Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 có hiệu lực từ ngày 1/7 đã chính thức bổ sung chủ hộ kinh doanh cá thể là đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Đây là một điểm mới mang lại nhiều quyền lợi thiết thực, từ ốm đau, thai sản, hưu trí đến bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, nhiều chủ hộ kinh doanh bày tỏ mong muốn được Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng để yên tâm tham gia lâu dài.
Mong muốn san sẻ gánh nặng tài chính
Chị Trần Thị Hường, chủ quán phở tại phố Phan Kế Bính, Hà Nội, chia sẻ chị đã tham gia BHXH tự nguyện được một năm và từ 1/7/2025 sẽ chuyển sang nhóm đóng bắt buộc.
“Trước đây tôi ngại vì thu nhập không ổn định và các thủ tục hành chính. Nhưng sau khi được cán bộ BHXH Ba Đình tư vấn nhiệt tình về các quyền lợi như bảo hiểm y tế (giảm 80% chi phí khi ốm đau) và lương hưu khi về già, tôi đã quyết định tham gia cho cả hai vợ chồng,” chị Hường cho biết.
Tuy nhiên, với mức đóng dựa trên thu nhập 7-8 triệu đồng/tháng, chị Hường đề xuất: “Là chủ hộ kinh doanh, cửa hàng của chúng tôi phải gánh nhiều chi phí như mặt bằng, nhân công, nguyên liệu hàng ngày. Tôi mong Nhà nước sẽ xem xét có chính sách hỗ trợ để chúng tôi có thể tham gia lâu dài.”
Tương tự, tại một quán bánh xèo ở phố Đội Cấn, Hà Nội, anh Vũ Xuân Mạnh (21 tuổi) và chị Mai Thị Thu Hoài (20 tuổi) cũng được cán bộ BHXH tư vấn về mức đóng và quyền lợi. Hoài chia sẻ, dù chưa từng tham gia BHXH và mới bắt đầu kinh doanh, cô đã quyết định đóng BHXH dựa trên mức thu nhập 10 triệu đồng/tháng.
“Khi kinh doanh, chúng tôi phải chi trả nhiều khoản phí khác như nhân công, nhập hàng và các loại thuế mới, nên rất mong Nhà nước hỗ trợ chi phí đóng để chúng tôi yên tâm tham gia lâu dài,” Hoài bày tỏ.
Anh Lê Lợi, một thợ cắt tóc ở phường Ba Đình, cũng bày tỏ mong muốn tương tự. Với mức đóng dựa trên thu nhập 10 triệu đồng/tháng, anh hy vọng sẽ có lương hưu và thẻ BHYT miễn phí khi về hưu. Dù nhận thấy nhiều quyền lợi trước mắt như chế độ ốm đau, nhưng anh Lợi cũng chia sẻ về những khó khăn: “Thu nhập nghề cắt tóc không ổn định, cộng thêm chi phí mặt bằng, nhân viên, điện nước và lo cho gia đình. Nếu được Nhà nước hỗ trợ một phần chi phí đóng BHXH, chúng tôi sẽ yên tâm hơn rất nhiều.”
 |
| Ảnh minh họa. |
Mức đóng tối thiểu và cơ chế phối hợp
Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Hiếu Cường, Phó Giám đốc BHXH Ba Đình (Hà Nội), cho biết: "Điểm mới của Luật BHXH 2024 là chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh thuộc diện đóng BHXH bắt buộc.”
Về mức đóng, ông Cường giải thích, chủ hộ kinh doanh sẽ tham gia 25% trên thu nhập hàng tháng do bản thân lựa chọn. Mức thu nhập tối thiểu để tính đóng bằng mức tham chiếu (tức lương cơ sở hiện hành 2,34 triệu đồng/tháng). Như vậy, mức đóng BHXH thấp nhất khoảng 585.000 đồng/tháng. Ngoài ra, còn có 4,5% tỉ lệ tham gia BHYT. Tổng tỉ lệ tham gia là 29,5%, tương đương mức đóng thấp nhất khoảng 690.300 đồng/tháng.
Ông Cường cho biết thêm, đây là nghĩa vụ bắt buộc, cơ quan BHXH sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan thuế để rà soát danh sách chủ hộ kinh doanh và vận động họ tham gia đúng quy định. Khi tham gia BHXH bắt buộc, chủ hộ sẽ được hưởng đầy đủ các chế độ như lương hưu, ốm đau, thai sản, tử tuất và thẻ BHYT miễn phí khi về hưu.
Bà Nguyễn Thùy Linh, cán bộ BHXH Ba Đình, cũng làm rõ thêm về phương thức xác định đối tượng tham gia BHXH bắt buộc: “Việc này sẽ căn cứ vào phương thức kê khai thuế của chủ hộ kinh doanh. Nếu kê khai theo mẫu 01/CNKD hoặc qua phần mềm eTax, chủ hộ kinh doanh sẽ thuộc nhóm tham gia BHXH bắt buộc. Ngược lại, nếu nộp thuế theo phương thức khoán, họ sẽ được vận động tham gia BHXH tự nguyện.”
Bà Linh cũng lưu ý rằng, nếu chủ hộ kinh doanh đã tham gia BHXH tự nguyện hoặc BHYT hộ gia đình trước đó, khi chuyển sang BHXH bắt buộc, họ sẽ được hoàn trả lại tiền đóng cho những tháng bị trùng. Chủ hộ có thể liên hệ các đại lý thu nơi đã tham gia trước đó để được hướng dẫn chi tiết.
