Theo Luật Đấu thầu, “đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ tư vấn, dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp; lựa chọn nhà đầu tư để kí kết và thực hiện hợp đồng dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư, dự án đầu tư có sử dụng đất trên cơ sở bảo đảm cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế.”
Mục đích của việc đấu thầu là nhằm tiết kiệm ngân sách nhà nước, tìm ra nhà thầu có đủ trình độ, năng lực cung cấp hàng hóa, xây lắp, mua sắm… phục vụ công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Để đảm bảo tính cạnh tranh trong đấu thầu, cơ quan chức năng đã có nhiều văn bản hướng dẫn chi tiết thực hiện đấu thầu, đồng thời quy định hàng loạt hành vi bị nghiêm cấm...
Tuy nhiên, vừa qua tội phạm trong hoạt động đấu thầu diễn biến vô cùng phức tạp, xảy ra ở hầu hết các lĩnh vực như: Đầu tư xây dựng, giao thông, xây dựng, mua sắm công... Các sai phạm này gây ra rất nhiều hệ lụy tiêu cực cho xã hội và bức xúc trong quần chúng nhân dân.
Không đáp ứng được tiêu chí trong hồ sơ, vẫn cùng liên danh trúng gói thầu trên 731 tỉ đồng
Thời gian gần đây, dư luận đang bàn tán xôn xao trước thông tin Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Thành Trung có địa chỉ tại Phố 9, Phường Đông Thành, TP Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình do ông Lê Anh Tú làm Giám đốc kiêm là người đại diện theo pháp luật mặc dù không đáp ứng được tiêu chí trong hồ sơ mời thầu tại Gói thầu số 8: Thi công xây dựng đoạn từ Km43- Km80 thuộc Dự án: Nâng cấp đoạn Km18 - Km80, quốc lộ 4B nhưng vẫn cùng với liên danh trúng gói thầu trị giá trên 731 tỷ đồng do Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lạng Sơn làm Chủ đầu tư.
|
Sở GTVT tỉnh Lạng Sơn phê duyệt Quyết định trúng thầu cho liên danh Gói thầu số 8 thi công xây dựng đoạn Km43 – Km80 gồm Công ty cổ phần Thịnh Vượng TVT, Công ty TNHH MTV Nga Phong, Công ty Cổ phần Xây dựng Mỹ Sơn, Công ty Cổ phần Xây dựng Trường An Lạng Sơn, Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Thành Trung và Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Ninh Bình với giá trúng thầu là: 731.225.740.000 đồng. |
Cụ thể, ngày 02/4/2024, Sở Giao thông Vận tải tỉnh Lạng Sơn do ông Trần Văn Vương – Phó giám đốc ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, Gói thầu số 8.
|
Bản đồ hướng tuyến dự án nâng cấp đoạn km 18 đến km 80 quốc lộ 4B. |
Đơn vị trúng thầu là: Liên danh Gói thầu số 8 thi công xây dựng đoạn Km43 – Km80 gồm Công ty cổ phần Thịnh Vượng TVT, Công ty TNHH MTV Nga Phong, Công ty Cổ phần Xây dựng Mỹ Sơn, Công ty Cổ phần Xây dựng Trường An Lạng Sơn, Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Thành Trung và Công ty TNHH Xây dựng và thương mại Ninh Bình với giá trúng thầu là: 731.225.740.000 đồng.
Theo hồ sơ mời thầu (E-HSMT) tại mục 5.2 Bảo hành và uy tín của nhà thầu, Tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật và kinh nghiệm.
|
Mục 5.2 trong E-HSMT quy định về việc bảo hành và uy tín của nhà thầu, Tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật và kinh nghiệm. |
Bên mời thầu có yêu cầu, nhà thầu phải không có hợp đồng tương tự bỏ dở không hoàn thành do lỗi của nhà thầu hoặc có hợp đồng tương tự bị chậm tiến độ hoặc vi phạm về chất lượng, an toàn lao động, vệ sinh môi trường dẫn đến bị Ban QLDA, Chủ đầu tư có văn bản cảnh cáo, khiển trách từ 03 lần trở lên.
Ngoài ra, Bên mời thầu còn yêu cầu nhà thầu phải không có văn bản của chủ đầu tư về việc cảnh báo nhà thầu chậm tiến độ, chất lượng công trình.
Và tại E – HSDT, Liên danh Gói thầu số 8 thi công xây dựng đoạn Km43 – Km80 đã kê khai: Không có.
Sau đó, Tổ chuyên gia gồm 03 thành viên (ông Hà Trung Hiếu, Hứa Văn Hiếu, Nguyễn Mạnh Hà) đã chấp nhận và chấm: “Đạt” ở mục này.
Thế nhưng, theo hồ sơ Báo Pháp luật Việt Nam thu thập được, ngày 24/10/2022, ông Nguyễn Thanh Cường, Phó Giám đốc Ban Quản lý Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang đã ký văn bản số 2674/BQLDA-ĐHDA nhắc nhở lần 4 đối với với Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thành Trung (nhà thầu Thành Trung) đã vi phạm hợp đồng về tiến độ thi công, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến giải ngân vốn đầu tư công trong thi công gói thầu số 21: Thi công xây lắp các hạng mục công trình chính từ Km10+200 đến cuối tuyến thuộc dự án Nâng cấp Đường tỉnh 949, huyện Tịnh Biên và huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
|
Văn bản số 2674/BQLDA-ĐHDA nhắc nhở lần 4 đối với với Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thành Trung của Ban Quản lý Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang. |
Như vậy, trong quá trình tham gia dự thầu “Gói thầu số 8”, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thành Trung đã có dấu hiệu gian dối, cố tình che giấu thông tin trong Hồ sơ dự thầu của mình để trúng gói thầu này.
Nhà thầu cố tình gian lận thông tin để trúng thầu, người chấm thầu có "vô can"?
Liên quan đến sự việc này, phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam đã có buổi làm việc với ông Nguyễn Anh Tuấn, Ban Quản lý xây dựng và Bảo trì hạ tầng giao thông thuộc Sở GTVT tỉnh Lạng Sơn.
Tại buổi làm việc, ông Tuấn cho biết: “Gói thầu này Ban tiến hành đấu thầu công khai qua mạng, quá trình chấm thầu Tổ chuyên gia không phát hiện ra sai phạm như phản ánh...”.
Khi Báo Pháp luật Việt Nam cung cấp thông tin về việc Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thành Trung có dấu hiệu không trung thực trong quá trình tham gia đấu thầu khi đã bị Ban Quản lý Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang đã ký văn bản số 2674/BQLDA-ĐHDA ngày 24/10/2022 nhắc nhở lần 4 đối với với Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thành Trung (nhà thầu Thành Trung) đã vi phạm hợp đồng về tiến độ thi công, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến giải ngân vốn đầu tư công trong thi công gói thầu số 21, việc này chủ đầu tư có hướng xử lý như thế nào?
|
Trụ sở Sở giao thông vận tải tỉnh Lạng Sơn. |
Giám đốc Ban Quản lý xây dựng và Bảo trì hạ tầng giao thông - Sở GTVT tỉnh Lạng Sơn cho biết: “Việc nhà thầu Thành Trung bị nhắc nhở hay vi phạm hợp đồng ở tỉnh khác, nằm ngoài địa bàn tỉnh Lạng Sơn chúng tôi không thể nắm bắt được. Hơn nữa, nhà thầu phải chịu trách nhiệm trong về tính trung thực của hồ sơ dự thầu. Còn tại gói thầu này, tôi sẽ cho kiểm tra lại rồi thông tin lại sau...”.
Nhà thầu Thành Trung đã vi phạm hợp đồng ở dự án khác, hay chỉ bị đôn đốc nhắc nhở?
Trong khi đó, trao đổi với PV Báo Pháp luật Việt Nam, ông Lê Anh Tú, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thành Trung xác nhận sự việc trên và cho biết: “Phía Công ty chúng tôi có bị Ban Quản lý Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang nhắc nhở, nhưng đây không phải là văn bản nhắc nhở mà là việc đôn đốc tiến độ thi công. Liên quan đến việc giải ngân vốn đầu tư công thì Ban họ nhắc nhở là chuyện bình thường, còn nếu công ty tôi vi phạm về tiến độ thì họ phải xử lý bằng biên pháp phạt hợp đồng, chứ đôn đốc nhau là việc hết sức bình thường...”.
Trả lời câu hỏi của Báo Pháp luật Việt Nam về việc khi tham gia Gói thầu số 8: Thi công xây dựng đoạn từ Km43- Km80 thuộc Dự án: Nâng cấp đoạn Km18 - Km80, quốc lộ 4B phía Công ty Thành Trung có kê khai việc bị nhắc nhở 4 lần không?
|
Một phần dự án nâng cấp đoạn km 18 – km 80 quốc lộ 4B. Ảnh Báo Lạng Sơn. |
Giám đốc Công ty Thành Trung cho hay: “Tại mục 5.2 E-HSMT của Ban Quản lý xây dựng và Bảo trì hạ tầng giao thông thuộc Sở GTVT tỉnh Lạng Sơn không phải quy định như vậy mà là vi phạm hợp đồng ảnh hưởng đến tiền độ chứ không phải bị nhắc nhở; việc nhắc nhở hay đôn đốc là chuyện bình thường.
Mà việc công ty chúng tôi bị đôn đốc nhắc nhở ở các cuộc họp chứ không phải bị nhắc nhở bằng văn bản. Gói thầu này Công ty Thành Trung tham gia gói có hơn 20 tỷ thôi, bao gồm 1 đoạn đường và cầu thôi, chủ đầu tư bàn giao mặt bằng đến đâu thì công ty thi công đến đó. Gói thầu mới triển khai thì lại bị mưa bão nên cũng bị ảnh hưởng...”.
Tuy nhiên theo tài liệu phóng viên Báo Pháp luật Việt Nam có được, trên cơ sở báo cáo của Tư vấn giám sát ngày 22/10/2022, Ban Quản lý Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang đánh giá, từ khi khởi công gói thầu số 21, đến nay, nhà thầu Thành Trung bố trí nhân sự chủ chốt như: giám sát kỹ thuật chất lượng thi công, giám sát kỹ thuật chất lượng thi công, kỹ sư vật liệu kỹ thuật… chưa đảm bảo theo hồ sơ dự thầu.
Đây là một trong các nguyên nhân chính gây ảnh hưởng đến tiến độ thi công của công trình, nhà thầu đã vi phạm hợp đồng về huy động nhân sự. Bên cạnh đó, nhà thầu không tập kết vật tư cát đắp nền đường để thi công cát các đoạn đủ điều kiện triển khai thi công và bố trí thiết bị để triển khai thi công nền đường nên tiến độ triển khai thi công không đáp ứng theo yêu cầu.
Gói thầu số 21 đến nay, nhà thầu Thành Trung đã thực hiện được 144/731 ngày. Theo tiến độ phê duyệt phải đạt khoảng 13 tỷ đồng, tương đương 17,08%. Tuy nhiên giá trị khối lượng thực hiện hợp đồng đến nay nhà thầu chỉ mới đạt khoảng 4,5 tỷ đồng, tương đương khoảng 5,91% giá trị hợp đồng, chậm tiến độ 11,17%.
Nhà thầu Thành Trung đã làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công gói thầu số 21 như: cung ứng vật tư như: cát đắp nền đường, cống tròn đúc sẵn,… thi công chậm, các công việc có thể triển khai thi công ngay nhưng không bố trí thực hiện.
Cụ thể, các phân đoạn từ Km10+800 đến Km11+800, từ Km13+600 đến Km13+800, từ Km14+000 đến Km14+560 đã bàn giao mặt bằng, đủ điều kiện triển khai thi công ngay hạng mục đắp cát nền đường. Tuy nhiên, nhà thầu không bố trí tập kết vật tư cát đắp nền đường để triển khai thi công.
Song song đó, các hạng mục cống tròn đúc sẵn đã bàn giao mặt bằng, đủ điều kiện triển khai thi công ngay tuy nhiên nhà thầu chỉ mới bắt dầu cho triển khai thi công cống hoặc chưa bố trí tập kết cống về công trình để triển khai thi công.
Từ các nội dung nêu trên, Ban Quản lý Đầu tư xây dựng công trình giao thông và nông nghiệp tỉnh An Giang xác định nhà thầu Thành Trung đã vi phạm hợp đồng về tiến độ thi công làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến giải ngân vốn đầu tư công theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch UBND tỉnh An Giang.
Pháp luật xử lý hành vi gian dối trong hồ sơ dự thầu ra sao?
Ở góc độ pháp lý, luật sư Diệp Năng Bình, Đoàn Luật sư TP HCM nhìn nhận, nhà thầu phải có trách nhiệm về tính chính xác, trung thực đối với các tài liệu, thông tin mà nhà thầu đưa ra trong hồ sơ dự thầu.
Trường hợp nhân sự gian lận đối với các bằng cấp trong hồ sơ tự khai của mình thì nhà thầu phải chịu trách nhiệm vì đã quan liêu, thiếu trách nhiệm trong việc sử dụng nhân sự, không kiểm tra tính xác thực đối với các tài liệu của nhân sự thuộc quyền quản lý của nhà thầu và hồ sơ dự thầu.
Theo luật sư Bình, tùy từng trường hợp, tính chất, mức độ trong từng sự việc, chủ đầu tư, bên mời thầu đưa ra các hình thức xử lý đối với nhà thầu có hồ sơ dự thầu thiếu trung thực như cảnh cáo, nhắc nhở, xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc chuyển cơ quan điều tra truy cứu trách nhiệm hình sự (nếu có) để răn đe. Ngoài việc bị xử lý như trên, chủ đầu tư có thể đề xuất cấm tham gia hoạt động đấu thầu đối với các tổ chức, cá nhân gian lận.
Đề nghị UBND tỉnh Lạng Sơn giao Công an tỉnh Lạng Sơn vào cuộc thanh kiểm tra, làm rõ quá trình lựa chọn nhà thầu của Ban Quản lý xây dựng và Bảo trì hạ tầng giao thông thuộc Sở GTVT tỉnh Lạng Sơn tại gói thầu Thi công xây dựng đoạn từ Km43- Km80 thuộc Dự án: Nâng cấp đoạn Km18 - Km80, quốc lộ 4B theo đúng tinh thần chỉ đạo của Văn phòng Chính phủ.