 |
| Quang cảnh Toạ đàm. |
Cần sửa Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các luật liên quan
Tại tọa đàm, bà Nguyễn Quỳnh Liên, Trưởng ban Dân chủ, Giám sát và Phản biện xã hội, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho biết: “Để thực thi Nghị quyết 173, cần hoàn thiện hệ thống pháp luật một cách đồng bộ, đi kèm chế tài hành chính và hình sự”.
Theo ông Lê Đại Hải, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp luật Dân sự - Kinh tế, Bộ Tư pháp, theo Phụ lục 4 của Luật Đầu tư, thuốc lá thuộc danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện, không phải danh mục cấm. Nhưng Nghị quyết 173 của Quốc hội cấm TLĐT, TLNN nên cần hoàn thiện hệ thống pháp luật để quá trình thực thi không có vướng mắc.
Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá đã cũ, tôi cho rằng phải sửa Luật này và sửa Luật Đầu tư, Luật Quản lý ngoại thương cùng các nghị định… thì mới đồng bộ được”, ông Hải khuyến nghị.
Các đại biểu cũng nhận định, cần làm rõ khái niệm, cấu tạo của từng loại thuốc lá mới khi sửa Luật. Trong đó, TLNN đang nhận được nhiều ý kiến đa chiều rằng đây có phải là sản phẩm thuốc lá hay không. Điều này là do TLNN nguyên bản chỉ khác thuốc lá điếu về cách sử dụng và vẫn chứa nguyên liệu thuốc lá tương tự thuốc lá điếu.
“Theo định nghĩa trong Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá thì TLNN là thuốc lá, vì được sản xuất từ nguyên liệu thuốc lá, dưới dạng điếu. Vì vậy, cần áp dụng chế tài bằng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn, đó là luật. Nếu có đầy đủ tiêu chí đấy (theo Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá) thì TLNN thuộc danh mục kinh doanh có điều kiện”, ông Hải nhận xét.
Dưới góc độ khoa học và căn cứ theo các văn bản quốc tế, ông Lê Thành Hưng, Trưởng Phòng Tiêu chuẩn nông nghiệp thực phẩm, Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam, Bộ Khoa học và Công nghệ phát biểu: “TLNN sử dụng nguyên liệu từ cây thuốc lá, nhưng được xử lý theo quy trình đặc chế khác và không có quá trình đốt cháy như thuốc lá truyền thống”. Ông dẫn chứng, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) đã ban hành bộ tiêu chuẩn riêng về thuật ngữ và định nghĩa TLNN, khẳng định TLNN là sản phẩm độc lập, không đồng nhất với TLĐT. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng xác định TLNN là sản phẩm thuốc lá.
 |
| Ông Lê Thành Hưng. |
Hiện chưa có bằng chứng cho thấy TLNN gây hại hơn thuốc lá truyền thống. Do vậy, các chuyên gia nhìn nhận, cần làm rõ tác hại của TLM dưới hệ quy chiếu là thuốc lá truyền thống.
Đồng thời, cần quản lý hai sản phẩm này theo cùng quy định là khuyến nghị cao nhất của WHO tại các kỳ họp COP (Hội nghị các bên về Kiểm soát Thuốc lá trên toàn cầu).
Chậm điều chỉnh hệ thống pháp luật nhằm kiểm soát thuốc lá sẽ gây ra nhiều hệ lụy
Trên thực tế, TLĐT, TLNN chỉ là hai trong số nhiều loại thuốc lá mới đang lưu hành trên toàn cầu. Thêm vào đó, sự phát triển của các sản phẩm thuốc lá có yếu tố công nghệ cũng diễn tiến phức tạp hơn.
Tại Việt Nam, việc buôn lậu các mặt hàng này vẫn đang gióng hồi chuông cảnh báo. Lệnh cấm hiện không làm cho các đối tượng buôn lậu chùn tay mà chỉ chuyển từ hình thức công khai sang ẩn nấp, với nhiều chiêu trò vận chuyển hàng lậu tinh vi từ điểm bán online đến người dùng.
Ông Lê Đại Hải cho biết, việc sửa đổi hệ thống pháp luật không khó, thậm chí nếu quyết tâm có thể làm rất nhanh… Vấn đề quan trọng là chủ trương chính sách của cấp có thẩm quyền để quyết định một vấn đề, thông qua cơ sở đánh giá tác động đầy đủ của vấn đề đó.
 |
| Ông Lê Đại Hải. |
Trước khi có Nghị quyết 173, nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã vào Việt Nam để sản xuất sản phẩm, thiết bị TLNN để xuất khẩu. Tuy nhiên, Nghị quyết 173 quy định cấm sản xuất, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển... “Với hiện trạng đã đầu tư lớn, tới đây các doanh nghiệp này có được phép xuất khẩu hay không” ông Hải đặt vấn đề.
Do vậy, ông Hải đề nghị, quá trình sửa Luật cần được tiến hành dựa trên cơ sở đánh giá toàn diện các yếu tố dưới góc độ kinh tế, pháp luật, sức khỏe và tác động giữa các bên liên quan để đưa ra giải pháp tối ưu nhất.
