Bệnh whitmore được xem là một trong những căn bệnh nguy hiểm khiên người bệnh có khả năng tử vong trong vòng 48 giờ. Hơn thế nữa, biểu hiện bệnh rất dễ nhầm lẫn với nhiều loại bệnh truyền nhiễm khác, nhưng vô tình chúng đang bị “lãng quên” ở nước ta.
Tin nên đọc
Dự án xây dựng Bệnh viện đa khoa Thạch Thành mòn mỏi ngày "về đích"
Giả danh phóng viên Đài tiếng nói Việt Nam tống tiền bệnh viện tại Thái Bình
Cần Thơ: Đạo chích chuyên đột nhập bệnh viện lĩnh án
Ngắm Bệnh viện đa khoa Thạch Thành “xây mãi không xong”
Khó xác định bệnh
Chia sẻ với Pháp Luật Plus, TS Trịnh Thành Trung - Trưởng nhóm nghiên cứu vi khuẩn, Viện Vi Sinh vật và Công nghệ sinh học thuộc Đại học Quốc Hà Nội cho biết: “Whitmore (tên quốc tế là bệnh melioidosis) là bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm do loài vi khuẩn Burkholderia pseudomallei gây nên.
Whitmore có bệnh cảnh lâm sàng rất đa dạng, tiến triển nhanh và có thể gây tử vong nhanh với tỷ lệ tử vong cao nếu bệnh nhân không được xét nghiệm nhanh, chẩn đoán đúng và điều trị kháng sinh phù hợp”.
Loại vi khuẩn Burkholderia pseudomallei là loại vi khuẩn sống trong đất và trong nước, do vậy con đường lây nhiễm chính của bệnh là qua tiếp xúc các vết trầy xước trên da với đất hoặc nước có vi khuẩn.
Bệnh cũng có thể lây qua đường hô hấp khi hít phải các hạt bụi đất có vi khuẩn. Tuy nhiên, rất may là cho đến nay vẫn chưa có bằng chứng khoa học nào về việc bệnh có thể lây từ người sang người hoặc từ động vật sang người qua con đường không khí. Vì thế, nhiễm bệnh whitmore thường lẻ tẻ chứ không bùng phát thành dịch hoặc đại dịch.
“Người có nguy cơ nhiễm whitmore nhiều nhất là nông dân nghèo, người có tiền sử đái tháo đường, người nghiện rượu, người có bệnh mãn tính về phổi và thận”,TS Trung cho hay.
Là căn bệnh khá nguy hiểm, có thể “giết chết” bệnh nhân chỉ trong 48 giờ, nhưng dấu hiệu của bệnh thường không rõ ràng.
 |
| TS Trịnh Thành Trung (ngoài cùng bên phải) trao đổi với các bác sĩ tại phòng xét nghiệm vi sinh, bệnh viện Đa khoa Hà Tĩnh về những ca bệnh nhiễm whitmore. Ảnh: NN |
Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Lâm - Trưởng Khoa Vi rút Ký sinh trùng, Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cho hay: “Whitmore là căn bệnh nguy hiểm, với những triệu chứng bệnh không rõ ràng dễ nhầm với nhiều loại bệnh khác.
Một số biểu hiện thường gặp của bệnh như: sốt, nhức đầu, chán ăn, ho ra máu, đau ngực, đau nhức các cơ bắp, có thể xuất hiện những ổ áp xe dưới da và tại nhiều vị trí trên cơ thể...
Thời kỳ ủ bệnh của whitmore thường từ 1-21 ngày (trung bình 9 ngày). Bệnh có thể diễn biến tối cấp, cấp tính, bán cấp tính hoặc mạn tính. Nếu bệnh diễn biến tối cấp, bệnh nhân có thể tử vong sau 48 giờ”.
 |
| Bệnh nhân Trần Thị Dung (24 tuổi, trú tại Đức Giang, Vũ Quang, Hà Tĩnh) nhập viện trong tình trạng sốt, ho ra máu, đau ngực khó thở, được các bác sĩ chẩn đoán và điều trị theo phác đồ điều trị whitmore. Ảnh: NN |
Điều nguy hiểm hơn đây là bệnh dễ tái phát, sức khỏe của bệnh nhân rất dễ suy kiệt do bệnh tái đi tái lại hoặc nếu điều trị không đúng phác đồ.
Ngoài ra, việc điều trị bệnh mất nhiều thời gian, ít nhất là từ 3-6 tháng, không những vậy chi phí điều trị khá tốn kém nên không ít bệnh nhân không có đủ khả năng để theo điều trị đến cùng.
Và cho đến nay, căn bệnh này vẫn chưa có vắc xin phòng bệnh.
Bệnh nguy hiểm nhưng dễ bị bỏ qua
TS Trung cho hay: “Ca whitmore phát hiện đầu tiên trên thế giới vào năm 1911 tại Myanmar. Ở Việt Nam, ca bệnh đầu tiên phát hiện đầu tiên tại Viện Pasteur, TP HCM vào năm 1925.
Theo số liệu công bố quốc tế cho thấy, từ năm 1948 đến năm 1954, có khoảng 100 binh lính Pháp bị nhiễm bệnh trên chiến trường Việt Nam. Trong chiến tranh Việt Nam có khoảng 350 binh lính Mỹ bị nhiễm bệnh.
Những năm 70 và 80 của thế kỷ trước, whitmore còn được gọi với một cái tên “Vietnamese - time bomb” nhằm ám chỉ một bệnh truyền nhiễm bị nhiễm ở Việt Nam, sau đó ủ bệnh một thời gian dài rồi mới phát bệnh khi các cựu chiến binh Mỹ xuất ngũ trở về.
Sau ngày giải phóng đất nước, chỉ có một số ít các bệnh viện lớn ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh công bố về các ca nhiễm bệnh. Và từ đó cho đến nay, dường như căn bệnh này đang bị “lãng quên” ở nước ta.
Với mong muốn thiết lập một hệ thống mạng lưới Quốc gia gồm các bệnh viện trong cả nước tiếp cận được quy trình xét nghiệm và chuẩn đoán bệnh ngay từ cấp cơ sở, hiện nay chúng tôi đang thực hiện dự án “Thiết lập hệ thống mạng lưới Quốc gia về nghiên cứu chẩn đoán và điều trị bệnh whitmore tại Việt Nam”, trong chương trình hợp tác Nghị định thư do Bộ Khoa học Công nghệ tài trợ”.
Dự án này được triển khai từ tháng 5/2014 đến tháng 6/2017 và hiện tại đã được triển khai hơn 20 bệnh viện đa khoa trong cả nước.
 |
| Một bệnh nhân khác, nhập viện trong tình trạng xuất hiện các ổ áp xe dưới da và đau tức vùng ngực, tại bệnh viện Đa Khoa Hà Tình, các bác sĩ đã chẩn đoán và điều trị theo hướng điều trị whitmore. Ảnh: NN |
“Theo số liệu thống kê từ tháng 6/2015 đến tháng 12/2015 đã có tới 70 ca phát hiện nhiễm bệnh Whitmore, tại 5 tỉnh Bắc Trung Bộ gồm Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Huế, trong đó có 11 ca chuyển viện, 18 ca đã tử vong, và 11 ca không ghi rõ kết quả điều trị”, TS Trung cho hay.
Theo bác sĩ Trịnh Thị Vinh - Trưởng khoa kiểm soát nhiễm khuẩn, Bệnh viện Đa Khoa tỉnh Hà Tĩnh cho biết: “Từ đầu năm 2016 cho đến nay, bệnh viện đã phát hiện được 13 ca bệnh nhân nhiễm Whitmore, có 4 ca bệnh phải chuyển ra Hà Nội. Đặc biệt có 1 ca bệnh gần đây, chúng tôi phát hiện ra bệnh nhờ thử nghiệm phương pháp xét nghiệm nhanh kết luận dương tính với vi khuẩn trong 5 phút.
Trước đây, khi dự án "Thiết lập hệ thống mạng lưới Quốc gia về nghiên cứu chẩn đoán và điều trị bệnh whitmore tại Việt Nam" chưa được triển khai thì hầu như chúng tôi không hề nghĩ đến bệnh whitmore, một phần do biểu hiện của bệnh khá đa dạng, và cùng với đó là các trang thiết bị xét nghiệm đang sử dụng hiện nay khá khó khăn trong định danh vi khuẩn”.
Mặc dù là căn bệnh nguy hiểm nhưng cho đến nay bệnh vẫn chưa được khoanh vùng và xác định được bản đồ dịch tễ học về bệnh tại Việt Nam. Hơn thế nữa, tại một số bệnh viện cơ sở vẫn chưa nắm được phương pháp chuẩn đoán bệnh, chính vì vậy công tác điều trị bệnh vẫn sẽ gặp rất nhiều khó khăn.
| Để bảo vệ chính bản thân khỏi whitmore, các chuyên gia đã đưa ra lời khuyên, đối với những người thường xuyên tiếp xúc với đất như nông dân cần phải có bảo hộ lao động, đi ủng, mang găng tay nhất là khi trên da xuất hiện các vết xước. Khi xuất hiện các biểu hiện như sốt, ho, đau đầu, đau ngực... cần đi khám tại các cơ sở có xét nghiệm vi sinh, đặc biệt không nên tự ý mua thuốc điều trị để tránh trường hợp đáng tiếc. |
