Bóng đá cũng như cuộc đời, khoảnh khắc phải được xây dựng trên một nền tảng lâu dài và toàn diện. Điều này được hội tụ ở trận thắng Syria hôm nay, sau một chuỗi những trận thắng kỳ diệu khác trong gần 2 năm qua của Thầy – Trò Ông Park Hang Seo.
Có vẻ như khoảnh khắc là điều dễ thấy nhất trong chuỗi liên tiếp các thành công của Bóng đá Việt Nam trong gần 2 năm qua.
Điều này chắc hẳn nhiều người hâm mộ đều suy nghĩ đến hàm ý kinh điển: Bóng đá là trò chơi “số phận”, là “may mắn”! Nhưng, sự thật hoàn toàn không phải như vậy. Hãy nhìn hành trình khác biệt khoảng hơn 30 năm và gần 2 năm qua.
Từ hơn 30 năm trong “ao làng”
Dù trải qua bao nhiều “thế hệ vàng” của bóng đá, nhưng chúng ta vẫn cứ “vật lộn” trong “ao làng” (khu vực Đông Nam Á) cũng không xong. Khán giả nhà cứ hết lần này đến lượt khác sống trong “tủi hổ” khi gặp Thái Lan là “tắt điện”, kỵ “giơ” – kỵ “dớp”, bị “bắt vía”.
 |
| HLV Park Hang Seo ăn mừng sau khi Văn Toàn ghi bàn giúp Olympic Việt Nam loại Syria. |
Nguyên nhân cuối cũng đều được đánh giá là vì thiếu một HLV đủ trình để “xoay xở”, để thoát khỏi cái “vòng luẩn quẩn” là người Việt Nam “làm việc tập thể kém”, “tâm lý non”, “thể lực yếu”.
Đây là bài toán không hề đơn giản, minh chứng là hơn 30 năm qua, với nhiều HLV tên tuổi tầm cỡ quốc tế đều “thất bại”.
Hãy nhìn mà xem, hàng loạt huấn luyện viên tầm cỡ quốc tế được mời về, như Weigang (người Đức), Alfred Riedl (người Áo), Calisto (người Bồ Đào Nha)....- tất cả đều “đứt gánh giữa đường”.
Vì sao vậy? Có lẽ huấn luyện viên ngoại dù tài năng đến mấy cũng bất lực vì thiếu am hiểu người Việt Nam, mà trực tiếp là các cầu thủ và đội ngũ quán lý người Việt.
Nhưng nói thế e là thiếu công bằng, vì HLV nội như Nguyễn Hữu Thắng thì sao? Tài năng cũng đã được khẳng định cả nghiệp cầu thủ lẫn HLV.
 |
| Đội tuyển Olympic Việt Nam cho thấy là một tập thể đoàn kết. |
Văn hóa Việt Nam đương nhiên Anh có thừa vì sinh ra và lớn lên chính trên mảnh đất xứ Nghệ - đậm đà bản sắc văn hóa Việt Nam.
Cách giải thích tạm chấp nhận được nhất là, chúng ta thiếu một vị HLV hội tụ được “thật sự” cả 2 khía cạnh tài năng và am hiểu văn hóa Việt Nam. Và Ông Park lần này là sự khác biệt đó.
Đến 2 năm “ngẩng cao đầu”, chơi “sòng phẳn” ở “biển lớn”
Chỉ chưa đầy 2 năm ngắn ngủi, vậy mà Ông Park đã thay đổi toàn diện Bóng đá Việt Nam. Minh chứng rằng Ông là vị HLV ngoại tài năng thật sự, nhưng lại am hiểu văn hóa “nội” chắc hiếm người bằng.
Hiểu văn hóa Việt Nam
Bóng đá gắn liền với văn hóa Ông Park có vẻ mới là người hiểu điều này hơn bất cứ ai trên thế giới này về bóng đá Việt Nam.
Dù ông là người Hàn Quốc, nhưng với Đội tuyển Việt Nam lại được xem là “vị Cha Già”. Đây là cách người hâm mộ muốn nói về sự gần gũi, chia sẻ của ông giành cho cầu thủ và người hâm mộ của mình.
Đúng thế thật, mỗi lời ông nói với báo chí thường không thiếu nhấn mạnh đến người hâm mộ. Còn trên sân tập chúng ta cũng được thấy ông vui đùa với các cầu thủ của mình như người cha nô đùa với trẻ lên ba.
Tuy thế nhưng ông không thiếu vẻ nghiêm khắc, một đặc tính cơ bản của người cha trong mọi gia đình người Việt Nam.
 |
| Màn ăn mừng của Văn Toàn sau khi sút thủng lưới đội Olympic Syria. |
Ông hay “trầm ngâm” đến độ như “ngủ gật”, điều mà báo chí nhiều lần đề cập khi nói về phong cách của ông trên băng ghế chỉ đạo. - Tất cả đã làm nên một Đội tuyển U23 với các cầu thủ khiêm tốn, ngoan ngoãn, có ý chí và quyết tâm tột cùng.
Người hâm mộ chắc ai cũng cảm nhận được các cầu thủ coi nhau như một gia đình; và tiến xa hơn đó là gợi giậy lòng kiêu hãnh cũng như trách nhiệm chơi bóng vì “màu cờ sắc áo”.
Tài năng
Tài năng thật sự của Ông Park có lẽ nằm ở 2 yếu tố cốt lõi trong bóng đá là “khoảnh khắc” và cách chuẩn bị để đón cái khoảnh khắc đó.
Có vẻ như “khoảnh khắc” là điều để thấy liên tiếp các thành công của Bóng đã Việt Nam trong gần 2 năm qua.
Điều này chắc hẳn nhiều người hâm mộ đều suy nghĩ đến hàm ý kinh điển là: Bóng đá là trò chơi “số phận”, “may mắn”. Nhưng, hoàn toàn không phải như vậy. Hãy nghĩ xa thêm mới thấy “đẳng cấp”, tài năng “thật sự” của vi HLV người Hàn Quốc này.
Cho đến nay mọi trận đấu đều được quyết định ở những khoảnh khắc quyết định của cầu thủ vào thay người. VănToàn hôm nay giúp Olympic Việt Nam vượt qua Ulympic Syria 1-0 thì 3 hôm trước là Công Phượng vào cũng một kịch bản như vậy với Đội Bahrain.
Và điều này cũng lặp lại nhiều lần y chang của giải đấu năm ngoái, khi gây chấn động thế giới - tiến đến trận chung kết U23 châu Á ở Thường Châu – Trung Quốc.
Chắc hẳn, ẩn sâu đằng sau đó là sự am hiểu từng “quân cờ” cầu thủ của mình đến chân tơ kẽ tóc. Không thể có chuyện may mắn trong thay người mà lại cứ mỗi trận đấu Ông Park thay người là sẽ có vai trò quyết định – ghi bàn. Ông chắc hẳn phải hiểu cầu thủ đó là ai, rồi anh ta là để dùng cho khoảnh khắc nào trong trận đấu.
Rồi cách thắng toàn kiểu “cân não” - kiểu “bàn thắng vàng”, vì toàn ở những phút cuối trận, đến từ những cầu thủ vào thay người.
Hôm nay là phút 115/120 thì 3 hôm trước là phút 88/90. Với điều này, chắc hẳn trình độ “đọc trận đấu” của Ông Park thì chỉ có ông ấy mới hiểu hết, nó siêu phàm - ngoài sức tưởng tượng của chuyên gia và giới hâm mộ. Chắc thế giới bóng đá mới thấy Ông Park này là có một, chưa thấy người thứ 2.
Nhưng tài năng “thật sự” của ông còn hơn cả khả năng “đọc” “khoảnh khắc” đó. Bóng đá là trò chơi “tập thể” – phối hợp nhịp nhàng của không những 11 cầu thủ trên sân mà cả khán giả và Ban huấn luyện nữa.
Nó là môn thể thao “tổng hợp” và “toàn diện” mọi yếu tố trí, lực, và cảm xúc đều có vai trò ngang nhau. Hai đặc thù này gần như được Ông Park hiểu và vận dụng triệt để để xây dựng đội hình Đội tuyển Việt Nam.
Về đạo đức, Ông Park đã “gột rửa” được cái đầu với căn bệnh cố hữu của cầu thủ Việt Nam –“sao”, “tâm lý non”. Đây là cả một cuộc cách mạng vì nó thay đổi về yếu tố “văn hóa” trong bóng đá.
Nó cũng là cách mạng vì hơn 30 năm qua với bao đời HLV lừng lẫy vẫn không khắc phục được. Mà không nói gì lĩnh vực bóng đá, các lĩnh vực khác Việt Nam vẫn đang phải “vật lộn” với cái nhược điểm cố hữu này.
Không biết là gần 2 năm qua Ông Park “nhồi thể lực” như thế nào mà giờ các cầu thủ như lột xác, điều mà hơn 30 năm qua đời HLV nào cũng phải bó tay. Thể lực thi đấu ngang ngửa với mọi đối thủ, thậm chí thi đấu sang hiệp phụ cũng không cho thấy sự “đuối sức” tí nào.
Cái cách ông xây dựng nhân sự thì không chuyên gia và người hâm mộ nào đọc được ý nghĩ của ông cả. Đến độ người ta bất ngờ, rồi dùng từ “dị”.
Ngay việc loại Văn Lâm để giữ Văn Quyết và Tiến Dũng cũng gây nhiều tranh cãi trong giới chuyên gia và người hâm mộ.
Nhưng cho đến nay, mọi nghi ngại đều phải biến mất vì sự hợp lý và thành công rõ thấy qua từng ngày. Chúng ta không thể hiểu được ý tưởng của ông vì nó ở một đẳng cấp xa hơn rất nhiều – có lẽ đến tiệm cận về triết lý bóng đã thế giới.
Thật không hổ gianh là ông đã từng trợ lý cho HLV lừng gianh Good Hidink, người đưa Hàn Quốc đạt Huy chương Đồng Worldcup 2002.
Cũng từ việc Việt Nam bị thủng lưới rất ít, thắng thì thắng sít sao kiểu “1-0”. đã cho thấy đối thủ luôn được biết đến là ở một đẳng cấp cao hơn hẳn Việt Nam. Nhưng xem ra, bây giờ Việt Nam đã “chơi sòng phẳng” được với họ, không chỉ một vài trận, mà cả những 2 năm qua, qua 2 giải đấu châu lục.
Chính điều đó là nền tảng đển đón “khoảnh khắc”, mà nhiều người gọi là “măy mắn”, là “số phận”. Không thể đợi được đến khoảnh khắc nếu Đội bóng của Ông Park không tự đưa mình được tiệm cận và ngang với đối thủ. Ông Park đã làm được vậy cho Việt Nam rồi đấy.
Cảm ơn Ông Park Hang Seo vì giờ đây bóng đá Việt Nam không còn phải “vật lộn” trong “ao làng” như hơn 30 năm qua nữa. Khán giả nhà không còn “tủi hổ” nữa. Thay vào đó là tư thế “ngẩng cao đầu”, vì bóng đá Nước nhà đã chởi “sòng phẳng” ở “biển lớn”.
Những lúc này, cũng không quên ông Đoàn Nguyên Đức, Chủ tịch Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai đã mang ông Park Hang Seo ông đến cho Việt Nam. Cảm ơn ông Đức vì đã đặt những viên gạch đầu tiên để xây dựng nên một lứa cầu thủ ăn, học, và hành “tử tế”.
Trần Văn Việt
(Cán bộ Ban Kinh tế Trung Ương)
