Buôn bán thuốc trị Covid-19, gây hậu quả nghiêm trọng sẽ bị xử lý như thế nào?

Bộ Y tế "bất ngờ" hoãn tọa đàm về thuốc giả?

Thuốc giả hoành hành trên toàn cầu như thế nào

Vì sao nạn thuốc giả vẫn hoành hành khắp thế giới?

Tin nên đọc

Thuốc trị Covid-19 miễn phí nhưng được rao bán 14,5 triệu đồng/hộp!

15 thuốc mới bị đình chỉ gồm những loại nào, công ty nào sản xuất?

Người mắc COVID-19 cách ly tại nhà có thể uống thuốc không kê đơn nào?

Bộ Y tế cảnh báo hành vi tẩy xóa, thay đổi hạn dùng của thuốc

Tâm lý hoang mang hay tích trữ để phòng Covid-19 kèm theo sự thiếu hiểu biết đã khiến không ít người dân tin vào những lời quảng cáo “có cánh” trên mạng xã hội mua thuốc trị Covid-19 với giá “cắt cổ”.

Hành vi trái pháp luật

Thời gian qua, tình trạng người dân buôn bán thuốc trị Covid-19 có chứa các hoạt chất Molnupiravir, Favipiravir; Baricitinib; 2-Deoxy-D-Glucose diễn ra công khai. Đây là các loại thuốc chưa được Bộ Y tế cho phép lưu hành trên thị trường, vì vậy, các tổ chức, cá nhân tự ý kinh doanh buôn bán các loại thuốc này là vi phạm pháp luật.

Thuốc điều trị Covid-19 có nguồn từ đâu? Thật hay giả?... Hành vi kinh doanh buôn bán thuốc trị Covid-19 tràn lan khiến mọi người đặt ra nhiều câu hỏi vì nếu thuốc giả sẽ ảnh hưởng tới tính mạng người dùng.

Dưới góc độ pháp lý, theo Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng – Trưởng văn phòng Luật sư Kết nối (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho hay: Người có hành vi sản xuất buôn bán thuốc chữa Covid-19 giả sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh” theo Điều 194 Bộ Luật Hình sự năm 2015. Người phạm tội này có thể chịu hình phạt nghiêm khắc nhất là tử hình. Đối với người có hành vi này, trong mọi trường hợp đều bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Còn trường hợp thuốc điều trị Covid-19 được rao bán là hàng thật thì tùy từng trường hợp, người có hành vi này sẽ phải chịu trách nhiệm khác nhau.

Trường hợp người mua thuốc điều trị Covid 19 về sử dụng, dù là thuốc thật nhưng do người mua không đủ điều kiện sử dụng, không được người có chuyên môn hướng dẫn sử dụng, sử dụng không đúng liều lượng hay vì lý do nào khác mà xảy ra hậu quả chết người, tổn hại sức khỏe với tỷ lệ tổn thương từ 61% trở lên, gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng trở lên thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Vi phạm quy định về khám bệnh, chữa bệnh, sản xuất, pha chế, cấp phát, bán thuốc hoặc dịch vụ y tế khác” theo Điều 315 Bộ luật Hình sự, bị phạt tù từ 1 đến 15 năm.

Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng cho biết thêm, trường hợp bán thuốc chữa Covid-19 không phải hàng giả và cũng không gây hậu quả như trên thì người bán thuốc sẽ bị xử phạt theo Nghị định 117/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế.

Trường hợp người bán lẻ thuốc bị xử phạt với mức phạt tiền từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng theo điểm b khoản 4 Điều 59 Nghị định 117/2020/NĐ-CP.

“Dù là thuốc giả hay thuốc thật, có gây ra hậu quả hay không thì người bệnh không nên tự ý mua thuốc chữa Covid -19 để sử dụng mà hãy liên hệ với cơ quan y tế. Đó là việc làm tốt nhất để tự bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cho gia đình, xã hội” – Luật sư Ngọc Hùng đưa ra lời khuyên.

Có thể truy cứu trách nhiệm hình sự

Ít ai biết rằng, thị trường thuốc trị Covid-19 trên mạng đang rất hỗn loạn, có nhiều dấu hiệu vi phạm pháp luật nên việc cơ quan chức năng vào cuộc xác minh làm rõ, chấn chỉnh hoạt động này là cần thiết để đảm bảo an toàn cho người sử dụng, tăng cường công tác quản lý dược, quản lý kinh tế. Thuốc chữa bệnh là sản phẩm, hàng hóa đặc biệt, có sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước.

Để một loại thuốc được sản xuất, lưu hành trên thị trường để sử dụng trong mục đích chữa bệnh cho con người thì phải tuân thủ các quy định của pháp luật.

TS. Luật sư Đặng Văn Cường – Trưởng văn phòng Luật sư Chính pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, đối với các trường hợp bán các loại thuốc chưa được phép lưu hành tại Việt Nam thì người vi phạm có thể bị xử lý về hành vi buôn bán hàng là giả, lừa dối người tiêu dùng hoặc hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Nếu chiếm đoạt số tiền từ 2.000.000 đồng trở lên thì có thể bị xử lý hình sự. Trường hợp những người có chức vụ quyền hạn đã lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình để tuồn thuốc đang trong giai đoạn thử nghiệm hoặc những thuốc điều trị miễn phí ra bên ngoài để bán kiếm lời thì đây là hành vi tham ô tài sản, lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản đến mức có thể xử lý hình sự.

Vì vậy, trường hợp lợi dụng chức vụ quyền hạn của mình để chiếm đoạt các loại thuốc có liên quan đến hỗ trợ điều trị covid-19 và bán ra bên ngoài để kiếm lời thì cần phải xử lý hình sự đối với những người này về các tội trong nhóm các tội phạm về chức vụ theo quy định của Bộ Luật Hình sự năm 2015.

Đối với các hành vi nhập khẩu trái phép thuốc chữa bệnh, vận chuyển trái phép thuốc chữa bệnh qua biên giới thì đây là hành vi buôn lậu, buôn lậu thuốc chữa bệnh là hành vi rất nguy hiểm cho xã hội. Bởi vậy, trường hợp phát hiện ra hành vi này thì cơ quan chức năng sẽ làm rõ để xử lý về tội buôn lậu theo quy định tại Điều 188 Bộ Luật Hình sự.

Đối với thuốc chữa bệnh không được cấp phép, giả mạo nhãn mác của các loại thuốc khác thì có thể xử lý hình sự về tội sản xuất buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh theo quy định tại Điều 194 Bộ luật Hình sự.

Đồng quan điểm, Luật sư Diệp Năng Bình – Trưởng văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật (Đoàn Luật sư TP HCM) cũng không chấp nhận được hành vi sản xuất, buôn bán hàng , nâng cao giá thuốc trái pháp luật. Về chế tài xử phạt, tùy theo tính chất, mức độ nghiêm trọng mà hành vi sản suất thuốc trị COVID-19 giả; kém chất lượng có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Việc mua, bán, sử dụng các thuốc không được phép lưu hành trên thị trường là vi phạm nghiêm trọng quy định của Luật Dược và tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người dân, giảm hiệu quả phòng chống dịch, nguy cơ thuốc giả, thuốc nhập lậu.

Để bảo đảm an toàn cho người sử dụng, thực hiện nghiêm Luật Dược 2016 và chấn chỉnh tình trạng trên, Luật sư Diệp Năng Bình cho rằng, các Sở Y tế nên chỉ đạo Thanh tra sở phối hợp các đơn vị chức năng khẩn trương kiểm tra việc phân phối, cấp phát, sử dụng thuốc điều trị Molnupiravir đang được thử nghiệm lâm sàng tại các cơ sở y tế trên địa bàn.

Các trường hợp vi phạm cần xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm, tránh thất thoát, thẩm lậu thuốc ra ngoài thị trường. Trường hợp phát hiện dấu hiệu hình sự, chuyển ngay hồ sơ cho cơ quan có thẩm quyền để xử lý theo quy định.

"Sản xuất, buôn bán thuốc trị Covid-19 giả không chỉ là một tình tiết tăng nặng theo quy định tại điểm l Khoản 1 Điều 52 Bộ luật Hình sự năm 2015 mà còn trái với đạo đức con người. Do vậy, các cơ quan chức năng cần phải xử lý triệt để và có chế tài thật sự nghiêm khắc để trừng phạt thích đáng tạo tính răn đe cho xã hội, không để sự việc tương tự tiếp tục diễn ra', Luật sư Diệp Năng Bình đưa ra khuyến nghị.

Điều 194. Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh: Người nào sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, thì bị phạt tù từ 2 - 7 năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 5 -12 năm.

a) Có tổ chức

b) Có tính chất chuyên nghiệp

c) Tái phạm nguy hiểm

d) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn

đ) Lợi dụng danh nghĩa cơ quan, tổ chức

e) Buôn bán qua biên giới

g) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá từ 150.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng

h) Thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng

i) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%

k) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12-20 năm:

a) Hàng giả tương đương với số lượng của hàng thật hoặc hàng hóa có cùng tính năng kỹ thuật, công dụng trị giá 500.000.000 đồng trở lên

b) Thu lợi bất chính từ 500.000.000 đồng đến dưới 2.000.000.000 đồng

c) Làm chết người

d) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên

đ) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 2 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%

e) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:

a) Thu lợi bất chính 2.000.000.000 đồng trở lên

b) Làm chết 2 người trở lên

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 2 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 122% trở lên.

d) Gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 - 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

Pháp nhân thương mại phạm tội quy định tại Điều này, thì bị phạt như sau:

a) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này, thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 4.000.000.000 đồng

b) Phạm tội thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c, e, g, h, i và k khoản 2 Điều này, thì bị phạt tiền từ 4.000.000.000 đồng đến 9.000.000.000 đồng

c) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này, thì bị phạt tiền từ 9.000.000.000 đồng đến 15.000.000.000 đồng

d) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 4 Điều này, thì bị phạt tiền từ 15.000.000.000 đồng đến 20.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 1-3 năm

đ) Phạm tội thuộc trường hợp quy định tại Điều 79 của Bộ luật này, thì bị đình chỉ hoạt động vĩnh viễne) Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 100.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn từ 1-3 năm.