Nhiều mẹ có thói quen nhỏ nước muối sinh lý (NaCl 0,9%) cho bé sơ sinh một hoặc nhiều lần nột ngày để vệ sinh mũi họng cho bé. Tuy nhiên, việc dùng NaCl 0,9% vẫn cần có những lưu ý mà không phải người dùng nào cũng nắm rõ.
Tin nên đọc
Phú Thọ: Bắt giữ và khởi tố 8 đối tượng làm giả giấy khám sức khỏe
Viên khớp Tâm Bình: Món quà sức khỏe tặng cha mẹ dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5
Vinamilk chăm sóc sức khỏe cho hơn 1.000 người cao tuổi
Phòng khám đa khoa Thái Bình Dương: Địa chỉ chăm sóc sức khỏe sinh sản toàn diện
Hiểu đúng về nước muối sinh lý
NaCl 0,9% (còn gọi là dung dịch nước muối đẳng trương) có 3 loại: Loại để tiêm truyền, loại để nhỏ mắt và loại để nhỏ mũi, súc miệng, rửa vết thương.
Theo PGS. Nguyễn Hữu Đức, giảng viên Đại học Y-Dược TPHCM, để sản xuất được nước muối sinh lý có chứa muối ăn NaCl ở nồng độ 0,9% (tức là 1 lít dung dịch nước chứa 9 g muối ăn).
Các chuyên gia phải tính toán sao cho hàm lượng tương đương với nồng độ của dịch cơ thể con người, gồm máu, nước mắt... trong tình trạng hoạt động sinh lý bình thường; đồng thời cần có một dây chuyền vô trùng, đặc biệt khi sản xuất loại dùng để tiêm truyền và nhỏ mắt.
PGS. Nguyễn Hữu Đức khuyến cáo: Có thể sử dụng NaCl 0,9% nhỏ mắt để nhỏ mũi họng, nhưng không thể sử dụng nước muối đóng chai 0,5-1 lít - loại để súc miệng, rửa làm sạch vết thương… để nhỏ mắt.
Càng không thể tự ý pha chế muối ăn với nước để nhỏ mắt, vì dung dịch tự pha chế có thể bị nhiễm khuẩn, gây hại cho mắt.
NaCl 0,9% nhỏ mắt là loại riêng, được đóng chai nhỏ và bán ở nhà thuốc. Vì thuốc dùng cho mắt nên được bào chế trong điều kiện riêng tuyệt đối vô trùng và đẳng trương như thuốc tiêm.
Riêng đối với dung dịch NaCl 0,9% là thuốc tiêm truyền (còn gọi là dịch truyền), thì đây là dung dịch tốt nhất, vì phải đạt các tiêu chuẩn của thuốc dùng qua đường tĩnh mạch, đặc biệt là độ vô trùng tuyệt đối để tránh bị lây nhiễm bệnh. Loại này có thể dùng cho mắt, cho mũi họng và sát khuẩn vết thương.
Trong trường hợp bất đắc dĩ không mua được dung dịch NaCl 0,9%, khi cần rửa mũi, súc miệng hoặc rửa vết thương ngoài da, ta có thể dùng nước sạch và pha đúng nồng độ, tức pha 9 g muối sạch trong 1 lít nước sạch.
|
NaCl 0,9% có 3 loại: Loại để tiêm truyền, loại để nhỏ mắt và loại để nhỏ mũi, súc miệng, rửa vết thương. Không được dùng NaCl 0,9% dùng nhỏ mũi để nhỏ mắt |
Dùng nước muối sinh lý đúng cách
Theo Trung tâm Truyền thông-Giáo dục sức khỏe TPHCM, bác sĩ cho sử dụng dung dịch NaCl 0,9% để súc miệng khi bị viêm họng hoặc rửa vết thương ngoài da, hoàn toàn không vì mục đích sát khuẩn, vì nước muối sinh lý không tiêu diệt được vi khuẩn.
Mục đích của việc dùng NaCl 0,9% chỉ có tác dụng làm sạch vết thương, loại bỏ chất bẩn. Nếu muốn sát khuẩn, bác sĩ sẽ cho dùng dung dịch sát khuẩn kèm theo.
Mặc dù là thuốc dùng ngoài, nhưng khi dùng NaCl 0,9% vẫn phải thận trọng, đặc biệt cho trẻ nhỏ.
Bởi nước muối sinh lý chỉ có tác dụng làm lỏng mũi đặc hoặc nước mũi gây ngạt khó chịu cho bé, nên việc thường xuyên đưa nước muối sinh lý vào môi trường mắt, mũi hầu như không có tác dụng gì trong lợi ích thường nhật đối với bé đang có niêm mạc mạnh khỏe bình thường không đang đau mắt, sổ mũi, ngạt mũi.
Việc thường xuyên nhỏ nước muối sinh lý để phòng bệnh như nhiều gia đình vẫn làm có thể gây nên 2 nguy cơ.
Một là đầu nhựa của bình nhỏ mũi không sạch, hoặc tay người chăm sóc không sạch, sẽ làm trẻ bị nhiễm bệnh.
Nguy cơ thứ hai là NaCl 0,9% sẽ làm khô lớp chất nhờn giữ ẩm sát khuẩn tự nhiên của niêm mạc mũi.
Khi có cảm giác khô lặp đi lặp lại, niêm mạc mũi sẽ tự động sinh ra nhiều dịch nhờn hơn, có nghĩa là chảy mũi không vì một nguyên nhân nào cả.
Lượng nước mũi bị chảy không cần thiết đó sẽ tụ lại ở mũi họng, khiến trẻ ngạt mũi, hay thở khò khè và hay ho. Nếu lúc này người mẹ lại tiếp tục dùng nước muối sinh lý để làm sạch, sẽ tạo thành vòng lẩn quẩn, gây thêm bệnh cho trẻ, thậm chí dễ gây viêm nhiễm mạn tính.
|
Mẹ nên cẩn trọng sử dụng nước muối sinh lý khi chăm sóc bé. |
Theo BS. Hoàng Cương (Bệnh viện Mắt Trung ương) cho biết: NaCl 0,9% có thể dùng được cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ nhưng chỉ dùng trong trường hợp rửa mắt, mũi khi bị bẩn, bụi bặm, viêm nhiễm... Khi dùng để rửa mắt, rửa mũi cho bé, bạn cần lưu ý là phải giữ vệ sinh lọ thuốc thật kỹ, tránh làm nhiễm bẩn đầu chai thuốc.
Không được dùng NaCl 0,9% quá 1 tháng sau khi mở nắp. Điều này giúp tránh nguy cơ nhiễm khuẩn vào chai thuốc khi chai đã mở nắp lâu ngày.
Chỉ nên nhỏ NaCl 0,9% khi trẻ vừa đi đường xa về hoặc vừa tắm xong. Nếu trẻ có dấu hiệu đau mắt, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để tìm ra nguyên nhân gây bệnh và sử dụng thuốc phù hợp với bệnh, độ tuổi của trẻ.
Đối với mũi, chỉ nên dùng NaCl 0,9% rửa mũi cho trẻ trong trường hợp trẻ bị bệnh như ho, sổ mũi... Không được tự ý phòng bệnh cho trẻ bằng nhỏ nước muối hoặc dùng xịt muối nước biển sâu nhỏ vào mũi con, vì có thể ảnh hưởng niêm mạc mũi của trẻ.
Khi trẻ có dấu hiệu chảy nước mũi, ho hắt hơi, mẹ có thể nhỏ 1-2 giọt NaCl 0,9% cho trẻ, sau đó yêu cầu trẻ xì mũi thật mạnh để làm sạch. Đối với trẻ dưới 1 tuổi, mẹ có thể dùng dụng cụ hút mũi để hút đờm trong mũi hoặc làm bấc sâu kèn lấy nước mũi.
Lưu ý, khi trời lạnh, nếu muốn nhỏ mũi cho trẻ, mẹ nên ngâm lọ nước muối sinh lý vào nước nóng để làm ấm trước khi nhỏ cho trẻ.
Khi trẻ bị các bệnh về mũi, xoang, có thể dùng NaCl 0,9% để rửa mũi cho bé nhưng phải theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.
Nguồn: Sức Khỏe đời sống, Báo Chính phủ