Chó dữ lại cắn chết trẻ em: Nỗi đau thảm thương từ sự chủ quan “thả rông”

Hai học sinh ở Hà Giang bị chó cắn rách mặt

Chủ quan tiêm phòng dại sau khi bị chó cắn, một người đàn ông ở Lào Cai chết thảm

Bất thường khi chó nhà cắn chết người

Mới đây nhất, khoảng 12h ngày 19/4, cháu N.Đ.G. (7 tuổi, ngụ xã Khôi Kỳ, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên) khi đi học về thì bị chính con chó của gia đình mình tấn công. Ngay sau đó, nạn nhân đã được gia đình đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa huyện Đại Từ và được chuyển tiếp xuống Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội) trong tình trạng đa chấn thương ở vùng cổ, mặt và phần trước ngực.

Dù được các bác sĩ tận tình cứu chữa nhưng do vết thương quá nặng, cháu N.Đ.G. đã tử vong vào chiều tối ngày 19/4.

Dù đã được các bác sĩ nỗ lực cấp cứu nhưng do vết thương quá nặng với nhiều vết thương vùng mặt nên cháu đã tử vong sau đó và được gia đình đưa về nhà vào chiều tối ngày 19/4. Theo ông Lê Anh Tuấn - Phó Chủ tịch UBND xã Khôi Kỳ, con chó cắn cháu G. do gia đình mới đưa từ nhà bà nội của cháu về nuôi cách đây vài ngày. Con chó này là giống chó lai, nặng khoảng 10kg. Khi nạn nhân bị chó tấn công, gia đình không ai ở nhà.

Hiện con chó đã bị gia chủ bắt nhốt chờ hướng xử lý. Bước đầu xác định, chó không bị dại. Đáng buồn, sự việc trên không phải hy hữu. Thời gian gần đây đã xảy ra nhiều cái chết thương tâm mà nguyên nhân là do bị chó tấn công. Vào chiều ngày 3/4, sau khi tan học, nhóm học sinh Trường Tiểu học thị trấn Lương Bằng (huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên) rủ nhau chơi đá bóng ở sân vận động cũ của huyện.

Chơi xong, cháu Đ.Đ.N. (7 tuổi, quê ở tỉnh Bắc Ninh) đi về nhà trọ gần đó thì bị đàn chó 9 con của gia đình chủ nhà trọ lao vào cắn. Ngay sau khi được người dân phát hiện, cháu N. được đưa đi cấp cứu trong tình trạng ngưng tim, mất nhiều máu, đồng tử giãn. Sau khi được ép tim, truyền 2 lít máu thì tim đập trở lại, gia đình xin chuyển đi cấp cứu tại Bệnh viện Việt Đức.

Tuy nhiên, cháu N. không qua khỏi. Trưa ngày 9/4, cháu S.A.N. (11 tuổi, ngụ xã Chiềng Hắc, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La) đã tử vong sau 3 tháng bị chó cắn. Trước đó, vào tháng 1/2019, cháu N. có sang nhà bác họ chơi. Trong lúc chơi đùa, cháu N. bị chó cắn. Ngay lập tức, gia đình đưa cháu đi cấp cứu ở bệnh viện tuyến huyện,sau đó chuyển lên tuyến tỉnh.

Tuy nhiên, sau 3 tháng điều trị, cháu N. bị bệnh viện trả về và tử vong vào 12h trưa ngày 9/4. Ngày 31/3, anh B.V.T. (32 tuổi, xã Trung Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình) bị nấc, khó thở, sợ nước, sợ tiếng động và ánh sáng, tinh thần hoảng loạn nên được đưa đi cấp cứu tại Trung tâm Y tế huyện Lương Sơn.

Được chẩn đoán mắc bệnh dại, người thân chuyển anh T. lên Bệnh viện Đa khoa tỉnhHòa Bình rồi Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương (Hà Nội). Do không thể cứu chữa, ngày 2/4 anh xuất viện, về đến nhà thì tử vong.Đến ngày 3/4, con trai anh T. là cháu B.V.T. (7 tuổi) cũng tử vong vì bệnh dại.

Trước đó, vào ngày 6/2 (mùng 2 Tết Nguyên đán), anh T. bị chó nhà nuôi cắn vào mu bàn tay chảy máu. Vật nuôi tiếp tục cắn vợ và con gái anh, gây xây xước da. Một ngày sau, con chó cắn vào tay đứa con trai 7 tuổi gây chảy máu.

Sau đó, anh T. bắt chó xích lại thì bị nó cắn lần nữa. Tức giận, anh chém chết chó rồi đem chôn. Mẹ anh T. trong lúc giúp con trai chôn không may bị máu chó dính vào vết thương hở trên tay. Cả gia đình lúc bị chó cắn đều không xử lý vết thương, không đi tiêm vắc xin phòng dại. Sau khi anh T. được chẩn đoán mắc bệnh dại, cả gia đình mới đi tiêm phòng.

Đàn chó tấn công cháu Đ.Đ.N. vào chiều tối ngày 3/4.

Ngăn chặn bằng cách nào?

Trước thực trạng đáng báo động này, các chuyên gia của Trung tâm Huấn luyện chó nghiệp vụ PDS phân tích một số nguyên nhân và biểu hiện khiến chó tấn công người; đồng thời đưa ra các giải pháp giúp hạn chế thấp nhất hậu quả khi chó cắn người.

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính dẫn đến việc chó cắn người xuất phát từ các phản xạ tự vệ và tấn công (cảm thấy bị đe dọa về lãnh thổ sống, đe dọa chiếm đoạt thức ăn, bị đe dọa đến tính mạng) hoặc phản xạ săn mồi bao gồm các hành vi tưởng người là con mồi đisăn (như bỏ chạy khi gặp nó).

Chó cũng có thể tấn công con người theo bản năng và thói quen. Những giống chó dữ tợn rất thích đánh nhau, hay những con chó được dạy đánh nhau bừa bãi, cắn nhau bừa bãi mà chủ không can thiệp hoặc còn khuyến khích. Một nguyên nhân khác cũng khiến chó tấn công con người, đó là chó sẽ tấn công theo phản xạ bầy đàn nếu cảm thấy đàn của chúng bị đe dọa.

Chó cũng thường hùa nhau, bắt chước nhau tấn công và tấn công ai đe dọa chủ của chúng vì chúng coi chủ là con đầu đàn. Theo các chuyên gia, khi chuẩn bị tấn công người, chó thường có biểu hiện gầm gừ, nhe nanh, dựng lông gáy, lông sống lưng, đuôi quặp sát bụng, mắt chúng lấm lét hoặc đầu cúi gầm thủ thế.

Các chuyên gia khuyến cáo, để tránh bị chó tấn công, trước hết mỗi người phải coi tất cả những con chó lạ đều là những mối đe dọa cần phải đề phòng. Cần tránh đứng đối diện, tránh cười với chó, không làm gì kích động chó (la hét, giơ tay lên cao, đá chó…).

Trường hợp bị chó tấn công hoặc đe dọa tấn công, phải thật bình tĩnh, không được hoảng loạn, quan sát nhanh chó và xung quanh tìm vật hoặc người hỗ trợ. Có thể gọi tên chó, hô “sai”thật to đối với con chó đã được huấn luyện.

Tuyệt đối không bỏ chạy, không vừa chạy vừa ngoái lại nhìn, không nhìn vào mắt chó, đánh lạc hướng chó bằng các vật khác (ném thức ăn, đồ chơi, chai lọ nhựa… ra xa để chó đuổi theo) và di chuyển chậm ra khỏi khu vực nguy hiểm. Khi chó đã tấn công, nên đứng thẳng như cái cây, hoặc nằm như khúc gỗ (tay nhớ che những bộ phận quan trọng), nắm tay lại không để chó cắn các ngón tay. Có thể leo lên cây nếu kịp hoặc gọi mọi người đến cứu.

Để đảm bảo an toàn khi nuôi chó, các chuyên gia đề xuất chính quyền cần giám sát nghiêm túc việc thực hiện các quy định pháp luật đã ban hành. Chính quyền cần ra quy chế về điều kiện bắt buộc người nuôi chó phải thực hiện như: nuôi chó phải tiêm phòng; phải có cũi và dây xích kiểm soát chó; phải ký giấy cam kết chịu trách nhiệm hình sự nếu để chó gây tai nạn (đây là biện pháp rất hiệu quả); phải có hàng rào và cổng an toàn chắc chắn không để chó sổng ra ngoài; phải có biển cảnh báo nhà có chó dữ.

Chính quyền cũng nên khuyến khích các biện pháp làm giảm tính hung dữ của chó như: triệtsản nếu không có mục đích sinh sản; khuyến khích thành lập các tổ chức xã hội như các câu lạc bộ, hội… trong việc nuôi chó an toàn hơn, văn minh hơn, chó khỏe đẹp và có ích lợi hơn trong việc phục vụ cuộc sống con người.

Đồng thời, có biện pháp hạn chế nuôi một số giống chó đặc biệt dữ như ở một số nước ngoài (hoặc bắt đóng tiền bảo hiểm tai nạn thật cao). Đối với người nuôi chó, các chuyên gia khuyến cáo, không nên theo ý thích mà nuôi những giống chó không phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của mình và những người xung quanh.

Người nuôi chó phải có đủ điều kiện vật chất để nuôi dưỡng và kiểm soát thật sự chó không gây phiền hà hoặc nguy hiểm cho người khác. Đối với những giống chó nguy hiểm, phải nghiên cứu kỹ trước khi nuôi. Người nuôi chó cũng cần có trách nhiệm với bản thân và cả với những người xung quanh. Tham gia các hội, câu lạc bộ những người nuôi chó để được giúp đỡ về kiến thức cần thiết.

Chủ chó cắn chết người có phải ngồi tù?

Theo một lãnh đạo Cục Thú y (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), hiện tổng đàn chó trên cả nước khoảng hơn 7 triệu con. Mặc dù các tỉnh, thành đã có nhiều cố gắng mở các chiến dịch tiêm phòng (1 năm 2 lần), song do chó nuôi thả rông, việc bắt giữ chó khó khăn, chủ nuôi chó chưa chấp hành đầy đủ việc tiêm phòng, giá vắc xin còn cao nên tỷ lệ tiêm phòng bệnh dại tính trên tổng đàn chó vẫn còn thấp, nhất là ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.

Mỗi năm, cả nước có hàng trăm nghìn người bị chó cắn, phải đi điều trị dự phòng và khoảng 80 - 100 người tử vong do bệnh dại. Thống kê của Trung tâm Tiêm chủng thuộc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cho hay, từ đầu năm 2019 đến nay, đã có hơn 1.000 trường hợp đến tiêm vắc xin và khoảng 1.000 người khác tiêm huyết thanh phòng dại, tăng hơn đáng kể so với cùng kỳ năm ngoái.

Đáng chú ý, những bệnh nhân đến tiêm phòng dại thì đa số là bị chó nhà cắn, còn lại một số trường hợp là bị chó không rõ nguồn gốc cắn. Hiện nay, văn bản pháp quy chủ yếu để chế tài về việc nuôi chó thả rông chính là Nghị định 90/2017/NĐ-CP về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thú y, có hiệu lực từ ngày 15/9/2017.

Theo đó, Nghị định 90/2017/NĐ-CP nêu rõ, chủ nuôi không đeo rọ mõm cho chó hoặc không xích giữ chó, không có người dắt khi đưa chó ra nơi công cộng sẽ bị phạt tiền từ 600.000 - 800.000 đồng. Đối với trường hợp người thả rông chó trong thành phố, nơi công cộng hoặc để vật nuôi gây thiệt hại cho người khác sẽ bị phạt từ 100.000 - 1.000.000 đồng. Nếu chó thả rông cắn người, chủ nuôi phải có trách nhiệm bồi thường cho người bị chó cắn.

Điều 603 Bộ luật Dân sự 2015 quy định, chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác. Người chiếm hữu, sử dụng súc vật phải bồi thường thiệt hại trong thời gian chiếm hữu, sử dụng súc vật, trừ trường hợp có thỏa thuận khác. Trường hợp súc vật thả rông theo tập quán mà gây thiệt hại thì chủ sở hữu súc vật đó phải bồi thường theo tập quán nhưng không được trái pháp luật, đạo đức xã hội.

Như vậy, chủ của con chó cắn người phải bồi thường thiệt hại cho sức khỏe của người bị cắn như: chi phí cứu chữa, phục hồi sức khỏe, chức năng bị mất, bị giảm sút và mức thu nhập bị mất hoặc bị giảm sút của người bị chó cắn.

Trường hợp chó cắn chết người thì người nuôi chó đó phải bồi thường phí cho việc cứu chữa, chi phí mai táng, tiền cấp cấp dưỡng và tiền bù đắp tổn thất tinh thần. Theo luật sư Nguyễn Tiến Hòa - Đoàn Luậtsư Hà Nội, ngoài việc bồi thường dân sự, nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, chủ sở hữu để chó cắn chết người có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu chủ chó không mong muốn có hậu quả xảy ra nhưng do cẩu thả trong việc quản lý, nuôi thả chó gây ra hậu quả chết người thì có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Vô ý làm chết người.

Trường hợp chủ chó nuôi nhận thức rõ về sự nguy hiểm của chó nuôi, mong muốn hậu quả gây thương tích cho người bị cắn xảy ra; dù không mong muốn hậu quả chết người nhưng thực tế gây hậu quả chết người đã xảy ra thì có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Cố ý gây thương tích. Còn nếu chủ chó nhận thức rõ về sự nguy hiểm của chó nuôi, mong muốn hậu quả chết người xảy ra và thực tế hậu quả chết người đã xảy ra thì người này có thể phải chịu trách nhiệm hình sự về tội Giết người.