới.
Phóng viên Việt Nam Thông tấn xã tháp tùng Bác đi thăm công trình đập Thác Huống, Thái Nguyên, để viết tin, bài, tháng 12/1954. (Ảnh: Tư liệu TTXVN)
Tiếp đó, tháng 12/1926, Nguyễn Ái Quốc lập ra Báo Công nông dành cho hai giai cấp chủ chốt của cách mạng. Tháng 1/1927, Người sáng lập Báo Lính kách mệnh (tiền thân của Báo Quân đội nhân dân ngày nay)… Khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Người đã chỉ đạo và tổ chức ra các tờ Tranh đấu và tạp chí Đỏ. Tháng 1/1941 Nguyễn Ái Quốc về nước và từ đây người mang tên mới là Hồ Chí Minh. Sau khi về nước, Người đã chủ trì triệu tập Hội nghị Trung ương 8 thành lập Mặt trận Việt Minh, cho ra tờ báo Việt Nam độc lập từ năm 1941 và Báo Cứu quốc từ năm 1942. Sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II tháng 2/1951, Hồ Chí Minh chỉ đạo thành lập Báo Nhân dân - cơ quan ngôn luận của Đảng Lao động Việt Nam.
Và gần 200 bút danh khác nhau
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại kho tàng đồ sộ với hơn 2.000 bài báo. Người đã trực tiếp cho ra đời 9 tờ báo: Người cùng khổ (1922); Quốc tế Nông dân (1924); Thanh niên (1925); Công nông (1925); Lính kách mệnh (1927); Việt Nam tiền phong (1927); Thân ái (1928); Đỏ (1929); Việt Nam độc lập (1941); Cứu quốc (1942). Riêng tờ Người cùng khổ, Người vừa là chủ nhiệm đồng thời là chủ bút, họa sĩ biếm họa, thợ rửa ảnh, thủ quỹ, phát hành, bán báo...
Bài báo đầu tiên trong đời làm báo của Người là bài viết Vấn đề người bản xứ đăng trên báo báo L'Humanité ngày 2/8/1919. Bài báo cuối cùng mà Người viết là bài Thư trả lời Tổng thống Mỹ, đăng Báo Nhân dân số 5684, ngày 7/11/1969 (bài báo này Hồ Chí Minh viết ngày 25/8/1969, tức là trước một tuần ngày Người qua đời). Tuy nhiên, bài báo cuối cùng đăng khi Người còn sống là bài Nâng cao trách nhiệm chăm sóc và giáo dục thiếu niên, nhi đồng, ký tên TL, đăng Báo Nhân dân số 5526 ra ngày 1/6/1969).
Nhà báo Hồ Chí Minh không những chỉ viết báo bằng tiếng Việt mà còn viết bằng nhiều ngôn ngữ khác. Người là cộng tác viên và đã viết hàng loạt bài cho các báo như: L' Humanité (Nhân đạo) của Đảng Cộng sản Pháp, La Vie d'Ouvriers (Đời sống thợ thuyền) của Liên đoàn Lao động Pháp, Điện tín Quốc tế của Quốc tế Cộng sản III, Pravda (Sự thật) của Đảng Cộng sản Liên Xô... Chỉ riêng Báo Nhân dân, nếu tính từ số từ số 1 ngày 11/3/1951 đến số 5526 ngày 1/6/1969, Người đã đăng 1.206 bài viết với 23 bút danh khác nhau. Cùng với đó, Bác Hồ cũng được xem là nhà báo có nhiều bút danh nhất thế giới với gần 200 bút danh khác nhau. Có những bút danh thậm chí được xem là rất kỳ lạ như: X.L., T.L., Một Người An Nam, Một Người Bạn…
Báo chí cách mạng vì nhân dân phục vụ
Không chỉ là nhà báo với nhiều tác phẩm, Người còn là người đặc biệt quan tâm đến việc phát triển báo chí cách mạng Việt Nam cũng như đào tạo, bồi dưỡng những người làm báo thật sự bút trong, tâm sáng. Ngày 17/8/1952, trong buổi nói chuyện tại Trường Chỉnh Đảng Trung ương ở Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ 4 vấn đề cơ bản trước những cán bộ báo chí: “Viết cho ai? Viết để làm gì? Viết cái gì? Viết như thế nào?”. Cũng tại đây, Người đã giải đáp cặn kẽ những câu hỏi này, đó là: “Phải viết gọn, rõ ràng, vắn tắt. Nhưng vắn tắt không phải là cụt đầu, cụt đuôi mà phải có đầu, có đuôi... Viết phải thiết thực, “nói có sách, mách có chứng'”, tức là nói cái việc ấy ở đâu, thế nào, ngày nào, nó sinh ra thế nào, phát triển thế nào, kết quả thế nào?”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp phát triển báo chí cách mạng Việt Nam và việc đào tạo đội ngũ cán bộ làm báo.
Đại hội lần thứ III của Hội Nhà báo Việt Nam tháng 9/1965, Chủ tịch Hồ Chí Minh tới dự. Tại đây, Người đã thẳng thắn phê bình những khuyết điểm của báo chí bấy giờ: “Bài báo thường quá dài, “dây cà ra dây muống”, không phù hợp với trình độ và thời gian của quần chúng…”. Người cũng phê phán một số bài báo “thường nói một chiều và đôi khi thổi phồng thành tích”, “đưa tin tức hấp tấp, nhiều khi thiếu thận trọng…”. Đặc biệt, Người phê phán tình trạng mà Người gọi là “khuyết điểm nặng nhất” đấy chính là nhiều bài báo “dùng chữ nước ngoài quá nhiều và lắm khi dùng không đúng…”. Và Người căn dặn: “Báo chí của ta đã có một địa vị quan trọng trong dư luận thế giới... Cho nên làm báo phải hết sức cẩn thận về hình thức, về nội dung, về cách viết”.
Khi Bác Hồ còn hoạt động ở Pháp, những bài viết của Người nhằm để đánh vào giới thực dân, đế quốc nên Người dùng chữ tài tình, biến hóa. Khi ở căn cứ Việt Bắc, đa phần người dân ở vùng căn cứ cách mạng, vùng tự do khi ấy có trình độ học vấn và hiểu biết chưa cao, nên những bài viết của Người thường mộc mạc, dễ hiểu, mang tính đại chúng. Chẳng hạn, trong bài viết mừng Giáng sinh 1953, Người viết: “Cách đây 1953 năm, một người bình dân ra đời tên là Giê su. Xét theo Kinh Thánh thì mẹ Người là một cố nhân bị địa chủ bóc lột, ức hiếp... Bà phải ở cữ trong một cái chuồng bò lạnh lùng, hiu quạnh. Từ bé đến lớn, Người không có tiền của, ruộng nương chỉ lao động mà sống... Suốt đời, Người ra sức bênh vực dân nghèo, đứng hẳn về phía giai cấp lao động. Suốt đời người ra sức tuyên truyền: Yêu Tổ quốc, yêu chính nghĩa, yêu loài người... Nhân ngày kỷ niệm Chúa Giáng sinh, chúng ta hoan hô đạo đức ái quốc, bình đẳng, bác ái của Chúa”.
Vào ngày 16/4/1959, tại Đại hội II của Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, Người viết báo là để “chống thực dân đế quốc, chống phong kiến địa chủ, tuyên truyền độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”. Người cũng từng nói rằng, riêng về chuyện viết, Người thực sự sung sướng có 3 lần. Lần thứ nhất là bài báo đầu tiên của Người được đăng (chỉ dài có 3 dòng - bài này đến nay vẫn chưa tìm được). Lần thứ hai là khi truyện ngắn đầu tiên của Người được đăng trên báo L’Humanité (Nhân đạo). Lần thứ ba là sau khi Người viết xong Tuyên ngôn Độc lập.
Cho đến nay, các tư tưởng, phương pháp báo chí của Người vẫn thể hiện sự mới mẻ, tiến bộ và phù hợp với báo chí cách mạng, báo chí hiện đại ở cả Việt Nam và trên thế giới. Với Người, báo chí không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền, giải thích đường lối của Đảng và Chính phủ, để phục vụ sự nghiệp cách mạng. Báo chí cách mạng lấy mục đích vì nhân dân phục vụ, do vậy phải viết cho nhân dân đọc.
Ngôn ngữ của báo chí cách mạng phải trong sáng, dễ hiểu, rõ ràng, hạn chế dùng từ nước ngoài, phải diễn đạt được bằng ngôn ngữ của nhân dân. Đã là phục vụ quần chúng nhân dân thì nhất định phải chọn, ca ngợi, nhân rộng cái gì có lợi cho quần chúng nhân dân đồng thời có lợi có cách mạng, cho Tổ quốc, dân tộc; xa lánh cái xấu, cái có hại, không tốt cho quần chúng nhân dân.
Hiện nay, trong bối cảnh thế giới, khu vực và đất nước có nhiều thay đổi, internet, mạng xã hội phổ biến toàn cầu, biên giới thông tin truyền thống của mỗi quốc gia không còn nhiều rào cản, báo chí cách mạng Việt Nam đã quán triệt và thực hiện tốt tư tưởng Hồ Chí Minh về tính nhân dân của báo chí cách mạng. Báo chí cách mạng Việt Nam đã vượt lên những khó khăn về phương tiện, kỹ thuật, hết mình, hết sức phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng, góp phần ngăn chặn tình trạng nhiễu, loạn thông tin, định hướng thông tin kịp thời cho quần chúng nhân dân.
Đội ngũ phóng viên, nhà báo sẵn sàng vượt khó vươn lên, gắn bó với đời sống nhân dân, ca ngợi những hành vi mới sáng tạo, phù hợp chân - thiện - mỹ, có lợi cho nhân dân, cho Tổ quốc… Lan tỏa những giá trị tốt đẹp, nhân văn, góp phần đẩy lùi những cái xấu trong cuộc sống…
Theo đề nghị của Cục An toàn thực phẩm, Sở Y tế Quảng Ninh vừa ban hành văn bản về việc thu hồi sản phẩm thực phẩm, dinh dưỡng (dạng sữa bột) là hàng giả.
Lô dầu gội dược liệu sạch chấy Aladin hộp 1 tuýp 30g do chi nhánh Công ty cổ phần Sao Thái Dương tại Hà Nam sản xuất vừa bị Cục Quản lý dược đề nghị thu hồi trên toàn quốc.
Từ tháng 01/01 đến nay, Sở Y tế Hà Nội đã rà soát kiểm tra và thu hồi hàng loạt chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược và Giấy chứng nhận “Thực hành tốt phân phối thuốc” do vi phạm Luật Dược.
Văn phòng Chủ tịch nước vừa họp báo công bố Pháp lệnh Quản lý, bảo vệ khu di tích lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. Pháp lệnh được Quốc hội khóa XV thông qua, có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19/5/2025.
Theo đề nghị của Cục An toàn thực phẩm, Sở Y tế Quảng Ninh vừa ban hành văn bản về việc thu hồi sản phẩm thực phẩm, dinh dưỡng (dạng sữa bột) là hàng giả.
Tính đến 15 giờ ngày 28/4, toàn hệ thống Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã cơ bản hoàn thành chi trả đối với 3,41 triệu người hưởng lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, bảo đảm nhanh gọn, thuận lợi, an toàn, đúng quy định.
Theo Bộ Tài chính, ước giải ngân vốn đầu tư công từ đầu năm đến ngày 30/4/2025 là 128.512,9 tỷ đồng, đạt 14,32% kế hoạch, đạt 15,56% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Sáng 28/4/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh An Giang thi hành các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh bắt tạm giam đối với 02 bị can: Trần Phú Hào - nguyên Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Châu
Sáng ngày 29/4, TAND TP Hà Nội tuyên án các bị cáo trong vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bộ Công Thương và các tỉnh, thành phố.
Liên quan đến vụ việc nhân viên y tế Trung tâm y tế huyện Thanh Ba bị hành hung, Giám đốc Công an tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo Cơ quan CSĐT triệu tập đối tượng liên quan để xử lý theo quy định.
Nguyễn Minh Giới khai nhận được một người quen tên Phong liên hệ thuê Giới vận chuyển gói “hàng” nghi là ma túy đá với trọng lượng khoảng 1kg từ thành phố Hồ Chí Minh đến thành phố Rạch Giá để giao cho một người phụ nữ (không rõ lai lịch) với tiền công 5 triệu đồng.
Tại cơ quan Công an, Phương khai nhận đã lợi dụng vỏ bọc là giáo viên để sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi nhằm che mắt lực lượng chức năng, cung cấp ma túy cho các điểm bán lẻ trên địa bàn.
Lực lượng chức năng Công an tỉnh Vĩnh Phúc vừa phát đi Thông báo truy tìm đối tượng Trần Văn Luyện, (SN 1983), trú tại xã Đại Đồng, huyện Vĩnh Tường vì liên quan đến vụ án giết người.
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can, Lệnh bắt bị can để tạm giam đối với 4 bị can trong vụ án sản xuất thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả.
Gần 1 tháng nay trên tuyến tỉnh lộ 337 và Quốc lộ 279 đoạn từ xã Thống Nhất đến cảng Làng Khánh (TP Hạ Long), thường xuyên xuất hiện hàng chục xe tải lớn chở đất chạy rầm rập suốt ngày đêm, cuốn theo bụi mù mịt.
Chiều 17/3, Bộ Tư pháp tổ chức Hội nghị công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Thanh Tú, Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp.
(PLM) - Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng vẻ vang của mình, nhất là trên cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Quân ủy Trung ương, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã dành tình cảm đặc biệt đối với cán bộ, chiến sĩ Hải quân. Tổng Bí thư luôn kịp thời quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo và đánh giá cao sự nỗ lực, quyết tâm của cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam trong khắc phục khó khăn, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc; xây dựng Hải quân nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và hiện đại.
(PLM) - Dù còn 3 ngày nữa mới diễn ra Quốc tang, nhưng tại một số địa điểm tại Hà Nội cũng như trên cả nước đã treo cờ rủ để tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.
25 °C
35 °C
26 °C
